De oversterfte tijdens de coronacrisis bleef aanhouden tijdens en na de vaccinatierondes, maar degelijke studies daarover zijn bijna onbestaande. Datawetenschappers Ronald Meester en Marc Jacobs publiceerden onlangs een studie op basis van Nederlandse officiële data en komen tot interessante, enigszins verontrustende conclusies.

Ronald Meester is hoogleraar waarschijnlijkheidsrekening aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Marc Jacobs is datawetenschapper en heeft een eigen adviesbureau. Samen publiceerden ze Van aardbeving tot zoönose en De onttovering van AI, twee kritische beschouwingen over wiskundige modellen en de inzet ervan in de wereld.

Met hun laatste onderzoek keren ze terug naar hun ‘core business’: de data-analyse. Ze onderzoeken of er een mogelijk verband is tussen de coronavaccinaties en de aanhoudende oversterfte. Ze doen dat op basis van de data van het Nederlandse Centraal Bureau voor Statistiek (CBS), het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en een uitgebreide literatuurstudie.

Heren, conclusies graag. Vallen de mensen bij bosjes om na hun vaccinatie, zoals kwatongen beweren?

Ronald Meester: ‘Dat is wel erg kort door de bocht, maar er is wel iets aan de hand. De oversterfte blijft aanhouden, ook na de uitrol van de vaccinatiecampagnes. In een normaal verloop zie je na een epidemie met oversterfte dat ondersterfte volgt. Dat is het logische gevolg van het feit dat een aantal mensen vroeger gestorven zijn dan statistisch verwacht. Maar die ondersterfte blijft uit. Er is dus iets gaande, maar het is moeilijk om via de data de vinger te leggen op wat er juist gebeurt.’

‘Vooral het feit dat uit de data naar voren komt dat de oversterfte na vaccinatie massaal optreedt bij de ongevaccineerden, is vreemd. Zeker als je rekening houdt met het feit dat de sterfte wegens corona gestabiliseerd is en geen verklaring biedt voor die oversterfte. Het is opvallend en onlogisch dat wanneer je een medische interventie, in dit geval een vaccinatie, uitvoert bij de ene groep, de andere groep waarbij je niet tussenkomt plots massaal lijkt te overlijden. De vaccins lijken bescherming te bieden tegen ongeveer elke aandoening, een waar levenselixir dus. Dat kan natuurlijk niet.’

Hoe verklaren jullie dat fenomeen?

Ronald Meester: ‘We zoeken de verklaring bij de kwaliteit van de data. Zo word je na de prik pas na enkele weken als gevaccineerd beschouwd. Dat betekent dat mensen die kort na de vaccinatie overlijden als ongevaccineerd in de boeken staan. Dat geeft al een vertekend beeld.’

‘Maar er is meer aan de hand. Zo blijkt uit ons onderzoek dat er systematisch “records” van overleden of geëmigreerde mensen uit de databestanden worden gehaald, zowel op Nederlands als op Europees niveau. Dat is natuurlijk niet goed wanneer je de effectiviteit of bijwerkingen van vaccinaties wil onderzoeken. Het geeft een vertekend beeld. En dan heb je nog het “healthy vaccinee–effect”, het gegeven dat patiënten die op sterven liggen of er gezondheidstechnisch slecht aan toe zijn niet gevaccineerd worden.’

Die zaken verklaren de plotse oversterfte bij de ongevaccineerden, maar we zien dat de officiële instanties, waaronder het RIVM en het CBS, liever die basisinzichten negeren en klakkeloos overnemen dat de oversterfte enkel bij de ongevaccineerden optreedt. Wij trekken de conclusie dat er iets mis is met de methodologie en de data. Dat kan eigenlijk niet anders. Maar zij menen dat die oversterfte bij de ongevaccineerden een reëel effect is. Daaruit blijkt het onvermogen om de data correct te lezen en te interpreteren.’

Jullie maakten ook een meta-analyse van de publicaties over corona, op zoek naar nuttige informatie over jullie onderwerp. Wat blijkt daaruit?

Marc Jacobs: ‘Ik heb in totaal meer dan 13.000 studies geselecteerd. Na een eerste schifting op basis van relevante parameters bleven er daarvan ongeveer 1.000 over. Die heb ik allemaal bekeken. Een waar monnikenwerk. Uiteindelijk heb ik daar niet veel uit kunnen halen omdat de wetenschappelijke en methodologische kwaliteit van die studies ondermaats is. Tijdens corona kreeg je blijkbaar eender wat gepubliceerd.’

