Op 21 oktober 1650 wordt in de havenstad Duinkerke (Frans-Vlaanderen) de beroemde kaper Jan Bart geboren. Zijn oorspronkelijke naam is Jan Baert. Zo ondertekende hij in 1689 zijn huwelijksovereenkomst met Marie Tugghe, die in Duinkerke wordt bewaard. Ze kregen elf kinderen.

De 2,04m lange Jan Baert was afkomstig uit een Vlaamse familie van zeelieden en militairen. Zijn vader heet Cornil Baert en zijn moeder Katrien Jansen. Heel de familie was Nederlandstalig. Hij begint op zijn vijftiende te varen in de vloot van onder admiraal Michiel de Ruyter.

In 1689 wordt hij tijdens een zeegevecht door de Engelsen gevangengenomen. Samen met zijn luitenant Claude de Forbin en twintig matrozen weet hij korte tijd daarna uit de haven van Plymouth te ontsnappen en na drie dagen roeien in een gestolen boot St. Malo te bereiken. Baert wordt snel beroemd om zijn onverschrokkenheid en tactisch inzicht. Hij slaagt erin 386 schepen buit te maken en brengt een enorm aantal vaartuigen tot zinken of steekt ze in brand. Dat levert hem de bijnaam ‘de schrik van de Noordzee’ op.

In 1694 komt Jan Baert als overwinnaar uit de slag bij Texel. Onder luid gejuich van een enorme menigte vaart hij zijn thuishaven Duinkerke binnen met 30 schepen, volgeladen met graan.

De Franse koning kocht geregeld graan in Oekraïne (toen deel van het Russische Rijk) en Polen, maar de transporten van dit graan werden vaak aangevallen door vijandige schepen, in dit geval Hollandse. Jan Baert slaagt erin de Hollanders het graan dat ze hebben buitgemaakt, weer afhandig te maken. Daarvoor nam hij het met zes kleine fregatten op tegen zes grotere van Holland. Als gevolg hiervan daalt de graanprijs in Frankrijk met 90%. Na de slag wordt de naam ‘Jean Bart’ in heel Frankrijk bekend. Lodewijk XIV van Frankrijk slaat Baert tot ridder en benoemt de zeerover tot commandant van de zeemacht van Duinkerke.

Jan Baert overlijdt aan een banale griep in zijn geboortestad op 27 april 1702. Hij is dan 51. Samen met zijn vrouw ligt hij begraven op het kerkhof van de Sint-Elooiskerk in Duinkerke. In 1847 werd daar voor hem een monument opgericht en het centrale plein van Duinkerken heet Place Jean Bart. Ongeveer een dozijn Franse oorlogsschepen zijn naar hem vernoemd. En een middelbare school in Duinkerken draagt zijn naam. Een prestatie voor een kaper.

Marie Tugghe

Vandaag 1650: Jan Baert, beroemd kaper, geboren in Duinkerke