Een voormalige Oost-Duitse, die als socialiste een politieke topfiguur en premier werd, blijkt de spilfiguur in een schandaal rond een speciaal opgerichte klimaatstichting. De stichting ontving 192 miljoen euro van het Russische staatsbedrijf Gazprom, met de bedoeling internationale sancties te omzeilen.

Amerikaanse sancties tegen Nord Stream 2

Reeds maanden duiken berichten op dat Gazprom al jaren groene ngo’s financiert. Het recentste voorbeeld groeit stilaan uit tot een groot politiek schandaal in Duitsland met vertakkingen naar bijvoorbeeld Engie. De Duitsers spreken van ‘Klimastiftung Mecklenburg-Vorpommern’ (over die naam verder in dit artikel meer uitleg) en die ‘klimastiftung’ moest de bouw van de gaspijpleiding Nord Stream 2 ‘aanbevelen’. En dat terwijl de Verenigde Staten in 2019 sancties uitvaardigden tegen al wie aan Nord Stream 2 meewerkte. Volgens de Amerikanen is Nord Stream 2 enkel bedoeld om Oekraïne te verzwakken na de illegale annexatie van de Krim in 2014.

Hotelschepen

De zaak kwam al in 2020 aan het rollen toen de Amerikaanse regering sancties instelde tegen politici aan de Duitse Oostzeekust. Dit, nadat twee hotelschepen opdoken in de buurt van de werf van de Nord Stream 2-gaspijpleiding. De ‘klimastiftung’ bewoog toen nog onder de radar van de inlichtingendiensten.

Een voormalig hotelschip van de Nederlandse rederij Chevalier Floatels zorgde als ‘Blue Ship’ voor controverse in de Duitse media. Het blauwe schip werd in zwart-witte zeecamouflage geschilderd voor het in 2020 van Kiel naar Rügen in de Oostzee gesleept werd. Het was reeds het tweede hotelschip van Chevalier Floatels dat verkocht werd naar de Oostzee. Dat rare schip ligt nu in de haven van Mukran op het eiland Rügen en zou door Amerikaanse inlichtingendienst aan de Noord-Duitse politie getipt zijn. De havenpolitie legde het schip donderdag aan de ketting.

De lokale burgemeester van de gemeente Sassnitz, die eigenaar is van de haven, Frank Kracht, van de partij Die Linke, is een oud-communist. Sedert 2020 is hij zelfs persona non grata in de Verenigde Staten. Die Linke is de partij die uit de voormalige communistische partij van de DDR, de SED, groeide. Zijn schepen voor leefmilieu van de CDU (een voormalig lid van de Ost-CDU uit de DDR, die volop collaboreerde met het DDR-regime) werd trouwens ook persona non grata in de VS. Allemaal door die hotelschepen.

Gazprom

Waarom maken de Amerikanen al sedert 2020 zo’n drukte over oude hotelschepen? De ‘Stiftung Klima- und Umweltschutz Mecklenburg-Vorpommern’ kocht het schip om de arbeiders aan de gaspijpleiding te huisvesten. De Duitse krant Welt am Sonntag meldde op 14 augustus dat de onverkwikkelijke gegevens blijven opduiken. Daaruit blijkt dat de ‘klimaatstichting’ eigenlijk compleet financieel afhankelijk is van het bedrijf Nord Stream 2 AG. Dat is de ondertussen 100% Duitse dochtermaatschappij van Kremlinconcern Gazprom nadat bedrijven als Engie en Shell recent uit het project stapten. Dit deden zij omwille van de internationale sancties van de EU, naar aanleiding van de Russische inval in Oekraïne.

De klimaatstichting gaf uiteindelijk aan de krant toe dat ze 192 miljoen euro van Gazprom ontving. Naarmate meer details bekend worden, blijkt dat de groene vzw de tientallen miljoenen ontving tussen februari en november 2021. In mei 2021 alleen al 87 miljoen euro.

Tegen Gazprom zijn reeds sinds 2014 internationale sancties in voege, omwille van de Russische bezetting van de Krim. Dat kan perfect nagekeken op de website van het Office of Foreign Assets Control van de Amerikaanse regering. De laatste bijwerking dateert van 24 februari 2022, toen Rusland Oekraïne binnenviel. Meer info staat op de site van de Amerikaanse schatkist.

Manuela Schwesig

De oprichtster van de ‘klimaatstichting’ was de voormalige DDR-ambtenaar en socialistische politica Manuela Schwesig (SPD). Als minister-president van de deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren heeft zij nu een en ander uit te leggen. Haar verdediging is dat ze ‘in het belang van het land gehandeld hebben’. Zowel de lokale socialisten (SPD) als christendemocraten (CDU) komen in opspraak.

