Soms vraag ik me af of politici niet te verdraagzaam zijn. Zo las ik zaterdag 15/02 de wekelijkse richtlijnen van Joël De Ceulaer in De Morgen, ditmaal gericht aan Luc Tuymans. Even situeren: Tuymans is een Vlaamse zakenman. Hij sloot vorig jaar af met een winst van 3,6 miljoen euro en beschikt momenteel over een gecumuleerd vermogen van 29,350 miljoen. Daarmee bezet hij plek 556 op de lijst van de rijkste Belgen. Tuymans trok de aandacht van De Ceulaer omdat hij zich hard uitsprak tegen het cultuurbeleid van minister-president Jan Jambon.

Dansen voor de emancipatie

‘Cultuur komt ten dienste te staan van een politieke agenda,’ schreef Tuymans. ‘De post van minister van cultuur wordt totaal uitgehold.’ En nog: ‘Wat er vandaag gebeurt, is een regelrechte aanslag op de vrije meningsuiting.’ Om af te sluiten met een merkwaardige visie voor een succesvolle zakenman:

‘Daarbovenop wordt het privatiseringsmodel gehuldigd. Het entrepreneurschap wordt vooropgesteld als model. Maar we moeten opletten dat we niet met z’n allen in die val trappen. Kunst maken gaat niet over iets maken dat noodzakelijk markteconomisch functioneert. Als we die logica volgen staan we schaakmat.’

Tja. Dit klinkt Joël De Ceulaer blijkbaar als muziek in de oren. Maar… nu werd Tuymans toch niet genomineerd voor de Ultima zeker, ‘de oeuvreprijs van de Vlaamse Gemeenschap’. Waaraan overigens een cheque vasthangt van 20.000 euro, niet dat Tuymans die nu meteen nodig heeft. Hij stond het bedrag dan ook af aan de Antwerpse Let’s Go Urban Academy van de Open Vld-politica Sihame El Kaouakib, die zich inspant om het beste in jongeren naar voren te halen, onder andere via danscursussen. Mooi.

Met een Hitlersnorretje grappig zijn

Nu werd die bekroning van een carrière echter uitgereikt (niet toegekend) door de man die volgens het manifest van Tuymans ‘zijn bevoegdheid van cultuur gebruikt om een politieke ideologie door te voeren’, met name door de op de MIA-muziekprijzen al uitgejouwde Jan Jambon. Dit was voor De Ceulaer voor herhaling vatbaar. Daarom riep hij Tuymans publiek op om van de uitreiking een provocatie te maken: opkomen met een Hitlersnorretje, en met gestrekte arm ‘Heil Jambon’ roepen, gesteund hierbij door een zaal hysterische culturo’s. Tuymans zette De Ceulaer echter een neus door niet zelf aanwezig te zijn en de prijs te laten ophalen door twee kinderen van Let’s Go Urban, een blank en een bruin. Mooi multicultureel.

Jambon maakte het feest compleet door wel aanwezig te zijn. Hij werd merkwaardig genoeg onthaald met een toch wel stevig applaus, waarna presentator van dienst Marcel Vanthilt zich verwonderd toonde omdat er geen boe-geroep was. Waarop een minderheid op gang kwam en de minister-president scheldwoorden (‘fascist’) naar het hoofd slingerde, maar niet gevolgd door de meerderheid. Jambon gaf monkelend toe dat hij dit wel verwacht had en antwoordde ad rem op wat kritische vragen van Vanthilt. Dat was het dan.

Je eigen krant hoef je niet te lezen

Nu, mensen uitjouwen is waarschijnlijk een mensenrecht, een kwestie van vrije meningsuiting en zo, en zelfs artistiek, een vorm van performance art volgens De Ceulaer. Ik kan daar inkomen en hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind. Of mensen belasteren evenwel een mensenrecht is, durf ik betwisten. De Ceulaer noemt Jambon ‘een halve nazi’. Wat ik me daarbij moet voorstellen is niet duidelijk. Is dat iemand die halve Joden naar halve gaskamers stuurt? In alle geval is het een zware aantijging die mijns inziens strafbaar is.

