Halleluja, er is een weg uit de coronacrisis en de wereldwijde recessie die erop zal volgen. Econoom Paul De Grauwe heeft de oplossing gevonden: ‘gewoon geld bijmaken’. Zo simpel is het. Heeft Paul stiekem bijlessen gevolgd bij die andere topeconoom en klimaatregelaarster Anuna De Wever? Deze jongedame pleitte eerder al in Knack — tot ieders hilariteit — voor het bijdrukken van geld om het klimaat te redden. Grote geesten vinden mekaar altijd. De ECB, bij monde van voorzitter Lagarde moest het zich geen twee maal laten zeggen. Maar liefst 3 biljoen fiatgeld staat klaar: door de overheid verplicht geld zonder waarde, met u de burger als onderpand.

‘Stop die komedie en schrap gewoon een derde van de Belgische staatsschuld’, was een ander helder moment van diepe economische overpeinzing door professor Paul. Mobutu was zowaar een liberale visionair. ‘Als ik geld nodig heb, dan druk ik dat gewoon,’ zo sprak de grote Zaïrese leider ooit. Dat die nooit een Nobelprijs heeft mogen ophalen. Onbegrijpelijk.

Bloed, zweet en tranen

Paul De Grauwe heeft als hoogleraar en econoom nooit zelf een onderneming uit de grond gestampt. Hij weet niet wat het is om met eigen middelen te ondernemen. Met eigen bloed, zweet en tranen. Met zorgen en slapeloze nachten. En met de kans om alles te verliezen. Zoals Wouter Torfs van de gelijknamige schoenenketen of Luc van Mol van modeketen ZEB. De verpletterende verantwoordelijkheid die deze ondernemers hebben tegenover hun bedrijf, werknemers, klanten en leveranciers, is immers loodzwaar. Paul is het gezegde ‘goed gedaan is beter dan goed gezegd’ totaal vreemd.

Hij weet zelfs niet wat het is om voor een privébedrijf te moeten werken en presteren onder grote druk. Om cijfers en deadlines te halen. Paul eet al sinds hij geboren is uit de overheidsruif. En dat zal hij tot aan het einde zijner dagen blijven doen. No skin in the game. Niets. Maar zeggen hoe het moet, dat kan Paul als de beste.

Paul ziet zichzelf als liberaal econoom. Hij was voor de VLD — zoals de Open Vld toen nog heette — enkele jaren senator. Daar duwde hij dan te gepasten tijde — als Verhofstadt hem dat opdroeg — op het juiste knopje. Maar de goede man is al een tijdje van het liberale pad af. Vandaar dat hij zo vaak mag opdraven in de gevestigde media. Gebrek aan levens- en werkervaring en verregaande wereldvreemdheid zijn bijna dwingende voorwaarden om aan de bak te komen als opiniemaker in die gevestigde media.

Intellectuals yet idiots

Paul De Grauwe & co zijn net zoals 90% (eigen schatting) van alle politici en hun immer groeiende ambtenarenleger niets anders aan het doen dan het parasiteren op de immer kleiner wordende groep van privé-ondernemers en hun werknemers. Die toegevoegde-waardescheppers wordt het leven en werken vrijwel onmogelijk gemaakt door regeltjes die Paul & co steeds weer uitvinden. Dan zijn weer meer ambtenaren nodig om de controle te doen.

Nicolas Taleb, de auteur van het boek De Zwarte Zwaan omschrijft de Paul De Grauwe-klasse als IYI (‘intellectuals yet idiots‘). Mensen die geen skin in the game hebben. Maar die u wel willen opleggen hoe u moet leven, denken en doen. Waar u moet gaan en staan. En vooral hoeveel belastingen u moet betalen om hun projecten en die van hun vrienden te financieren. Ze zijn gezaghebbend, heet dat dan.

