Het hoeven niet altijd grote gebeurtenissen te zijn die ons aan het denken zetten. Oekraïne, Gaza, het terrorisme… Of grote pijnpunten die ons elke dag ergeren: de schraapzucht van de banken, de leugens van de politici, het gezemel van Bart Schols. De zogenaamde kleine verhalen hebben ook hun betekenis. We vinden ze in Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws, niet in de kwaliteitspers. In het beste geval worden ze parabels, verhalen met een symbolische meerwaarde.

Eco-fundamentalisme

X

Protest van Animal Rising aan de kinderboerderij die Fiona wil opvangen.

Zo bereikte ons onlangs het bericht van het schaap Fiona (gelegenheidsnaam uiteraard die in de media opdook) dat al twee jaar moederziel alleen doolde aan de voet van steile kliffen in het Schotse Hoogland. Hoe het beest op die schier onbereikbare plek terechtkwam, geen kat die het weet, vermoedelijk ooit afgedwaald van een kudde. Het werd door kajakkers opgemerkt, maar pas twee jaar later slaagden vijf schapenboeren erin het beest op de klif te hijsen, en onder te brengen in een farm voor een stevige scheerbeurt, want het zat onder een veel te dikke vacht. Waarna het een plaats zal krijgen in een kinderboerderij.

Eind goed al goed, zult u denken. Neen dus. Activisten van Animal Rising stonden al te betogen aan die kinderboerderij nog voor dat schaap gearriveerd was, om de eigenaar en zijn familie te intimideren. Ze waren eigenlijk al tegen de reddingsactie aan die klip, en protesteren nu tegen wat ze als uitbuiting zien. Een voorbeeld van projectiedenken. Als Fiona kon spreken zou ze zonder twijfel voor die kinderboerderij kiezen, maar de activisten willen het schaap heilig verklaren en op een sokkel zetten. Letterlijk, in een sanctuary, als een totemdier. Mèèèèèh. Beetje geschift? Denk ik ook. Of willen ze daar in Schotland hun eigen versie van het Lam Gods?

We hebben hier te maken met tamelijk buitenissig eco-fundamentalisme, dat terug te brengen is tot een hersenknoop bij de activisten zelf. Normale bekommernis om dierenwelzijn vinden ze niet ok, omdat het gaat over menselijke gevoelens van empathie, en dat is antropocentrisch, of noem het gerust ‘koloniserend’. Wie een schaap aait – laat staan scheert – is een pervert en stelt het bloot aan grensoverschrijdend gedrag.

Wetterse patatten

Screenshot RTL

Activisten van het Field Liberation Moment, chargerend met een schoffel. Vooraan Barbara Van Dyck.

Het doet aan soortgelijke grotesk aandoende acties denken. In 2011 vernielden leden van het Field Liberation Movement, een organisatie die nu van de aardbodem lijkt verdwenen, een proeftuin van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) waar genetisch gemodificeerde aardappelplantjes waren uitgezet. De bedoeling was om een soort te ontwikkelen die resistent is tegen de beruchte aardappelplaag ofte phytophtera. Die poging tot soortverbetering was niet naar de zin van de Aardappel-Bevrijdingsbeweging. Ze gingen er letterlijk met vuile voeten door en vertrappelden een groot deel van de proeftuin. Ze kregen uiteindelijk in 2015 symbolische straffen.

Onder hen onderzoekster Barbara Van Dyck van de KU Leuven. Omwille van haar actie werd ze door toenmalig rector Marc Waer ontslagen, en had ze waarschijnlijk een kruis mogen maken over haar academische carrière. Het was niemand minder dan Rik Torfs die, eens rector in 2015, het ontslag ongedaan maakte. Niet omdat hij het ten gronde eens was met haar visie, noch met de gebruikte methodes, maar omdat de universiteit voor hem een plek moet zijn waar zeer uiteenlopende meningen elkaar treffen.

Afgezien van de nobele geste van Rik, dankzij wie Barbara Van Dyck vandaag als docente een rustig leven leidt, gaat het hier om hetzelfde soort doorgeslagen eco-fundamentalisme als bij hoger vermelde schapenvereerders. Het is een totalitaire vorm van anti-modernisme, dat zich op de duur keert tegen elke vorm van menselijk ingrijpen in de natuur. Vergeten we niet dat die aardappelziekte o.m. de grote hongersnood in Europa anno 1840 heeft veroorzaakt, die complete oogsten verwoestte en honderdduizenden slachtoffers maakte.

Groene Khmer

Wiki

Jean-Jacques Rousseau (1712-1778): romantische verlichtingsfilosoof met bizarre volgelingen

De kweek van genetisch gemodificeerde soorten vereist zorg en aandacht, en mensen als Barbara Van Dyck wijzen terecht op aandachtspunten. Zoals de machtspositie van grote landbouwbedrijven en het patent-monopolie. Naast het gevaar voor de biodiversiteit omdat de genetisch gemodificeerde soorten kunnen verwilderen en natuurlijke biotopen aantasten.

Wat géén redelijk argument is, is de bijna religieuze visie op de natuur als onaantastbaar, als ‘schepping’ waaraan niet geraakt mag worden. Op een bepaald moment ontaardt eco-fundamentalisme in echte misantropie en beschavingshaat. Dan is het uitkijken geblazen. Want dan zijn ook alle wetenschappelijke en technologische innovaties op landbouwgebied uit den boze, en laten we wel wezen: om acht miljard mensen te eten te geven, zal agrarische toptechnologie onontbeerlijk zijn.

De misplaatste nostalgie van organisaties als Animal Rising en Field Liberation Movement – de namen spreken voor zich – streeft naar een aards paradijs dat zou ontstaan als we boerderijen bestormen, ‘alle dieren bevrijden’, en door mensen veredelde gewassen vertrappelen. Een totalitaire utopie wars van alle gezond verstand. De wolvenkwestie is iets gelijkaardigs. Organisaties als WelkomWolf dromen van een Vlaanderen als wolvenbiotoop, en mopperen als een boer zijn schapen wil beschermen. Ik vind het fantastische beesten, echt waar. Maar ze horen thuis in grote, aangesloten bosrijke gebieden, niet in het dicht gebouwde Vlaanderen.

De beschaving als een perversiteit zien, en alle sporen van evolutie willen uitwissen: er is een link met de hedendaagse woke-ideologie en de dekoloniseringsobsessie. In wezen gaat dat terug op het romantische ideaal van de ‘nobele wilde’ en de terugkeer naar de natuur, gecultiveerd door de 18^de eeuwse filosoof Jean-Jacques Rousseau. Het is dat soort denken dat Mao Zedong inspireerde in het China van de jaren ’60, en nadien de Rode Khmer in Cambodja, om iedereen naar het platteland te jagen en de stad te laten verdwijnen. Miljoenen doden hebben die ‘revolutionaire’ bewegingen opgeleverd.

Dus tip van de dag: adopteer een verloren schaap. Is het niet tegen de wolf of tegen moslims in tijden van offerfeest, dan toch tegen de Groene Khmer van Animal Rising. Hoe zou het trouwens nog zijn met Anja Hermans, gewezen kopstuk van het Animal Liberation Front, dat in de jaren ’90 hamburgertenten in de fik stak? Juist: ze ging na haar straf werken in een kinderboerderij en vervolgens criminologie studeren. Grote onderscheiding in 2015. Het jaar dat Rik Torfs rector werd. Er is nog hoop.

Dienstmededeling: voortaan leest u Johan Sanctorum bij Doorbraak telkens op maandag en donderdag.

Marc Waer

De parabel van het eenzame schaap