‘Opiniebijdragen zoals die van Johan Sanctorum zijn zinvol – vrijheid van meningsuiting is een hoog goed – maar het strekt tot aanbeveling als die gebaseerd zijn op correcte informatie,’ zegt Baldwin Van Gorp, hoogleraar communicatiewetenschappen aan de KULeuven, in zijn reactie.

Gezonde argwaan

Gezonde argwaan is een prima basishouding om wetenschappelijke studies te beoordelen. Het spreekt dus voor zich dat er vraagtekens geplaatst worden bij studies die gefinancierd zijn door een ngo. Het is daarom prima dat Johan Sanctorum en Luckas Vander Talen hun bedenkingen hebben bij de onderzoeken waarmee 11.11.11 recent hun najaarscampagne op gang trok.

Ik ben ook zelf altijd benieuwd naar welke instantie een studie bekostigd heeft, en heb de neiging om dat mee te nemen in mijn oordeel over de resultaten. Vandaar dat ik getwijfeld heb of ik wel op de vraag van de organisatie zou ingaan om een onderzoek te doen naar de manier waarop politici in Vlaanderen het migratievraagstuk framen.

Mijn ‘offerte’ bestond daarom uit een lange lap tekst met argumenten waarom ik het met de beschikbaar gestelde middelen en het tijdbestek niet mogelijk achtte dat op een voldoende degelijke manier voor elkaar te kunnen brengen. Ik heb wel meteen een alternatief voorgesteld, namelijk een bevraging op te zetten bij de Vlaamse bevolking om de effecten van geframede boodschappen in kaart te brengen.

Tot mijn verrassing vond 11.11.11 dat een prima idee. Collega’s van de Universiteit Gent zouden zich over de oorspronkelijk gestelde vraag buigen. Vervolgens hebben de mensen van 11.11.11 mijn medewerkers en mezelf volledig onze gang laten gaan.

Zij beseften immers maar al te goed waaraan ze zich konden verwachten als zij op enige manier de vragen zouden gaan ‘dicteren’. Ik heb hen een voorlopige versie van de vragenlijst doorgestuurd, en daar is het bij gebleven.

Gemeten volgens de regels van de kunst

Johan Sanctorum stelt in zijn betoog dat we de houding van de Vlamingen ten aanzien van migranten hebben gemeten door hen vier ‘profielen’ voor te leggen. Dat hebben we ook gedaan, ja, maar de attitudescores zoals overgenomen door de media zijn wel degelijk volgens de regels van de kunst gemeten, namelijk via de officiële meetschalen uit de European Social Survey 8.

Die vragen werden bovendien afgewisseld met vragen over heel andere onderwerpen. En uiteraard hebben we de respondenten niet gezegd dat enkel de attitude ten aanzien van migranten ons interesseerde.

Verder geven we mee dat we geen significante verschillen in de houdingen hebben gevonden voor het ‘type’ migrant (arm-niet arm, van binnen of buiten Europa enz.). Bij dergelijke anonieme bevragingen speelt ten slotte sociaal-wenselijkheid een rol.

Dat valt niet uit te sluiten. Maar omdat we een negatief, zij het niet significant effect vaststelden in de nameting (dus toen we de vragen nog een keer stelden, na afloop van het experiment), gaan wij ervan uit dat het wel zal meevallen met die sociaal-wenselijkheid.

Scores

Voor wie toch nog enig geloof hecht aan deze meting, volgen hierna alle scores. Voor wie geïnteresseerd is in de politieke voorkeuren van de 1002 Vlamingen die eind augustus 2018 aan ons onderzoek hebben deelgenomen, zijn hier de percentages: N-VA 30,6%, Groen 17,9%, CD&V 14,9%, Open VLD 11,6%, SP.A 8,3%, Vlaams Belang 5,9%, PVDA 4,2%, blanco stem 4,8%, onafhankelijke kandidaat 1,7%.

Baldwin Van Gorp

Houding t.a.v. migranten bij Vlamingen (n = 1002, 18-90 jaar).

Noten: schaal varieert van 0 (meest negatief t.a.v. migratie) tot 10 (meest positief); gemiddelde: 5,17, sd = 2,11; wegingscoëfficiënt toegepast voor leeftijd en geslacht.

Het volledige rapport is hier te vinden, Van Gorp, Baldwin, Figoureux, Marie, & Vyncke, Bart. (2018). Twitterende politici over migratie: Welke effecten heeft de gehanteerde framing? Leuven: Instituut voor Mediastudies, KU Leuven.

Marie Figoureux

11.11.11 bestelt onderzoek, niet de uitslag