In zijn augustusnummer heeft Le Monde Diplomatique weer een paar interessante artikels. Artikels zijn namelijk interessant als zij bevestigen wat ikzelf al lang wist en schreef, en wat de gemiddelde journalist, bijvoorbeeld in het jaar 2011 wist noch schreef. Ook hebben ze bij Le Monde Diplomatique altijd mooie koppen, zodat je als lezer niet voor verrassingen komt te staan.

Zo vraagt men op p.8: Fallait-il tuer Kadhafi? In het licht van de recente ontwikkelingen in Libië is het antwoord vanzelfsprekend neen, en sommige politici en journalisten zullen dat nu ook inzien, maar in 2011 was hun antwoord nog anders.

Onze Kamerleden vonden het unaniem toen een mooi humanitair idee om de Libische burgers een beetje te bombarderen. Ze wilden op die manier voorkomen dat Kadhafi dat zelf zou doen (een ondertitel in het artikel van LMD luidt: Derrière le prétexte humanitaire). Mensen die op een slinkse manier hun zitje kregen, want ongrondwettelijk wás hun verkiezing, zijn eenmaal doller en gevaarlijker dan regelmatig verkozenen.

In Knack schreef ik in 2011 tegen die barbaarsheid, maar de 150 genieën in de Kamer vonden helaas dat het niet anders kon, en ook onze journalisten waren opgeruimd en blij. Zo gebeurt er nog eens wat! Sommigen van hen hadden wellicht de ridicule Franse filosoof Bernard-Henri Lévy gehoord of gelezen, en hem zo goed en kwaad als mogelijk vertaald.

Maar kom, dat is alweer jaren geleden en laten we even kijken wat de titel is op p.9.

«Médias français en campagne ukrainienne», lezen we, en we krijgen een overzicht van wat de Franse pers te bieden had de laatste weken. Dat is niet zo fraai. Leugens, dwaasheden en vooringenomenheden. Net zoals hier dus. Een zender als France Culture meldde op 6 mei dat: «les paramilitaires séparatistes venaient d’arracher les globes oculaires [de trois officiers ukrainiens] avec un couteau». Hen de ogen uitgestoken dus, zoals men in andere culturen koppen afsnijdt en harten opeet. Ja, dat was achteraf een vals bericht, maar in momenten van opwinding kunnen analogieën journalisten parten spelen.

De schertsfilosoof BHL komt trouwens ook op p.9 ter sprake, met zijn Maidanspeech: «Les vrais Européens, c’est ici, sur Maïdan, qu’ils se trouvent réunis», hurlait-il aux manifestants de Kiev le 9 février. [‘Hier op het Maidanplein is het dat de echte Europeanen bij elkaar staan’, schreeuwde hij de negende februari de manifestanten in Kiev toe.]

En nog een ander Frans licht komt aan bod: André Glucksmann l’imita dans un texte lu devant la foule à Kiev et reproduit sur le Huffington Post français (5 mars) : « Nous sommes unis contre les relents de totalitarisme rouge ou noir. Tenez bon, le sort de l’Ukraine dépend de vous, le monde entier retient son souffle devant votre courage. Vous, les gars et les filles de Maïdan, vous êtes les étoiles du drapeau de l’Europe. » À l’instar de nombreux journalistes occidentaux, Glucksmann semblait ignorer que le drapeau horizontal rouge et noir souvent brandi à Maïdan par des militants était celui de l’Armée insurrectionnelle ukrainienne (UPA), la branche militaire de l’Organisation des nationalistes Ukrainiens (OUN), qui collabora avec le IIIe Reich. [André Glucksmann deed hem dat na met een tekst die hij aflas voor de massa in Kiev, en die te vinden is op de Franse Huffington Post van 5 maart: ‘Wij zijn eendrachtig in de strijd tegen de walm van het rode of zwarte totalitarisme. Houd vol, het lot van Oekraïne ligt in uw handen, uw moed laat heel de wereld zijn adem inhouden. Jullie, de jongens en meisjes van Maidan, jullie zijn de sterren van de Europese vlag.’ Net zoals meer westerse journalisten scheen ook Glucksmann niet te weten dat de horizontaal zwart-roodgestreepte vlag waar op het Maidanplein vele militanten mee zwaaiden, die was van de Oekraïens Opstandelingenleger, de militaire tak van de Organisatie van Oekraïense Nationalisten, die met het Derde Rijk collaboreerde.]

Dat tussendoor ook Guy Verhofstadt zijn duit in het zakje was komen doen, vermeldt Le Monde Diplomatique helaas niet. Dat was op 21 februari, en diende vooral zijn eigen kiescampagne zal de auteur geoordeeld hebben. Het moet erg zijn om nog minder ernstig te worden genomen dan een BHL.

Maar de auteur, Mathias Reymond, maître de conférences aan de universiteit van Montpellier besluit met een optimistische noot:

«Au demeurant, les violences impliquant l’extrême droite alliée au nouveau pouvoir issu de l’insurrection, l’organisation du référendum en Crimée, l’éclatement de la guerre civile dans l’est du pays rendaient moins tenable l’unilatéralisme éditorial.»

[Overigens, het geweld waarbij extreemrechts betrokken is, en dat met de nieuwe machthebbers is gelieerd die na de opstand aan de macht kwamen, verder het houden van het referendum in de Krim en de uitbarsting van de burgeroorlog in het oosten van het land maakten voor de hoofdartikelschrijvers hun eenzijdigheid minder houdbaar.]

Bij ons moet dat laatste vooralsnog blijken.

Mathias Reymond

Eerst Libië, en nu Oekraïne