Op 31 januari om elf uur ‘s avonds is het zover: de brexit gaat door. Maar wat gebeurt er dan vanaf 1 februari?

Grommende tegenstanders

Minister van Financiën Sajid Javid pronkte voorbije week trots met het nieuwe nagelnieuwe muntstukje van 50 pence. Als minister is hij ook automatisch de Master of the Mint, een functie die onder meer Sir Isaac Newton ooit bekleedde. ‘Peace prosperity and friendship with all nations’ staat er op de muntzijde van de 50 p. Vanaf vrijdag zullen drie miljoen exemplaren in roulatie komen. In de loop van 2020 komen er nog zo’n zeven miljoen extra in omloop. Niet iedereen wil de Commerative Coin gebruiken. ‘Ze wrijven ons er met de neus in’, gromt onder meer oud-minister Michael Heseltine. De vroegere uitdager van Margaret Thatcher vindt de hele brexit een slechte zaak voor zijn land. Hij blijft zich daar dan ook tegen verzetten. ‘Ik vind het niet wijs van onze regering om onze nederlaag zo te vieren, terwijl het de mond vol heeft van het land bijeenbrengen.’

Beperkt feestgedruis

De door Heseltine en door andere anti-brexitstemmen vervloekte vieringen zijn nochtans redelijk bescheiden. Op de gevel van Downing Street wordt vanaf tien uur ’s avonds een aftelklok geprojecteerd. Om elf uur is het immers officieel. Op Parliament Square vindt er een feestje voor brexiteers plaats georganiseerd door Leave means Leave, met onder meer Nigel Farage als spreker. De organisatie vraagt de deelnemers om zich te verkleden, omdat het een feestje moet zijn met een mass singalong. Het centrum van Londen zal getooid zijn in zwierige Union Jacks.

Toen het land op 1 januari 1973 toetrad tot de Europese samenwerking, ging dat evenmin met veel pomp and circumstance gepaard. De Britten doen dat blijkbaar alleen als ze zichzelf of hun Commonwealth willen vieren. In 1973 ondertekende premier Edward Heath, vergezeld van zijn voorgangers en leiders van verschillende politieke partijen, op een bescheiden ceremonie de officiële documenten in Brussel. Uiteraard dook er even een kink in de kabel op wanneer Heath bij het betreden van het Egmontpaleis inkt over zich heen kreeg van een Duitse vrouw. Het was geen protest tot het Britse toetreden, maar tegen de voorgestelde afbraakplannen van Covent Garden in Londen. The Times schreef daar toen over: ‘Mr Heath reacted stoically tot he actual incident.’ Maar premier Heath was boos. Boos omdat het hele gebeuren daardoor 55 minuten werd uitgesteld.

De Britse delegatie had nog redenen om knorrig te zijn. Vonden de Britten zichzelf nogal bijzonder, dan dachten de continentale partners toch anders over. Het Verenigd Koninkrijk moest aanvaarden dat de ondertekening van de toetreding plaatsvond met Ierland, Noorwegen en Denemarken naast zich. Die landen traden tegelijkertijd toe. Covent Garden staat er intussen nog, maar de Britten verlaten, ondanks huidig Duits protest, de Europese constructie.

Onbekende gevolgen

Verandert er op 31 januari nu iets effectief? Uiteraard, maar de Britten zullen het pas merken op 1 januari 2022. Het land stapt deze vrijdag uit de EU, maar zit dan tot het einde van dit jaar in een transitieperiode. Tijdens die periode is het de bedoeling dat de EU en het VK een handelsakkoord bereiken. De details hierover zijn echter nog compleet onbekend. De regering van Boris Johnson doet er alles aan om dit achter de schermen te houden. Wanneer bijvoorbeeld de House of Lords brexitminister Stephen Barclay uitnodigde om in een commissie de volgende stappen van het uittredingsproces toe te lichten, ging hij doodleuk niet op de uitnodiging in.

De regering laat dus niet in zijn kaarten kijken. Er wordt vermoed dat onderhandelingen starten in maart. Maar ook hier schijnt geen helder licht op. Het past in de strategie van Johnson om het begrip ‘Brexit’ te schrappen uit het publieke vocabularium. ‘Let’s get Brexit done!’, was zijn verkiezingsslogan. Nu is ‘don’t mention Brexit!’ zijn nieuwe motto. Het doet denken aan Basil Fawlty die in een aflevering van de komedieserie Fawlty Towers zijn uiterste best doet om het niet over the war te hebben tegenover Duitse hotelgasten terwijl hij eigenlijk niks anders doet.

Brexit is ook geschrapt uit de naam van het onderhandelingsteam dat zich met de brexit – sorry! – bezighoudt. Dat heet voortaan ‘Taskforce Europe’. Het Department for Exiting the European Union (DexEU) houdt vanaf vrijdag dan weer op met bestaan. Dit departement onder leiding van de genoemde Stephen Barclay wordt onder het XO-comité – Exiting the EU – gestopt en dat wordt geleid door Michael Gove. In februari volgen er verdere veranderingen in de ministeries, waarvan verschillende worden samengevoegd of afgeschaft.

Michael Heseltine

Brexit* komt eraan!

Chuka Umunna