Volgens Bart Staes heeft N-VA geen toekomst in de Europese fractie van Groenen en Europese Vrije Alliantie (EVA) (De Morgen, 22 feb.). Nog geen week later uit Europees CD&V-coryfee Marianne Thyssen in De Morgen (8 maart) het vermoeden dat de Vlaams-nationale partij wellicht in dezelfde fractie zal zitten als de Britse Conservatieven, de ECR. Tussen beide krantenberichten ontviel ERC-fractieleider Martin Callanan in Knack (5 maart): ‘Onze natuurlijke bondgenoot in de Lage Landen was LDD en is nu de N-VA. We hebben bemoedigende gesprekken gehad, ik bewonder Bart De Wever zeer. Maar de beslissing blijft na 25 mei bij henzelf.’

Eerder speculeerden we in Doorbraak al over de Europese toekomst van de N-VA. Zou ze terug in de Volksuniemoederschoot van de EVA schuilen, of de vleugels uitslaan? Conclusie van de analyse was: het is koffiedik kijken.
Maar toch zijn er steeds meer tekenen dat de N-VA ‘na 25 mei, we zullen dat dan zien’, zoals Johan Van Overtveldt in De Zevende Dag stelde (1 feb.), voor de conservatieve eurorealistische fractie zou kiezen.

Het is niet dat de N-VA er niet al langer mee bezig is. Eerder vorig jaar trok Jan Jambon – die voor de N-VA mee de Europese contacten onderhoudt – op zoek naar independentistische partners om een nieuwe fractie te vormen in het Europees Parlement, los van de nogal linkselige en dromerige EVA. Eric Defoort, ooit Volksunie- en N-VA-ondervoorzitter, werd gevraagd een jaar langer aan te blijven als EVA-voorzitter. Omdat er geen andere voorzitter werd gevonden? Of om de exit van de N-VA te begeleiden? De basis van de partij was alvast eurokritischer dan de top wilde, zo bleek op het vvv-congres. De keuze van Frits Bolkestein, de maître à penser van LDD-EU-parlementslid Derk Jan Eppink die het begrip eurorealisme muntte, om op de vooravond van het congres ‘op te treden’, is veelbetekenend. Eppink was vijf jaar terug overigens een van de architecten van de European Conservatives and Reformists.

De eurofiele Frieda Brepoels zal er wel niet van gediend zijn, noch de progressieve Jan Peumans. Maar er gaan in de partij duidelijk steeds meer stemmen op om de EVA voorgoed te verlaten. Niet alleen de link met de Groenen speelt de N-VA parten – leg de partijprogramma’s van Groen en N-VA maar eens naast mekaar. Ook de oud- , neo- en postmarxistische lezing van ‘minoritisme’ en regionalisme bij veel van de leden-partijen van de EVA zit de realo’s in de N-VA hoog. Of ziet u oud-bedrijfsleider en Trends-hoofdredacteur morgen in een blauwe zetel tussen de post-terroristische Corsicaanse Partitu di a Nazione Corsa en het linkser-dan-linkse Plaid Cymru (Wales)?

Neen, dan is het zoeken naar een andere partner. De zoektocht van Jan Jambon, die al concrete contacten had met de Baskische conservatieve nationalisten van PNV (lid van de Europese Volkspartij), catalanistische CiU (verspreid over de Europese Volkspartij en de liberale ALDE) en Schotse SNP (die links van Labour staat, maar tot de EVA behoort) leidden niet tot het smeden van een nieuw verband. Het wordt dus kiezen voor een realistische weg. Van partijen die sociaaleconomisch dichter bij elkaar staan. Maar gemiddeld wel EU-kritischer dan de N-VA officieel (en officieus) zelf is. Ook al telt de partij met Peter De Roover een van de eerste EU-critici van het land.

Toch is de EVA verlaten als de deur achter je dichtslaan van het huis dat je zelf gebouwd. Nu de partij groot en volwassen is, mag ze la mama wel verlaten. Maar in dit geval ligt het toch wel gevoeliger. Het was immers de Volksunie die in 1981 – twee jaar na de eerste Europese verkiezingen – de EVA boven de doopvont hield. De VU was toen een van de meest succesvolle ‘regionalistische’ partijen en liep warm voor een progressief ‘integraal-federalisme’ dat een mix is van christendemocratische subsidiariteit en concreet beleefd regionalisme her en der in West-Europa. Voor een Europa der Volkeren, waarbij Vlaanderen zich echter associeerde met minderheden. Een mentaliteit die de Volksunie koesterde, maar net de N-VA van zich afschudde. Zoals de N-VA ook komaf maakte met de eeuwige links-rechtsdualiteit binnen de VU en een duidelijk centrumrechtse keuze maakte.

Natuurlijk, ook wij hebben geen glazen bol. En koffiedik kijken is ons niet gegeven. De vlucht van ganzen en de ingewanden van een vis hebben evenveel geheimen als het Sanhedrin van de N-VA. Maar we willen er toch op wedden. De EVA, die zit straks nog met de Groenen in één fractie in het Europees Parlement. Maar de N-VA, die kiest voor een andere fractie. Toch maar wedden dat het de ECR zal zijn? Dan is Bart De Wever niet voor niets de Britse Conservatieve premier David Cameron gaan bezoeken in Londen …

@Karl_Drabbe (twitter)

Martin Callanan

Europees koffiedik kijken (2)