Elk jaar Nationale Dag van Ethiopië, ‘Ondergang van de Dergue’ genoemd in herinnering aan het einde van de marxistische junta die het land regeerde van 1974 tot 1991, na de val van de monarchie van keizer Haile Selassie I. Dergue was de benaming voor het in september 1974 in Ethiopië opgericht bestuursorgaan van de junta.

Tijdens haar lange regeerperiode vermoordde de Dergue duizenden politieke tegenstanders. Op Dergue Downfall Day worden de mensen herdacht en geëerd die hun leven hebben gegeven in de strijd tegen het onderdrukkende regime.

1998 Pakistan begint met een serie van vijf kernproeven. Internationale ontsteltenis is het gevolg, en Pakistan wordt gestraft met economische sancties. Het land gaat echter door met de productie van kernwapens en zou een arsenaal van 120 tot 130 kernkoppen bezitten.

1987 De 19-jarige West-Duitser Mathias Rust vliegt vanuit Helsinki (Finland) ongehinderd over de grens van de Sovjet-Unie en slaagt erin om – na een vlucht van 800 km – met zijn Cessna sportvliegtuigje ongehinderd in Moskou op het Rode Plein te landen. Hij verklaarde later dat hij ‘een bijdrage wilde leveren aan de wereldvrede’. De actie kost minister Sergei Sokolov van Defensie en enkele hoge Sovjetmilitairen hun baan. Rust wordt veroordeeld tot vier jaar heropvoedingskamp.

Jean-Marie Gantois (1904-1968)

1968 Overlijden in Waten (Frans-Vlaanderen) van Jean-Marie Gantois (63), Frans-Vlaamse voorman en priester. Hij is geboren in een Franstalig gezin en beschrijft zijn Vlaamse en Heel-Nederlandse bewustwording in zijn boek Hoe ik mijn taal en mijn volk terugvond (1942). Dat is het relaas na de feiten, want al in 1924, als de Vlaamse kringen van Frans-Vlaanderen vergaderen op de Katsberg stellen ze Jean-Marie Gantois aan als algemeen secretaris van hun nieuwe vereniging, het Vlaams Verbond van Frankrijk.

Gantois blijkt de grote bezieler van het VVF tot in 1944. Hij is de motor achter de jaarlijkse congressen en letterkundige bijeenkomsten. Bovendien is hij de redacteur van de tijdschriften die het Verbond tussen 1929 en 1944 publiceert, Le Lion de Flandre en De Torrewachter. In 1940, bij het begin van de Tweede Wereldoorlog verbiedt de Franse overheid het VVF, maar zodra het kan (1941) zetten Gantois en zijn medestrijders de activiteiten verder.

In 1946 wordt in Rijsel het proces gevoerd tegen 16 verantwoordelijken van het Vlaams Verbond van Frankrijk en van zijn leider Jean-Marie Gantois. Ondanks een heftige perscampagne vallen de uitgesproken straffen nog relatief mee. Zo krijgt Gantois vijf jaar gevangenis, niet wegens collaboratie, maar wegens separatisme. Het zal wel nog jaren duren vooraleer de Vlaamse actie in Frans-Vlaanderen zich van deze slag herstelt.

In De Toerist, het tijdschrift van de Vlaamse Toeristenbond (VTB) verschijnt in 1953 een artikel van Testis, pseudoniem van Jean-Marie Gantois, getiteld De Vlaamse beweging in de storm. Hierin doet Gantois het relaas van de laatste jaren van het Vlaams Verbond van Frankrijk, alsook van het proces tegen het VVF na de oorlog.

In 1958 staat Gantois mee aan de wieg van De Vlaamse Vrienden in Frankrijk. Hij publiceert aanhoudend in Notre Flandre, met nog steeds de Heel-Nederlandse gedachte als rode draad. Hij overlijdt op 28 mei 1968. Hij ligt begraven op het kerkhof van zijn geboortedorp Waten. Na zijn dood kwam de kern van zijn uitgebreide bibliotheek in het bezit van de KULAK, het Kortrijkse filiaal van de KULeuven, waar het de basis vormt van het Fonds Franse-Nederlanden.