Misschien is hun volgende gezaghebbende idee wel dat we terug moeten naar de tijd waarin de wijze leenheren en de adel regeerden over de arme boeren en iedereen voor zijn 30ste al onder de zoden lag. Dat werkte toch goed hier van 1302 tot aan de industriële revolutie. Die mensen moesten tenminste niet wakker liggen van gevaarlijke klimaatopwarming. Sarcasme! Het is dus tijd om terug even uit te leggen aan Paul & co hoe de vrije markt en kapitalisme werken.

Automatisering, een win-winsituatie

Als sinds de (mythische) Ned Ludd en zijn volgelingen ‘de luddieten’ aan het eind van de 18de eeuw in Groot-Brittannië rondtrokken om machines aan diggelen te slaan die niet door spierkracht werden aangedreven, is er verzet tegen robotisering en modernisering van het productieproces. Zeg maar tegen elke vorm van technologische vooruitgang. Achteraf bleek echter dat 90% van die bedreigde jobs helemaal niet verloren waren gegaan. Er was geen klasse van permanente werklozen bijgekomen, zoals gevreesd door de luddieten. Dat bleek nadien telkens weer.

Wanneer er bijvoorbeeld weer eens boerenknechten vervangen werden door landbouwmachines, of toen papierwerk werd overgenomen door computers, of toen robots de autoassemblage sneller en goedkoper maakten. Telkens waren er evenveel of zelfs meer mensen aan het werk ná de modernisering. Technologie en vooruitgang zorgden niet voor werkloosheid en armoede. Ook al ging de wereldbevolking van 1 miljard naar meer dan 7 miljard op nauwelijks een eeuw tijd.

Waarom is dat zo? Automatiseren doe je pas wanneer het een besparing kan opleveren voor het bedrijf. Logisch toch? Als ondernemer investeer je vooraf geen miljoenen om nadien minder te verdienen en bijgevolg ook die investering niet te kunnen afbetalen. Dankzij je investering kan je goedkoper en meer produceren. De geproduceerde goederen zijn goedkoper. Daardoor kunnen meer personen zich die producten aanschaffen. Aangezien de ondernemer goedkoper kan produceren, kan hij desondanks een mooie winst maken. Een win-winsituatie voor iedereen. Meer verkopen doet voorts de omzet stijgen. De onderneming groeit. Dus zijn er weer meer mensen nodig die een andere taak vervullen in het bedrijf. Er is meer onderhoudspersoneel nodig voor de machines, meer marketing, meer verkopers, magazijniers etc.

Geld wordt meer waard

Door de lagere prijs voor een product wordt uw geld eigenlijk meer waard. U kan zich immers tegen een lagere prijs een product aanschaffen. Dat zien we in onze moderne maatschappij elke dag. Computers, smartphones, huishoudtoestellen, televisie’s, auto’s… Allemaal producten die in het begin voor de ‘happy few’ waren, zijn vandaag de dag bereikbaar voor de massa.

In 1800 moest een arbeider nog zes uur werken om een kaars te kunnen kopen om één uur licht te hebben. Toestanden die wij ons nauwelijks kunnen voorstellen. Door basisgoederen bereikbaar, goedkoop en beschikbaar te maken aan lage prijzen, zijn we allemaal rijker geworden. Geen utopische socialist had zelfs maar kunnen fantaseren over de welstand van de arbeider vandaag.

Als de prijs voor voeding zakt met één euro per maaltijd en ik eet driemaal per dag, dan heb ik per jaar €3 X 365 dagen = €1095 meer geld om te besteden aan andere zaken. Dat op zijn beurt zal werk verschaffen aan weer andere bedrijven. En die stellen op hun beurt weer mensen tewerk. We maken de koek groter voor iedereen en we doen dat samen. In mijn artikel ‘Sire, er zijn geen Vlaamse liberalen meer’ leg ik dat ook uit aan de hand van ziekenhuiseten.

Zelfs de maffia doet aan liefdadigheid

Bijkomend kunnen we vaststellen dat filantropie van de allerrijksten een steeds weerkerend fenomeen is. Vaak verwarren mensen (ja, ook zakenmensen) Darwins Survival of the fittest met een kapitalistisch fenomeen. Dat is het niet. Het is eigenlijk een sociaal-darwinistisch systeem.

