Vorige week woensdag kregen vier agenten bij een arrestatie van een drugsdealer flink wat klappen. Door het geweld zijn de agenten arbeidsongeschikt. De politie spreekt van een zorgwekkende evolutie. Wie dicteert de wet op de straat? De politie steeds minder, het uitschot steeds meer.

Het is duidelijk dat het geweld in Brussel escaleert tegen een achtergrond van drugs- en mensenhandel, segregatie van bepaalde wijken en zwaar banditisme. Brussel is naast Antwerpen een steeds belangrijkere draaischijf van de georganiseerde misdaad.

Anti-steekwapenvesten

Oudejaarsnacht vormde andermaal een triest hoogtepunt van allochtone jongerenbendes die steeds driester te werk gaan in hun poging om de straat op de ordediensten te veroveren. Met succes. Op het moment dat brandweerlieden en hulpverleners tijdens oudejaarsnacht levens van mensen trachtten te redden, werden ze met glazen, flessen en stenen bekogeld en met vuurwerk beschoten. De jongeren lokten de hulpdiensten meermaals in de val. Ze staken brandjes aan en wanneer de pompiers arriveerden, kregen die de volle laag.

‘Dergelijke incidenten zijn het nieuwe normaal’, getuigt een hulpverlener. ‘De vraag is niet wanneer, maar hoe vaak je per nacht met geweld te maken krijgt’, vraagt een hulpverlener zich af. ‘Iedere nacht wordt oudejaarsnacht.’ ‘Vele hulpverleners moeten permanent anti-steekwapenvesten dragen, maar nog kan hun veiligheid niet worden gegarandeerd’, ventileerde Brussels parlementslid Mathias Vanden Borre onlangs.

De pers vindt het niet de moeite om er steeds weer over te berichten. Heel wat incidenten verdwijnen onder de radar. Opstootjes, vecht- en steekpartijen, intimidatie, agressie en geweld tegenover vrouwen en politie… Heel wat incidenten blijven onder de radar. Ook in Antwerpen en Gent tekent zich het nieuwe normaal af. Tijdens de wereldbeker voetbal trok een losgeslagen horde in de multiculturele buurten een spoor van geweld. Het gerecht stond andermaal machteloos toe te kijken. Slechts een handvol relschoppers werd voorgeleid. Uit onderzoek blijkt dat heel wat Brusselaars zich bijzonder onveilig voelen en zelf zorgen voor hun veiligheid door dagelijks een wapen mee te nemen.

Politieke dimensie

Het geweld tegen de ordediensten verloopt systematisch. In 2020 waren er maar liefst 1.039 feiten van geweld tegen Brusselse politieagenten, een forse toename in vergelijking met het jaar 2019. In sommige Brusselse wijken steeg het aantal geweldsdelicten met meer dan 20%. De forse toename heeft niet alleen met een falend gerecht te maken, dat er maar niet in slaagt een antwoord te bieden op het escalerend geweld. Maar er is ook een politieke dimensie. Heel wat politici overleven bij gratie van de allochtone kiezer en kijken liever de andere kant op.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest erkent de escalatie van geweld en wil in het vijfjarenplan voor preventie en veiligheid verschillende actiepunten opnemen. Het is een tergend zwak antwoord voor de vele hulpverleners en agenten die dagelijks in elkaar worden geslagen. Maar Zeynep Balci – woordvoerster van minister-president Rudi Vervoort (PS) – vergoelijkte onmiddellijk het allochtoon bendegeweld: ‘Er is geweld in twee richtingen. We nemen dit probleem ernstig, maar het is een even ernstig probleem dat er soms geweld van de ordediensten naar de burger toe bestaat.’

‘Het hele gewest kreunt onder drugs- en bendegeweld. Desondanks is geen enkel cynisme de Brusselse politiek vreemd om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen’, zette Mathias Vanden Borre een aantal maanden geleden de puntjes op de ‘i’. Aanleiding vormde de vele schietincidenten van de afgelopen maanden in Sint-Jans-Molenbeek, Anderlecht, Vorst en Sint-Gillis. Intussen werd een politieagent doodgestoken en andere collega’s bedreigd. Maar volgens Ecolo is dat de schuld van de politie zelf. Zo lanceerde de jongerenafdeling van de Franstalige groenen vorig jaar stickers, waarop ze de politie er onder meer van beschuldigen moordenaars te zijn. ‘Wie belt men als de politie aan het moorden is?’ stond op een andere sticker te lezen. Volgens Ecolo moeten ‘alle dienstdoende politiefunctionarissen en ambtenaren onder alle omstandigheden herkenbaar zijn’.

Criminaliseren van de politie

Het criminaliseren van de politie en het promoveren van misdadigers tot slachtoffer is een trend die al lang aan de gang is: politieagenten maken immers deel uit van het machtsapparaat dat doortrokken is van ‘het structureel racisme’, terwijl allochtonen door hun achtergestelde sociaaleconomische situatie oververtegenwoordigd zijn in de misdaadstatistieken.

Recent legde de N-VA een actieplan neer om de politie beter te beschermen. Volgens N-VA moet elke vorm van geweld tegen de politie strafrechtelijk vervolgd worden. Er is nood aan ‘een échte snelrechtprocedure’. De anonimiteit van de politieagenten moet tot aan de uitspraak van de rechter worden gegarandeerd… Volgens Brussels Vlaams Belang-senator Bob De Brabandere en partijgenoot en commissievoorzitter Binnenlandse Zaken Ortwin Depoortere moet het geweldmonopolie bij de politie worden hersteld.

Het zoveelste abces

Dat zijn uiteraard goede maatregelen, maar ze gaan niet verder dan het bestrijden van symptomen van een veel dieper liggende problematiek. Het voorbeeld van een ontredderde overheid die geen vat meer heeft op de situatie vormt ongetwijfeld het kraakpand Paleis in Schaarbeek. Honderden asielzoekers leven er tussen de uitwerpselen en bergen afval. Er zijn al verschillende vecht- en steekpartijen geweest. Drugs zijn er aan de orde van de dag. Ordediensten staan voor de deur, maar durven niet binnen gaan. Het kraakpand vormt het zoveelste abces van een erg eenzijdige, explosieve globalisering terwijl de overheid enkel maar toekijkt hoe het de verkeerde kant opgaat. ‘Het kan snel uit de hand ¬lopen’, meent Michel Houellebecq. Hij zou wel eens gelijk kunnen hebben.

Mathias Van den Borre

Explosieve toename geweld tegen hulpverleners en politie: ‘Iedere nacht wordt oudejaarsnacht.’