Brigitte Bardot (°1934) poseert voor Cees van Dongen (1877-1968)

1968 Overlijden in Monaco van Kees van Dongen (91), kunstschilder, ook bekend om zijn grafisch werk. Behoorde tot de groep Les Fauves, was bevriend met onder meer Pablo Picasso en Henri Matisse. Bekende werken van hem zijn Vrouw op het balkon, Portret van Guus Preitinger, The corn poppy, Pagekopje, enz. Hij schilderde veel vrouwelijk naakt – zijn bekendste model was Brigitte Bardot – en vrouwen met opvallend grote ogen.

1968 Geboorte in Melbourne van de Australische zangeres en actrice Kylie Minogue, onder meer bekend van haar nummers The locomotion, I should be so lucky, Tears on my pillow, Especially for you (met Jason Donovan), Can’t get you out of my head, In your eyes, Love at first sight, I believe in you. Op tv speelde ze Charlene Mitchell/Robinson in de serie Neighbours (1986-1988) en verder in de films The delinquents, Street fighter, Sample people, Moulin Rouge!, enz.

1961 De Oriënt Express vertrekt voor de laatste maal uit Parijs.

1928 Het Vlaams Geneesheren Verbond (VGV), een van de eerste en meest prestigieuze Vlaamse beroepsverenigingen, wordt te Antwerpen opgericht onder de naam Algemeen Vlaams Geneesherenverbond (AVGV).

Ian Fleming (1908-1964)

1908 Geboorte in Londen van Ian Fleming, Engels schrijver van spionageromans. Op veertien boeken van hem zijn ‘James Bond’-films gebaseerd, waaronder Moonraker, Goldfinger, Thunderball, Dr. No, Live and let die, You only live twice en The man with the golden gun, enz. Hij schreef ook het bekende kinderboek Chitty chitty bang bang. Fleming werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de inlichtingendienst van de Britse marine, vandaar. Hij overleed in 1964.

1868 Geboorte in Antwerpen van Lieven Gevaert, industrieel, stichter van de Gevaert-bedrijven in Mortsel, en eerste voorzitter van het Vlaams Economisch Verbond. Hij is voor en na de Eerste Wereldoorlog de vaandeldrager van de nieuwe industriële heropleving in Vlaanderen.

In 1894 richt hij de firma Lieven Gevaert & Co op, met geldschieters uit de middens van de Vlaamse Meetingpartij. In 1896 verhuist de onderneming naar Mortsel en wordt weldra een wereldbedrijf. Zijn voornaamste streefdoelen zijn de vernederlandsing van het bedrijfsleven en de uitbouw van een degelijk Nederlandstalig onderwijs als kweekvijver voor een Vlaamse elite, bewust van haar eigen waarde en gestoeld op economische draagkracht. Als in 1926 het Vlaams Economisch Verbond (VEV) wordt gesticht, aanvaardt Gevaert het voorzitterschap.

Hij sticht in Antwerpen het Sint-Lievenscollege voor jongens en de Sint-Ludgardisschool voor meisjes. Lieven Gevaert overlijdt in 1935 in Den Haag.

Het majestueuze woonhuis dat hij in 1912 liet bouwen op de Belgiëlei (nr.117) en waar hij tot aan zijn dood woonde, werd later eigendom van de Belgische Staat. Het dient nu als kantoorruimte voor het Militair Commando van de provincie Antwerpen.

1676 Overlijden van de zeevaarder Joris Andringa (41) aan boord van zijn schip in de Straat van Palermo. Hij was van 1664 tot 1666 secretaris (‘schrijver’), in dienst van zijn neef, admiraal Michiel de Ruyter (1607-1676). In 1673 raakt hij gewond in de Slag bij Kijkduin en wordt gepromoveerd tot kapitein op het schip Stadt en Lande, als onderdeel van de oorlogsvloot van De Ruyter. Hij leverde slag in de buurt van Sicilië in 1675-1676.

1568 De Spaanse dwingeland hertog van Alva verbant prins Willem van Oranje.

Mathias Rust

28 mei. Net binnen: Vlaams industrieel Lieven Gevaert geboren.