Haalt Carles Puigdemont zijn slag thuis en helpt hij voor een tweede keer de socialistische premier Pedro Sanchez in het zadel? Of tovert Alberto Feijóo van de Partido Popular alsnog een wit konijn uit zijn hoed?

Er is maar één ding zeker na de verwarrende verkiezingsuitslag van een maand geleden in Spanje: de Spaanse nationalisten van het uiterst-rechtse Vox hangen uitgeteld in de touwen nadat enkele kopstukken van de partij de brui eraan gaven. Een congres met de lokale vertegenwoordigers van Vox – die het bij de eerdere gemeenteraadsverkiezingen wél goed deden- moet soelaas brengen.

In Spanje was de opkomst van de uiterst-rechtse partij geen reactie tegen immigratiestromen vanuit islamitische landen met ghettovorming in de steden en veiligheidsproblemen tot gevolg zoals in Frankrijk of België. Het was eerder de nostalgische hang van vele Spanjaarden op het platte- dan wel bergachtige land naar het ‘stevige’ Spaanse nationalisme van weleer. De boertjes in mijn dorp liepen nog met een foto van Franco in hun portefeuille die ze bij heftige discussies in de bar graag opdiepten, ‘want toen waren er geen problemen met die Catalanen en Basken die weg wilden uit Spanje’.

Doolhof

De discussies leken na het referendum sterk op die van een jaloerse man die niet wil aanvaarden dat zijn vrouw hem gaat verlaten ‘na alles wat ik voor haar heb gedaan!’ Het separatisme in Spanje loopt ook dwars door de links-rechts tegenstelling, wat het niet eenvoudig maakt om de weg te vinden in het doolhof dat het Spaanse politieke landschap is.

Intussen blijft Puigdemont vanuit zijn residentie in Waterloo zijn vel duur verkopen. Hij eist van de PSOE van Sanchez de onvoorwaardelijke amnestie voor iedereen die veroordeeld werd in de zaak van het Catalaanse referendum. Bij het ter perse gaan verklaarde hij ook nog dat hij ‘controleerbare toegevingen eist van de PSOE vooraleer hij mee in een coalitie stapt’. Hoofdpijn alom voor Sanchez want in Baskenland vraagt de eerder linkse separatistische partij Bildu intussen bij monde van haar parlementaire woordvoerder, Maddalen Iriarte, de uitoefening van het recht om te beslissen over een Baskisch referendum en ze waarschuwde dat, in het geval van Baskenland, ‘we met velen zijn en dat we het gaan bereiken’. Maar de meest recente peilingen wijzen op een historisch dieptepunt in de steun voor de onafhankelijkheid van de autonome Baskische gemeenschap.

Volgens de laatste sociometer van de Baskische regering staat 41 procent van de bevolking afwijzend tegenover de separatistische zaak. Dat is het hoogste percentage sinds 1998, toen deze barometer voor het eerst werd opgesteld. Aan de andere kant staat de steun voor de onafhankelijkheid van Baskenland op 21 procent, een historisch dieptepunt in een neerwaartse trend die sinds 2017 aanhoudt.

Zoenoffer

Sanchez probeerde nog om de separatistische partijen met een zoenoffer mild te stemmen door Francina Armengol, de vorige minister-president van de Balearen (waar ook Catalaans wordt gesproken) voor te dragen als voorzitter van het federale parlement in Madrid. Zeg maar, een Siegfried Bracke-manoeuvre, al is de snor van mevrouw Armengol minder indrukwekkend. Het zoenoffer van Sanchez werd al snel weggehoond. Dat alles maakt dat Sanchez 24 uur voor het inzweren van het nieuwe parlement nog altijd geen coalitie heeft kunnen vormen.

Aan de rechterzijde probeert de Partido Popular het laken naar zich toe te trekken door een onwaarschijnlijke zet van voorzitter Feijóo om onderhandelingen aan te knopen met de PNV, de Baskische separatisten die ooit banden hadden met de terroristen van de ETA.

Maddalen Iriarte

Heeft de Spaanse staat de politieke orkaan doorstaan?