Het geld diende gedeeltelijk om de dienstverleners van de bouw van de omstreden Nord Stream 2-gaspijpleiding te betalen en zo de bouw te bespoedigen. Met de omweg via de ‘klimaatstichting’ omzeilden de Russen van Gazprom de Amerikaanse sancties tegen Gazprom. Zogezegd zonder medeweten van de bestuurders van de deelstaatregering.

De statuten bepalen echter dat de stichting (vzw) leefmilieuprojecten in de deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren financieel moet ondersteunen. De transacties verliepen onder strikte geheimhouding en Gazprom betaalde onder andere aan de stichting een commissie van 15 miljoen euro. De vraag die iedereen zich stelt is of dit smeergeld was voor de socialistische premier Manuela Schwesig. Deze laatste verklaarde aan de pers dat de transacties moeten gezien worden als normaal binnen de ‘bedrijfsactiviteiten’ van de stichting. Wat die bedrijfsactiviteiten dan wel zijn is grotendeels onbekend.

Subsidie aan oude stichting

Volgens het Landesrechnungshof Mecklenburg-Vorpommern — de rekenkamer van de deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren — injecteerde de regering van de deelstaat in januari 2021 200 000 euro in de klimaatstichting. Bij die oprichting werd de voormalige Europarlementariër Werner Kuhn (CDU) voorzitter van de raad van bestuur. Vooral de timing van de oprichting en het feit dat Gazprom al binnen twee maanden geld overmaakte, is verdacht.

Waarom werd de stichting echt opgericht? De deelstaat bezat immers al een stichting met quasi-identieke missie en naam. Enkel het woordje ‘Klima-’ ontbrak. Op 18 augustus schreef de rekenkamer in een persbericht: ‘Der Landesrechnungshof habe bei der Stiftung Umwelt- und Naturschutz Mecklenburg-Vorpommern die Aufgabenwahrnehmung und Finanzierung, die Verwendung der Zuwendungen sowie die Haushalts- und Wirtschaftsführung geprüft. Die Stiftung habe Ende 2019 finanzielle Mittel von rd. 13 Mio. Euro verwaltet.’ Vrij vertaald: eind 2019 was er dertien miljoen euro in kas. Indien het echt om klimaat en leefmilieu ging, dan kon de oude vzw dat perfect erbij nemen.

Fraudebestrijding

Dat het wel degelijk om een andere stichting van de deelstaat met exact dezelfde doelen en al even vage activiteiten gaat, blijkt ook uit andere zaken. Deze oudere groene stichting ontving in 2017, dus twee jaar voor de oprichting van de Stiftung Klima- und Umweltschutz Mecklenburg-Vorpommern, liefst 1,66 miljoen euro subsidie. Dit kreeg zij van de Europese Commissie via het kmo-agentschap EASME (Executive Agency for Small and Medium-sized Enterprises). Dat is op zijn minst merkwaardig, want vzw’s worden in principe niet als kmo’s beschouwd. De missie van EASME is: ‘to manage on its behalf several EU programmes in the fields of SME support & innovation, environment, climate action, energy and maritime affairs’. [om namens hem verschillende EU-programma’s te beheren op het gebied van kmo-ondersteuning en innovatie, milieu, klimaatactie, energie en maritieme zaken.]

Het is het zoveelste voorbeeld dat een belangengroep EU-subsidies ontvangt om aan ‘klimaatactie’ te doen. Als dan nog blijkt dat die vzw’s eigenlijk een politieke constructie blijken, om smeergeld te betalen en om internationale sancties te omzeilen, dan zou het Europees Bureau voor Fraudebestrijding Olaf een zaak moeten openen.

Vol groene idealen?

De ‘klimaatstichting’ geeft op haar eigen website aan dat ze twintig miljoen euro van Nord Stream 2 AG, (die een Zwitserse dochter van Gazprom is) ontvingen. Daarvan kwam de helft van voormalige partners in Nord Stream 2 zoals Engie, OMV, Shell, Uniper en Wintershall Dea, en de andere helft van Gazprom. De stichting zou elk jaar twee miljoen euro ontvangen van Nord Stream 2. De winsten van commerciële activiteiten die de stichting ontplooit gaan volgens de website integraal naar haar klimaat- en milieubescherming.

De ‘klimaatstichting’ met de indrukwekkende website vol groene idealen blijkt dus gewoon een bedrijf opgericht door de regering van een deelstaat om internationale sancties te omzeilen. De commissies ter hoogte van minstens vijftien miljoen, euro die Gazprom betaalde, kunnen zowel smeergeld, zelfverrijking als iets anders zijn. De vraag is hoeveel dergelijke klimaatstichtingen en ngo’s er in de EU zijn, en wie ook miljoenen van Gazprom ontvangt?

Manuela Schwesig

Klimaatstichting blijkt geldschuif van het Russische Kremlinconcern Gazprom