‘Maar wat ik daar wel uit kon opmaken, en dat heb ik nog nooit gezien bij medische interventies, is dat vaccinaties pas twee of drie weken na de toediening ervan beginnen mee te tellen. Stel je voor: je krijgt chemotherapie, en de effecten rond bijwerkingen en effectiviteit beginnen pas mee te tellen nadat het overgeven en de haaruitval zijn opgehouden en enkel de positieve effecten overblijven. Ik heb nog nooit een medische interventie gezien die statistisch zo de hand boven het hoofd wordt gehouden. Dat is fascinerend.’

Hoe wordt jullie onderzoek ontvangen?

Ronald Meester: ‘We hebben het vrijgegeven op ResearchGate en daar is het ondertussen al meer dan 100.000 keer gelezen. Dat is best veel voor zo’n onderzoek, dat dan ook nog eens in het Nederlands is opgesteld. Er is dus veel interesse. Alleen niet vanuit de media en de relevante wetenschappelijke instellingen.’

‘We hebben het aan verschillende redacties bezorgd, maar die besloten er niets mee te doen omdat het zogezegd te moeilijk was en ze dit niet helemaal konden plaatsen. Maar nu zie ik dat diezelfde redacties wel aan de slag gaan met een recent onderzoek van het Nivel, het Nederlandse Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg. Nochtans gaat dat over eenzelfde complexiteit. Maar het trekt een heel andere conclusie dan wij, namelijk dat de oversterfte enkel optreedt bij de ongevaccineerden. Zij negeren dus de voor de hand liggende problemen met de data en onze conclusies.’

‘Donderdag publiceerde Maarten Keulemans, de wetenschapsjournalist van de Volkskrant, een stuk op basis van dat Nivel-rapport. Daarin schrijft hij: “Waarschijnlijk zorgden het uitblijven van een griepgolf, minder verkeer op straat en schonere lucht ervoor dat er bij gevaccineerden veel minder sterfte was dan normaal.” Dat is een bewering die totaal niet onderbouwd wordt door een grondige data-analyse, en dat passeert gewoon bij de redactie van de Volkskrant.’

‘De officiële instanties willen niet reageren op ons onderzoek. Zij blijven vasthouden aan hun narratief. Ik stel eigenlijk vast dat onze overheid geen rekening wil houden met kritisch onderzoek en eigenlijk vervalt in het verspreiden van pure propaganda. De media doet gretig mee. Dat is een extreem gevaarlijke, giftige en intrieste vaststelling.’

Marc Jacobs: ‘Ik heb gemerkt dat ons verslag wel is opgepikt door veel mensen en dat er al vragen over zijn gesteld tijdens raadszittingen in bepaalde gemeenten. Maar onze wetenschappelijke collega’s lijken het te negeren. Kijk, wij hebben het meest uitgebreide onderzoek uitgevoerd. Ter vergelijking: het Nivel-rapport is gebaseerd op de situatie van 1 miljoen Nederlanders in 2021. Ons onderzoek spitst zich toe op de situatie van 16 miljoen mensen tussen 2021 en 2023.’

‘We blijven ook heel voorzichtig in onze conclusies. We constateren, op basis van onze expertise, dat er van alles fout zit met de beschikbare data. Wij leggen geen oorzakelijk verband tussen de oversterfte en de vaccinaties, want dat kan je niet uit deze statistische oefening afleiden. Daarvoor is meer en diepgaand onderzoek nodig. We roepen dan ook op om dat onderzoek te voeren.’

‘Maar wat we echt willen, is dat met ons in gesprek wordt gegaan. Dat anderen ons onderzoek analyseren en een degelijke tegenargumentatie opbouwen. Als we fouten hebben gemaakt, confronteer er ons gerust mee, maar “de wetenschap” heeft blijkbaar bepaald dat de vaccins effectief en veilig zijn. Al blijkt dat volgens ons niet uit de data. Dit onderwerp is te belangrijk om zo eenzijdig te worden afgehandeld.’

Hebben jullie een verklaring voor die stugge houding? Proberen bepaalde spelers hun machtspositie en reputatie af te schermen door kritisch onderzoek te negeren?

