Het aantal snellaadpalen ligt in ons land nog tienduizenden stuks te laag voor een overstap op elektrische auto’s. Dankzij heel veel belastinggeld verdubbelde het aantal snellaadpalen het afgelopen jaar tot amper 753 laadpunten voor geheel Vlaanderen. Opvallend: goede banden binnen de politiek blijken geen overbodige luxe voor wie geld wil.

Het Utrechtse bedrijf Eco Movement BV, gespecialiseerd in marktonderzoek rond laadpalen, beweert in een studie dat het aantal snellaadpalen snel toeneemt. Eind juni 2022 telde Vlaanderen 288 laadpunten met een capaciteit van minstens 150 kilowatt. Halverwege 2023 waren dat er al 753.

Uit de openbaarmaking van de subsidiebedragen blijkt hoe gesubsidieerd die groei is. Ten eerste gaf de Vlaamse regering de publieke laadpalen in Vlaanderen al in concessie aan twee bedrijven: TotalEnergies en Engie. Bij hen moeten gemeenten aankloppen. In elke regio is Engie of TotalEnergies de monopolist.

Groei gestoeld op subsidies

De andere spelers krijgen het daarom moeilijk omdat ze niet in het publieke domein zoals parkeerplaatsen van steden of gemeenten zomaar laadpalen kunnen plaatsen. Ondanks hun slechte visibiliteit, of nadelige marktpositie, subsidieert de Vlaamse regering ze.

Daarom is de groei in 2022 en 2023 gestoeld op subsidies. De Vlaamse regering alleen subsidieerde 173 dossiers voor laadpalen. Daarnaast subsidiëren andere overheden en de Europese Unie ook nog laadpaalbedrijven. Bij de ontvangers van subsidies zitten gemeenten zoals Boortmeerbeek, overheden zoals de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen (POM) en bedrijven zoals pompstations en supermarkten. De belangrijkste ontvangers zijn nochtans aanbieders van laadpalen.

Sparki

Kampioen qua subsidies is Sparki, dat 2,62 miljoen euro subsidies van de Vlaamse regering ontving. Dat is bijna het vijfvoudige van de nummer twee. Sparki wordt altijd voorgesteld als een Vlaamse startup, maar dat ligt toch ingewikkelder. De federale regering bezit immers de helft van de aandelen. Eigenlijk komt bijna het volledige kapitaal uit de schatkist. Onder de oprichters vinden we Filip Vautmans en de schoonzoon van voormalig Optima Bank-topman Jeroen Piqueur. Amper twee maanden na oprichting stapte de Federale Participatiemaatschappij in Sparki.

Dat verklaart waarom afgelopen mei premier Alexander De Croo (Open VLD) en minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) naar Deinze trokken om hun eerste ‘ultrasnelle laadstation’ voor elektrische auto’s te openen. In 2023 wil Sparki 200 dergelijke stations uitbaten in België. De uitleg is dat automobilisten tot 100 kilometer rijbereik in amper vijf minuten kunnen bijladen.

De hoogste subsidies

Nummer twee is Interparking. Die beheerder van betaalparkings in eigendom van AG Verzekeringen. Het gaat hier niet om een onbesproken bedrijf. Interparking raakte decennialang verwikkeld in corruptieschandalen en politieke combines. Het bedrijf begon ooit onder de vleugels van de Brusselse politicus Paul Van den Boeynants en vastgoedmagnaat Charly De Pauw. Interparking kreeg 674.000 euro subsidies.

De Nederlandse uitbater van snellaadpalen Allego (eigendom van Nederlandse intercommunales) mocht als vierde 578.000 euro op de rekening bijschrijven. Power in a Box uit Wommelgem was goed voor 560.000 euro. De investeerders achter dit laatste bedrijf zijn de Peltse ex-advocaat Bart Cresens en Mieke De Keyzer. Dat echtpaar maakte fortuin met de verkoop van een supermarktketen aan Jumbo en het beleggen in bedrijfsvastgoed voor Nederlandse winkelketens.

Politieke banden

De laadpaaluitbater Boostcharge (van de Ledegemse ondernemer Mathias Vandaele) en witte-pomphouder Gabriels kregen elk 300.000 euro. De volgende opvallende begunstigde is LRM Climate. Dat vehikel is onderdeel van de Limburgse Reconversiemaatschappij (LRM), waar de kabinetschef van de Vlaamse minister voor Energie Zuhal Demir (N-VA) een bestuursfunctie heeft en N-VA-coryfee Frieda Brepoels voorzitter is. LRM Climate ontving 296.000 euro. LRM ontving eerder ook al subsidies voor een batterijpark en voor zonnepanelen.

De laadpaaluitbater Smappee Services ontving 200.000 euro. Het Harelbeekse bedrijf ontving van de Vlaamse regering trouwens in totaal meer dan 230.000 euro subsidies. Niet enkel voor laadpalen, dus. Smappee ontving dan weer van de Europese Commissie 420.000 euro subsidies in 2022.

Opvallend

Bij de middengroep qua subsidies valt vooral op dat een bedrijf zoals Kinepolis meer subsidies ontving dan een laadpaalbedrijf zoals Blue Corner.

Een opvallende afwezige was een andere Vlaamse speler die laadpalen plaatst: EnergyVision. Dit energiebedrijf uit Jette ontving van de Vlaamse regering ruim 10.000 euro subsidies voor personeel. EnergyVision telt onder haar bestuurders Karel De Gucht (Open Vld) en Herman Van Rompuy (CD&V).

Engie en TotalEnergies

De bedrijven die opvallend uit de top van de laadpaalsubsidies ontbraken waren de quasi monopolisten Engie en TotalEnergies. Zij mogen al exclusief de openbare laadpalen van de steden en gemeenten leveren en exploiteren. Deze bedrijven ontvangen vooral elders subsidies. De Belgische activiteiten van TotalEnergies ontvingen alleen al in 2022 meer dan 22 miljoen euro subsidies van de EU. Dat is aanzienlijk minder dan de 93,11 miljoen euro subsidies die Engie ontving van de EU in 2022. Daarvan is 2,8 miljoen voor de activiteiten in België. Van de Vlaamse regering ontving TotalEnergies ruim 200.000 euro subsidies waarvan 120.000 voor laadpalen. Dat is dubbelop. Exclusiviteit als leverancier in bepaalde mobiliteitszones, en daar dan nog eens subsidies bovenop.

Engie kreeg nog geen subsidies van de Vlaamse regering voor laadpalen, maar de Franse multinational ontving van de Vlaamse regering 1 miljoen euro voor groene stroom. Dat was een aanbesteding in mei 2023 voor installaties van zonnepanelen.

Terwijl de meeste laadpaalbedrijven niet eens meer dan één jaarrekening kunnen voorleggen om hun gezonde balans te bewijzen, ontvangen ze honderden duizenden euro’s belastinggeld. Zowat elke laadpaal in Vlaanderen blijkt gesubsidieerd. Zelfs die op parkings van supermarkten of bedrijven.

Mathias Vandaele

Vlaamse laadpalen fors gesubsidieerd