De Ceulaer spreekt die bovendien uit een kleine maand nadat Jambon, vergezeld van zijn partijgenoot Michael Freilich, Auschwitz heeft bezocht en in Krakau een toespraak heeft gehouden voor de European Jewish Association (EJA). Een korte google leerde mij dat daarover bericht werd in Het Laatste Nieuws, De Standaard, Het Belang van Limburg, De Morgen, terwijl het vermeld wordt op de website van Knack, Brabosh en Proximus. En ik vergeet er waarschijnlijk nog wat.

Nu neem ik aan dat De Ceulaer geen kranten leest, hij heeft het mogelijk te druk met het absorberen van filosofische literatuur, wat hem siert. Maar iemand van de eindredactie van zijn eigen kritische krant zou hem toch erop mogen wijzen dat hij niet slechts uit zijn nek kletste, maar dat hij volgens mij ook een strafbaar feit beging. Om zijn geheugen op te frissen enkele uittreksels uit de toespraak, zoals ze te vinden is op de website van N-VA.

Het gemak van fake news in De Morgen

‘Wat er gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog mag nooit vergeten worden. Evenmin mogen we onze eigen rol vergeten. De Belgische en Vlaamse autoriteiten hebben gewillig meegewerkt aan de deportatie van en de moord op hun eigen burgers. Dat is een schandvlek in onze geschiedenis, een geschiedenis die we recht in de ogen moeten durven kijken.’

‘Antisemitisme en andere vormen van haat worden terug gepredikt in Europa. In onze steden worden er zelfs opnieuw mensen vermoord omdat ze niet tot de juiste religie zouden behoren. De moord op vier mensen in het Joods Museum in Brussel vormen een triest hoogtepunt in die tendens.’

‘We zijn het aan alle slachtoffers van de Shoah verplicht ervoor te zorgen dat de krachten van het kwade en de duisternis steeds weer worden verslagen.’

Voor een ‘halve nazi’ zijn dat vreemde uitlatingen. Wat mij evenwel het meest bevreemdt is de straffeloosheid waarmee een figuur als De Ceulaer zich met dit fake news het ereteken van moreel geweten van de natie durft op te spelden. En de evidentie waarmee de hoofdredactie van zijn krant dit toestaat. Ik begrijp dit niet. Mocht ik Jambon zijn, dan sleurde ik hen beiden voor het gerecht voor laster en eerroof, desnoods voor Assisen als persmisdrijf. Waarschijnlijk doet Jambon dit niet omdat hij zich niet kleinzielig wil tonen, en op de Ultima’s was hij ongetwijfeld de morele winnaar. Toch vind ik dit fout, hij staat zo toe dat laster de normaliteit wordt. Scheldwoorden en boe-geroep moet hij inderdaad met de glimlach incasseren, pertinente leugens niet.

De morele superioriteit

Tot welk een trieste gevolgen die inderdaad leiden zien we momenteel in de reacties vanuit het Franstalige landsgedeelte, vooral van de intellecto’s van Ecolo. Die willen met N-VA zelfs niet praten, vanuit de diepgewortelde reflex dat het toch maar ‘des boches’ zijn die dit land in de vernieling willen rijden. Ze worden daarbij actief gesteund door de Moreel Superieuren uit het noorden, die zich bijzonder heldhaftig achten als zij lekker anoniem de minister-president uitjouwen en daarmee de francofone elite bevestigen in haar slachtofferrol. Waardoor dit land echt ondermijnd wordt.

Als ik Jambon was dan liet ik het er niet bij, dan dwong ik hen om mijn tekst te lezen door zowat de meest over het paard getilde gangmaker van die trieste club te vervolgen. Om met de betreurde Pim Fortuyn te spreken ‘tot in de hel’ (de hunne).

Marcal Van Thilt

‘Vervolg ze, vervolg ze tot in hun hel’