Ronald Meester: ‘Natuurlijk heeft dat ermee te maken. Het gaat over ego’s en reputatie, maar het gaat ook dieper dan dat. Ik ben inmiddels tot de conclusie gekomen dat het aanreiken van goede, rationele en doordachte argumenten geen enkel effect heeft. Er is iets aan de hand dat veel dieper gaat dan wat mensen die aan de macht willen blijven. Wat dat dan is, daar weet ik het fijne niet van.’

Marc Jacobs: ‘De situatie ruikt sterk naar belangenvermenging, maar dat kan je niet hardmaken en mag je dus ook niet zeggen.’

Ronald Meester: ‘Als gewone burger kan je hier niet tegen vechten. De Nederlandse overheid dreigt gewoon haar burgers te vermorzelen. Het is niet de eerste keer dat dat gebeurt. Ik zie dit alles heel somber. Het doet me denken aan de sovjettijd.’

Jullie kregen toch toegang tot de data? Die openheid is er dan toch wel?

Ronald Meester: ‘We kregen toegang tot de data omdat we konden samenwerken met een groep mensen die al bezig waren met een studie over algemene oversterfte. Onze vraag voor financiering werd afgewezen door ZonMw, de instelling die de middelen voor onderzoek in de zorg beheert. Zij vond dat ons onderzoek niet binnen de vooropgestelde tijd kon worden uitgevoerd en dat we niet over de nodige expertise beschikten.’

‘We hebben ons onderzoek uiteindelijk gefinancierd via crowdfunding, waarbij opviel dat op het moment dat de virologe Marion Koopman zich uitliet over hoe onzinnig zij dit onderzoek vond, het geld pas echt vlot begon binnen te stromen (lacht).’

‘Maar, alle gekheid op een stokje: die openheid is er eigenlijk niet. Wanneer je onderzoek wil doen naar iets dat de officiële instanties niet zint, kunnen ze je boycotten door geen geld ter beschikking te stellen of de toegang tot de nodige data te weigeren. En als het dan toch lukt om je onderzoek te voeren en te delen, negeren ze het en krijg je allerlei lastercampagnes op sociale media. Allemaal ad hominem, nooit ingaand op de argumenten.’

Marc Jacobs: ‘Ik zie in toenemende mate een technocratie ontstaan die steeds meer macht krijgt.’

Ronald Meester: ‘Het zit te diep in het systeem. Je kan het stilaan een soort cordon sanitaire noemen.’

Mag ik dat een verontrustende conclusie vinden? Waar loopt het dan fout?

Ronald Meester: ‘Marc zei het al: we zien een toenemende technocratisering. Dat heeft er zeker mee te maken. Maar de belangen zijn kennelijk te groot. Waar die juist zitten, daarover heb ik vermoedens. Maar die spreek ik voorlopig nog niet uit.’

‘Maar het is duidelijk dat er bij de overheid, de media en zelfs de rechtspraak iets in een bepaalde richting beweegt, waarbij ik niet eens geloof dat het om een georchestreerde actie gaat. Maar het gebeurt wél. Ik zie het gebeuren, ik zie de effecten en de gevolgen. Hoe dat kan gebeuren, kan ik niet uitleggen. Daar heb je historici en sociale wetenschappers voor.’

Hoe gaat het voor jullie verder? Gaan jullie verder onderzoek doen?

Marc Jacobs: ‘Nee, het is wel mooi geweest en er zijn nog andere zaken in het leven, maar ook zonder ons gaat alles verder. Er komt een nieuwe prikronde aan en als we gelijk hebben, zal hetzelfde fenomeen zich opnieuw voordoen. Ondertussen blijven er wel mensen de situatie opvolgen. De tijd zal het uitwijzen. Uiteindelijk komt alles toch bovendrijven.’

Ronald Meester: ‘We kunnen eigenlijk niet meer doen dan we gedaan hebben. Als we gelijk hebben, zullen we opnieuw zien dat veel mensen kort na de prik overlijden. Alleen zitten die niet steeds in de databestanden van de gevaccineerden. Daar hebben wij een verklaring voor. Als dat zo is, gaan we dat dus opnieuw zien. En dan is het zo dat de overheid een systeem in stand houdt waar dat gebeurt. Dan moet iedereen maar zelf conclusies trekken.’

Marion Koopman

Marc Jacobs en Ronald Meester: ‘Of coronavaccins levenselixer zijn? Natuurlijk niet’