Van donderdag 25 tot zaterdag 27 augustus bezoekt de Franse president Emmanuel Macron Algerije. Hij doet dit op verzoek van zijn Algerijnse evenknie Abdelmajid Tebboune. Tebboune, opvolger van Abdelaziz Bouteflika, won de presidentsverkiezingen in 2019 na massaprotesten. Het is de zoveelste poging afgelopen decennia om de spanningen tussen Algerije en Frankrijk te verminderen.

Macron is de eerste Franse president die geboren is na de Algerijnse onafhankelijkheid, en het is zijn tweede bezoek aan het land. Hij zal zowel de hoofdstad Algiers als Oran aandoen. De eerste Franse president die Algerije bezocht was Valéry Giscard d’Estaing (1926-2020) in 1975.

Penibel verleden

Van 1830 tot 1962, dat is 132 jaar lang, was Algerije een kolonie van Frankrijk. De Fransen annexeerden het land zelfs. Na een bloedige onafhankelijkheidsstrijd, die naargelang de bron 500.000 à 1.500 000 slachtoffers zouden hebben geëist (vooral Algerijnen, overigens), verwierf het land onafhankelijkheid na het tekenen van de akkoorden van Evian.

Vele duizenden pieds noirs — Fransen (en een aantal Italianen en Spanjaarden) die decennialang hadden gewoond in Algerije — trokken naar Frankrijk, waar ze vaak vies werden bekeken. Ook een aantal harkis, dat zijn Algerijnse ‘collabos’ met de Franse bezetter, vonden de weg naar Frankrijk. Het minste wat men dus kan zeggen is dat de plooien tussen Frankrijk en Algerije nog lang niet zijn platgestreken.

Onhandige uitspraak

Vorig jaar was er weer gerommel. Macron had namelijk verklaard dat Algerije als natie nog niet bestond voor 1830. Hij voegde eraan toe dat het Algerijnse politiek-militaire establishment de Algerijnse geschiedenis zou herschrijven in een sfeer van haat tegenover Frankrijk. Daarop trok Algerije haar ambassadeur terug uit Frankrijk.

Frankrijk heeft echter niet de bedoeling om zich te verontschuldigen voor haar koloniale verleden in Algerije. Wel heeft het al een aantal gestes gedaan. In 2017 verklaarde Macron de kolonisatie in Algerije als ‘crime contre l’humanité’. En Frankrijk heeft de rol van het Franse leger erkend in de moord op Maurice Audin (een communist die voorstander was van de Algerijnse onafhankelijkheid), en op de nationalistische advocaat Ali Boumendjel.

Wederzijdse tegemoetkomingen gewenst

Het bezoek van Macron komt op het moment dat hevige bosbranden Algerije teisteren en al 38 doden hebben geëist, en door de UNESCO erkende biosfeergrond hebben vernietigd. Macron heeft trouwens hulp aangeboden aan Algerije om de branden te bestrijden.

Maar er is meer. Nu de gastoevoer uit Rusland richting dreigt te verminderen komt Algerije, een belangrijke gasproducent, opnieuw onder de aandacht.

Afrikaanse belangen

Algerije is ook belangrijk voor Frankrijk om terug enige invloed uit te oefenen in Afrika, zeker nu de Franse militairen op minder aangename wijze Mali hebben moeten verlaten. Op haar beurt hoopt Algerije op steun van Frankrijk voor de Algerijnse steun aan de separatisten in de Westelijke Sahara. Dit is een gebied dat nu de facto tot Marokko behoort. Tevergeefs overigens, want Frankrijk kan het zich niet permitteren Marokko tegen de schenen te schoppen met betrekking tot de Westelijke Sahara.

Ondertussen hebben verscheidene organisaties van de Algerijnse diaspora al geprotesteerd tegen het bezoek van Macron. Zij willen dat hij de mensenrechtensituatie in Algerije aankaart bij Tebboune. Tijdens zijn bezoek aan Algerije zal Macron dus op eieren moeten lopen.

Maurice Audin

Emmanuel Macron bezoekt Algerije