Conner Rousseau mocht zondag eindelijk de naam Vooruit claimen voor zijn nieuwe beweging, die de oude sp.a moet vervangen. Met een digitale show in ‘extended reality’ gaf Rousseau de aftrap, vanuit een virtueel klaprozenveld. Maar niet iedereen is van dit vernieuwingsproject gediend. De Gentse Vooruit kon er niet mee lachen dat de kameraden van de sp.a met hun naam gingen lopen. De West-Vlaamse politieke beweging Vooruit — die niets met de socialisten te maken heeft — daagt Rousseau zelfs voor de rechtbank (uitspraak donderdag). Dat alles mocht zondag geen domper op de feestvreugde zetten. Maar hoe zit het met het inhoudelijke verhaal? De klassieke syndicalisten binnen de socialistische partij lijken het moeilijk te hebben met de stijl en het verhaal van Rousseau.

Luc Olyslager is strategisch planner en opiniemarketeer. Hij laat zijn licht schijnen over de nieuwe beweging en de aanpak van Conner Rousseau.

Sp.a einde verhaal

Luc Olyslager: ‘Wanneer je begint te spreken over een beweging wil dat zeggen dat je de oude partij bottom-up wil herbekijken en opnieuw wil legitimeren. Daarbij wil Rousseau via de bewegingsdynamiek een nieuwe inhoud geven aan het socialistische project. Hij en zijn adviseurs hebben gemerkt dat het verhaal van de sp.a op het einde is van zijn levenscyclus. De sp.a heeft zich niet tijdig kunnen herbronnen en aanpassen aan de dynamiek binnen de samenleving. Dit was stilaan een uitdovend verhaal geworden.’

‘We merken dat ook aan de nieuwe polarisatie die is ontstaan in de maatschappij. De sp.a wordt hier ter linkerzijde beconcurreerd door enerzijds Groen en anderzijds de PvdA. Die hebben beiden een meer uitgesproken profiel, mét wervend vermogen, om het traditionele programma van de socialisten naar de kiezer en het publiek te brengen. Ze doen dit ook veel pragmatischer. De sp.a wordt daardoor leeggezogen.’

‘Het is dan een goede strategie om komaf te maken met het geheel, terwijl je hetgeen nog te recupereren valt op een vrijblijvende manier binnen de nieuwe beweging tracht binnen te houden. Rousseau wil met zijn wervend verhaal de deuren openzetten voor nieuwe ideeën, zonder roofbouw te willen plegen op de twee linkse concurrenten.’

Streven naar impact

Dat kan toch moeilijk, in een marktsegment dat al eerder klein is in Vlaanderen?
‘Daar komt natuurlijk de kat op de koord. Er is een spanningsveld tussen macht, die in ons systeem kwantitatief wordt bepaald door het aantal kiezers en zetels in het parlement, en gezag. Met dat laatste bedoel ik de impact die men nastreeft op de maatschappelijke dynamiek. Daaraan ontbreekt het momenteel alle partijen. De drijfveer om de beweging Vooruit op te richten moet je volgens mij vooral zoeken in het streven naar die impact. Het is een beetje de vlucht vooruit. Ik zie namelijk niet veel alternatieven om binnen de partij sp.a, met haar definities en associaties, nog veel beweging te krijgen binnen het politieke landschap. Rousseau heeft gekozen: hij gaat Vooruit.’

BoBo laat syndicalisme los

Rousseau gaat vooruit, maar we merken dat een belangrijke poot van de socialistische beweging niet mee is. Bij de vakbond klinkt gemor over zijn project. Zeker nu hij zich heeft uitgesproken tegen een staking, terwijl Magnette van de PS daar 200% achter staat. Komt de relatie met de syndicale achterban niet in het gedrang met dit soort nieuwe marketing?

‘Rousseau heeft sinds hij voorzitter is moeten vaststellen dat zijn leiderschapsstijl een kloof slaat met de traditionele syndicale beweging. Hij is de verpersoonlijking van het toekomstige imago en profiel van zijn partij. Dat lijkt toch meer de richting uit te gaan van een bourgeois-bohemien-achtig iets. Dat creëert een grote afstand met de syndicalisten. Die is nu al bijna onoverbrugbaar geworden, enkel en alleen door zijn persoonlijkheid.’

Berekend risico

‘Ik denk wel dat hij dit heel goed doordacht heeft en zich bewust is dat hij dit risico loopt. In de socialistische partij wordt heel wat gepeild. Rousseau is geen blindganger. Hij is bezig met iets op te bouwen dat hij als alternatief wil plaatsen tegenover de oude garde. Hij kon proberen om de partij van binnenuit wat te vernieuwen, maar dat zou waarschijnlijk niet volstaan. Hij heeft ervoor gekozen om te beginnen met een blanco blad. Hij gaat ineens alles vernieuwen en zal zien wie er nog volgt. Er is een nieuwe naam, een nieuw logo en een nieuwe stijl. Je kan dat ook zien aan het voorstellingsfilmpje. Dat is jong, hip en fris.’

‘Het syndicalisme vind je eerder terug bij een vergrijzend electoraat. Dat zit bij de grote bedrijven, die eerder schaars zijn, en bij de overheid. Het wervend vermogen van de vakbonden is ook herleid tot bij mensen die een probleem hebben met de tewerkstelling, mensen die moeten terugvallen op uitkeringen. Die behoren tot de niet-actieven. Ik denk dat hij dat traditioneel syndicale publiek misschien wel graag overboord gooit, omdat dat hem net tegenhoudt om veranderingen door te voeren.’