Het is niet de filosofie van Ebenezer Scrooge of Dagobert Duck die rijke ondernemers aanspreekt. Dat is voor een groot stuk pure mythe. Overheden hebben geen monopolie op het bouwen van scholen, musea, bibliotheken… Hoeveel van die instellingen en gebouwen dragen niet de naam van een rijke donor?

De ‘robber barons’ in de late 19de eeuw waren meedogenloos en tegelijkertijd schrandere zakenlui. Maar ook voor hun was de slogan ‘He who dies rich dies in disgrace’. Van de ongeveer 250 miljardairs in de VS hebben er 141 een belofte gedaan om het grootste deel van hun vermogen nog tijdens hun leven aan liefdadigheid te schenken.

Zelfs de maffia weet hoe dat werkt. Als de overheid faalt om mensen te helpen (zoals nu dus), dan staat er een kleinere concurrent op om in dat gat te duiken. Overheden nemen hun burgers immers ook gewoon onder dwang hun geld af. In ons land is dat 54% van alles wat wij verdienen. Wie zegt dat wij in een neoliberale staat wonen, die ijlt toch redelijk luidop. Het is nu allemaal al realiteit in Italië en Mexico. Ook drug lord, moordenaar en oppercrimineel Pablo Escobar deed enorm veel aan liefdadigheidswerk.

Bestrijd het crony capitalism

Het is het huidige systeem van crony capitalism en corporatisme dat we moeten bestrijden. Maar dat is helemaal iets anders dan vrijemarktkapitalisme. Crony capitalism is wanneer corrupte moddervette overheden in bed liggen met ondernemers (lees multinationals en banken) die bewust rijk worden door subsidies en foute politiek. Volgens Bloomberg zijn zij de grote winnaars van de coronacrisis. Met — tegenwoordig althans — de groene goedkeuringsstempel van de zogenaamd groene bewegingen en hun gedienstige overheidsambtenaren en politici mogen deze ondernemers en ondernemingen schaamteloos miljarden binnenrijven. Het is de Europese Greendeal ten voeten uit. Wie wil zien hoe dit soort van ‘eco-doem-industrieel-crony-capitalism-complex’ werkt, moet gewoon de nieuwste vrucht van de linkse documentairemaker Michael Moore (Planet of the humans) bekijken.

Misschien hebben Paul De Grauwe en co de verbazingwekkende transformatie die het kapitalisme in de wereld heeft veroorzaakt, niet goed waargenomen. 200 jaar geleden leefde 89% van de wereldbevolking in extreme armoede. Tegenwoordig leeft 90% van de wereldbevolking niét in extreme armoede. Het kapitalisme heeft de rollen op het gebied van armoede en ontbering volledig omgedraaid. Kapitalisme en vrije markt hebben goed werk geleverd. De sociale uitgaven in de rijke landen zijn gestegen van 1% of minder van het bbp in 1900 tot 17% à 32% in 2016. Volledig gefinancierd door belastingheffing op kapitalistische economieën die zich bezighouden met wereldwijde vrije handel.

Nieuwe boekhoudregels voor klimaatpolitiek?

Overheden die sneller duizenden miljarden fiatgeld bijdrukken dan dat ze mondmaskers kunnen leveren, daar moeten we echter snel vanaf.

Op dit eigenste moment, in het midden van de ergste crisis en diepste recessie sinds de jaren dertig, proberen groenen nog steeds om hun 11.500 miljard euro kostende communistische 2.0 klimaat-Green Deal erdoor te duwen. Gelukkig is het gezond verstand aan het terugkeren en proberen nu ook CDU/CSU-europarlementariërs die Green Deal-push van Von der Leyen en Timmermans naar de papiermand te verwijzen. De Europese Centrale Bank was zelfs bereid om de boekhoudregels te veranderen en aan te passen om aan klimaatpolitiek te doen. Ja, zover gaan onze leiders vandaag om de middenklasse te decimeren.

Luc van Mol

Gelooft De Grauwe niet meer in kapitalisme of vrije markt?