Het geweld tegen christenen door jihadisten in Nigeria stijgt. Toch ontkent de overheid een religieus motief in het geweld. De afgelopen 200 dagen (1 januari tot 18 juli 2021) vermoordden jihadisten in het land 3 462 christenen. Dat is amper achtenzestig doden minder dan het totale aantal doden (3 530) van Nigeriaanse christenen in 2020 — over het hele jaar dan wel, aldus de Ranglijst Vervolgde Christenen. De Nigeriaanse staat laat haar onderdanen in de steek.

Zeventien doden per dag

De cijfers komen van de plaatselijke ngo International Society for Civil Liberties and Rule of Law (ISCLRL). Zij monitoren sinds 2010 in Nigeria religieuze vervolging en andere vormen van religieus geweld door overheids- en niet-overheidsactoren. Ze onderzoeken het geweld en de gevolgen ervan door op het terrein getuigenissen te noteren van de slachtoffers en ooggetuigen. Die vergelijken ze met nationale en internationale onderzoeken en rapporten. Het hoge aantal doden in 2021 tot nu toe brengt het gemiddelde op zeventien christelijke doden per dag. Dat is het op een na hoogste cijfer sinds 2014. Toen stierven meer dan 5 000 christenen als gevolg van religieus geïnspireerd geweld.

De Jihadistische Fulani Herders zijn verantwoordelijk voor het merendeel van de moorden, met minstens 1 909 christelijke doden in 200 dagen. Ze worden gevolgd door Boko Haram, ISWAP (Islamitische Staat in de West-Afrikaanse Provincie) en Moslim Fulani Bandieten die samen 1 063 christenen doodden. Het Nigeriaanse leger, samen met de Nigeriaanse politiemacht en andere takken van de strijdkrachten, waren goed voor 490 christelijke doden.

De Moslim Fulani Bandieten, die oorspronkelijk in 2011 in de deelstaat Zamfara zijn gevormd, zijn medeverantwoordelijk voor de verschrikkingen in christelijke gebieden. Zij zijn ook verantwoordelijk voor aanvallen op inheemse Hausa-moslims. Tegen hun geloofsgenoten koesteren zij de jihadistische overtuiging dat zij ‘geen zuivere moslims zijn’.

Waar is de Nigeriaanse overheid?

Het rapport van de ISCLRL moet cijfers aanbrengen in het debat in Nigeria. De overheid leeft er in ontkenning dat religie een rol speelt in het geweld. Christelijke leiders vragen aandacht en hulp in het buitenland, om ook binnenlands gehoord te worden. Volgens de christenen worden hun geloofsgenoten vermoord omwille van hun geloof. De regering ontkent dat. Ze ziet klimaatverandering en sociaaleconomische achteruitstelling als oorzaak van de problemen. De Nigeriaanse regering roept de christelijke leiders op ‘vrede te prediken, geen haat’.

De christelijke leiders klagen dat de overheid er niet in slaagt haar onderdanen te beschermen. Volgens de christelijke kerken bevoordeelt de Nigeriaanse overheid ‘bepaalde religies en etnische groepen’ en laat ze de christenen aan hun lot over. Wat de regering natuurlijk verwerpt. Volgens de overheid zijn vooral moslims het slachtoffer en is er geen antichristelijk geweld.

Straffeloosheid

De christenen klagen aan dat de verantwoordelijken voor de antichristelijke slachtpartijen in het land vrij blijven rondlopen en niet actief worden opgespoord. Ook het leger treedt volgens de christenen nauwelijks op. Integendeel, als de aanval voorbij is duiken ze op en zijn ze een extra zorg voor de bevolking. Dat zorgt voor een gespannen verhouding tussen de christelijke kerken en de Nigeriaanse overheid.

De beschuldigingen gaan nog verder. In het noorden opereren de jihadisten vrijelijk onder de dekmantel en bescherming van de veiligheidstroepen. Ze ontvoeren, doden en bekeren met geweld gevangen en onbeschermde christenen. Ze plunderen en vernietigen christelijke huizen, heilige plaatsen en scholen of branden ze plat. De veiligheidstroepen reageren haatdragend, brutaal en met wreedheid tegen zuidelijke en noordelijke christenen die beschuldigd worden van overtredingen van de wet. Ook bij het leger is sprake van buitensporig geweld en ontvoeringen.

1 op 10 sterft

In het jongste rapport stelt ISCLRL vast dat tussen 1 mei en 18 juli 2021 1 992 christenen de dood vonden. Daarnaast zijn er in diezelfde 80 dagen 780 christenen ontvoerd. Tussen 1 januari en 30 april waren er al 2 200 christenen ontvoerd. Dat brengt het totale aantal ontvoerde christenen in Nigeria sinds januari op 3 000. De ngo gaat ervan uit, zich baserend op eerdere cijfers, dat minstens één op de tien van ontvoerde christenen in gevangenschap sterft. Dat zijn nog eens 300 doden. Het rapport maakt ook melding van ‘dark figures’ — sterfgevallen die niet zijn gemeld of geregistreerd.

Ook christelijke gebouwen ontsnappen niet aan het geweld. Sinds januari 2021 zijn 300 kerken bedreigd, aangevallen en gesloten, verwoest of verbrand. Bij die aanvallen zijn een tiental priesters of voorgangers door de jihadisten ontvoerd of gedood.

Geen naamloze doden

Het rapport noemt enkele vermoorde voorgangers bij naam. Op 20 mei 2021 ontvoerden jihadisten pater Alphonsus Bello samen met pater John Keke en tien andere gelovigen in Malumfashi. Enkele dagen later doodden de jihadisten hem, samen met acht van de tien ontvoerde christenen. Jihadisten doodden op 30 maart 2021 pastoor Ferdinand Ngugban met zes andere christenen in Katsina-Ala. Ook dominee John Gbakaan van het bisdom Minna werd in januari 2021 door de jihadisten gedood. In mei 2021 vermoordden jihadisten dominee Leviticus Makpa Marcus in de deelstaat Niger. Op 13 juli 2021 werd dominee Timothy Damisa van de CRCN-kerk op gruwelijke wijze in Kurmi vermoord.

Andere priesters en pastoors die in de afgelopen 200 dagen zijn ontvoerd: Elijah Juma Wada, ontvoerd in juni 2021 door Boko Haram in Adamawa; Marcel Onyeocha, ontvoerd door Jihadistische Fulani Herders in Irube; pastoor Harrison, parochiepriester van St. John’s Catholic Church, Obinomba, ontvoerd langs Abraka Road door Jihadistische Herders in maart 2021 en pastor Bulus Yikura van de EYN Kerk, ontvoerd door Boko Haram in de buurt van Chibok in maart 2021.

In juni 2020 maakten de autoriteiten van de Church of Brethren in Nigeria (EYN) bekend dat zij sinds 2009 8 370 leden hebben verloren aan Boko Haram en andere jihadisten. Van de 276 ontvoerde Chibok Girls, zijn 217 hun geloofsleden. De kerk heeft ook bekendgemaakt dat 300 van haar kerken in brand zijn gestoken of met de grond gelijk zijn gemaakt. Acht van haar voorgangers lieten het leven.

Marcel Onyeocha

Jihad, of ‘sociaaleconomische achteruitstelling’?