Partijpolitiek loslaten?

Hij kiest er volgens u dus bewust voor om afstand te nemen van dit kiespubliek?
‘Zeker en vast. Rousseau is zeer tactisch en een goede strateeg. Daar heeft hij over nagedacht. Hij wil eerst en vooral de jongeren die hij nu al heeft behouden. Maar de vijver waar hij in vist is klein. Hij wil ook jongeren aantrekken van bij Groen, PvdA, Open VLD en CD&V om zijn verjonging kracht bij te zetten en te manifesteren. Hij gaat daarvoor wel met zeer overtuigende argumenten moeten afkomen. De participatie aan politieke besluitvorming is heden ten dage eerder beperkt. De mensen voelen zich niet meer aangetrokken tot klassieke partijen. Die hebben sterk aan geloofwaardigheid ingeboet. De mensen zijn niet gemotiveerd om ideologisch diep op de zaken in te gaan. Ze wachten af, kijken naar het aanbod en in hoeverre ze zich daarmee kunnen vereenzelvigen.’

‘Daar staat Rousseau echter heel zwak. Doordat hij dit project een beweging noemt, heeft hij geen concreet wervend toekomstperspectief qua maatschappijmodel in de aanbieding. Hij zegt eigenlijk aan zijn publiek om dat zélf te creëren. Dat is in het verleden altijd mislukt. Kijk maar naar het burgerinitiatief van David Van Reybrouck. Dit soort bewegingen mobiliseren steeds dezelfde mensen. Dat zijn net diegenen die afstand nemen van het klassieke partijpolitieke spel. En daar zit een fundamenteel probleem: op een bepaald moment moet je met een partij naar de verkiezingen. Of hij moet ervoor kiezen om dat ook achter zich te laten. Maar dan is het gedaan met de socialistische partij.’

Bakstenen in een glazen huis

Wat is volgens u de kern van de boodschap van Rousseau?
‘Zijn kernboodschap is dat hij toegeeft dat het traditionele sp.a-model op is en alle spankracht verloren heeft. Hij biedt nu de mogelijkheid om de schouders te zetten onder een nieuw project, dat hij wil uitvoeren met iedereen die zich geroepen voelt. Dat project zal in de brede zin kaderen in een sociaaldemocratische visie. Hij wil grondig vernieuwen en vooral afrekenen met het verleden.’

‘Zijn beweging is dus letterlijk de vlucht Vooruit. Maar met die naam Vooruit heeft hij ondertussen al wel wat bakstenen in een glazen huis geworpen. Van in het begin zijn er al problemen met het cultuurhuis Vooruit in Gent en andere politieke bewegingen. Zelfs Lisbeth Imbo gaf daar zondag op de Zevende Dag nog een niet mis te verstane steek over door te zeggen dat het logo wat leek op dat van de Vooruit in Gent, maar dat het nu van hem geworden was… Dat heeft kwaad bloed gezet.’

Te veel persoonscultus

Patrick Janssens zou Rousseau gewaarschuwd hebben om niet de fout te maken om zijn nieuwe project te veel op te hangen aan één persoon. Die fout maakte hij destijds met Steve Stevaert…
‘Rousseau maakt niet alleen dezelfde fout, hij gaat zelfs nog verder. Stevaert heeft nooit het DNA van zijn eigen partij verloochend. Die heeft toen op basis van de positieve zaken, de zeer sterke fundamenten van de SP, willen voortbouwen. Voor Stevaert bleven ze de socialisten en wou hij daar het beste van maken. Hij heeft nooit de partij, waarvan hij mandataris was, ontkend. De geloofwaardigheid van Stevaert steunde destijds op de perceptie dat hij enkel de pijnpunten van het traditioneel socialisme wou aanpakken. Hij liet zien dat dit op een hippe manier gebracht kon worden. Hij deed dat ook op een concrete manier, met zijn gratis-verhaal.’

‘Rousseau ontkent nu eigenlijk de ziel en het hart van de sociaaldemocratie. Misschien niet formeel, maar ik merk dat zijn achterban zich niet herkent in zijn project. Wanneer je je achterban verliest, ben je verloren. Rousseau is ver voorop gaan stappen en zijn mensen zijn blijven staan. Dat geldt toch in elk geval voor de traditionele achterban, de syndicalisten. Rousseau heeft de traditionele socialist niet meegekregen. Die zit nog bij de vakbond, de bond Moyson, in de volkshuizen.’

‘Maar dat publiek sterft uit. Vandaar dat hij de sp.a ook heeft gediskwalificeerd als een versleten project. Zoals ik al zei heeft hij besloten dat het geen zin heeft daar nieuw leven in te blazen. Hij heeft er radicaal en gedurfd voor gekozen om met deze nieuwe beweging een nieuwe dynamiek te creëren op lange termijn. Het is nu voor hem te hopen dat hij onmiddellijk goed gaat scoren met Vooruit. Alleen zo kan hij misschien iedereen meekrijgen, ook de twijfelaars die nu achterblijven.’

Luc Olyslager

Luc Olyslager: ‘Vooruit slaat kloof met vakbonden’