Op 5 september bevestigde het Oekraïense parlement het ontslag van Oleksij Reznikov, minister van Defensie. President Zelenski kwam meteen met een nieuwe minister op de proppen: Roestem Oemerov, een Krim-Tataar en voorheen voorzitter van een overheidsinstituut tegen corruptie. De regering in Kiev verkoopt de wisseling van de wacht als welverdiende aandacht voor de positie van de Tataren. In werkelijkheid worden corruptieschandalen onder het tapijt geveegd.

Roepstem voor steun

Osleksij Reznikov is jurist. Hij was van 4 november 2021 tot 3 september 2023 minister van Defensie. Nadat hij cum laude slaagde voor zijn rechtenstudie in Lvov, startte hij in Kiev een advocatenkantoor. In 2009 en 2010 won zijn kantoor de Chambers Europe Award.

In 2014 werd Reznikov gekozen in de gemeenteraad van Kiev als afgevaardigde van de partij ‘Solidariteit’. Hij werd er locoburgemeester en stoomde later door als vicepremier en minister van re-integratie. Ook leidde hij de trilaterale contactgroep over de niet-erkende Volksrepublieken Donetsk en Loegansk. Al vóór de invasie stond Reznikov in het Westen bekend als dé roepstem voor militaire steun aan Oekraïne.

Dure eieren

Reznikov, vertrouweling van Zelenski, werd tijdens zijn ambtstijd meerdere malen genoemd in verband met corruptie. Het eerste grote schandaal ontstond na een journalistiek onderzoek, waaruit bleek dat defensie twee- tot driemaal meer betaalde voor levensmiddelen dan noodzakelijk. Twee ondergeschikten van de minister werden beschuldigd en zitten nog steeds in voorarrest.

Reznikov verklaarde later dat er een misverstand zou zijn geweest bij het berekenen van de prijs voor eieren. Een partijgenoot van Zelenski dreigde hem te ontslaan, maar nam haar woorden later terug.

Winterjassen

In augustus volgde een nieuw schandaal, wederom naar aanleiding van een journalistiek onderzoek. Ditmaal ging het om de inkoop van winterjassen voor het leger. Ook hier was de totale inkoopprijs van omgerekend 30 miljoen euro enkele malen hoger dan de marktwaarde. Bovendien werden in werkelijkheid zomerjassen geleverd. Om het schandaal compleet te maken ontdekte de journalist Michail Tkatsj dat een van de eigenaren van het Turkse bedrijf dat de kleding had verkocht de neef van een parlementslid van Zelenski’s partij ‘Dienaar van het volk’ is.

Reznikov probeerde net als in februari zijn gezicht te redden. Hij verzekerde dat de prijs van de kleding marktconform was. Ook ontkende hij dat de ingekochte kleding alleen voor zomertemperaturen geschikt zou zijn. ‘Al in de zomer van 2022 zeiden onze ondernemers dat ze ons leger vrachtwagenladingen met Turkse rotzooi zouden sturen in plaats van normale winteruniformen, en zo was het dan ook. Eén uniform kostte 28 dollar toen het Turkije verliet en 86 dollar bij aankomst in Oekraïne, ik heb de laadpapieren zelf gezien’, aldus de journalist Joeri Nikolov.

Stinkende wonden

Voor verdere financiële en militaire ondersteuning is het uiteraard van groot belang dat de partnerlanden vertrouwen hebben in de regering in Kiev. Dat vertrouwen komt met het bekend worden van de schandalen verder onder druk te staan. Het is daarom meer dan vreemd dat Reznikov er zo goedkoop van afkomt.

President Zelenski sprak als zalvende heelmeester over ‘de behoefte aan nieuwe benaderingen en andere vormen van interactie tussen het leger en de samenleving’. Zijn voormalige minister zal naar verluidt als ambassadeur naar het Verenigd Koninkrijk mogen vertrekken.

Democratische bijl

Oleksandr Karpjoek is nauw betrokken bij het ministerie van Defensie. De zakenman is bovendien medeoprichter van de partij Demokratitsjna Sokira (De Democratische Bijl) die naar een complete liberalisering van Oekraïne streeft als ‘enige weg uit de socialistische Sovjetdictatuur’. Naar eigen zeggen had hij midden augustus al van een bron binnen het ministerie gehoord dat er iemand de laan uit zou vliegen. Hij schreef toen tot verrassing van velen een zeer lovend commentaar over het werk van Reznikov.

Op 5 september schreef Karpjoek opnieuw over Reznikov, ditmaal onder de titel Waarom ik niet de politiek in ga. ‘Als Reznikov corrupt is, stuur hem dan naar de gevangenis, waarom stuur je hem weg als ambassadeur? Als hij onschuldig is, tsja, dan heb je de minister van Defensie van een land in oorlog naar de kloten geholpen. Ik vrees dat de nieuwe minister van Defensie een warm bad zal krijgen van anticorruptie-ambtenaren. Logisch, want ze zullen toch geen corruptie onthullen bij iemand die een van hen is?’

Excuus-Tataar?

Niet alleen anti-corruptie-ambtenaren gaven de nieuwe defensieminister Oemerov een warm bad. Vele media staken kritiekloos de loftrompet over hem, maar vergaten daarbij de eigenlijke reden van de machtswisseling te noemen.

Novaya Gazeta Europe schreef vanuit Riga: ‘De benoeming van een Krim-Tataar, een burger van Oekraïne, op de post van minister van Defensie, een sleutelpost, in tijden van oorlog — voor het eerst in de jaren van onafhankelijkheid van het land — is een serieuze boodschap van het officiële Kiev. De Krim zal onder geen beding onderhandelingstroef worden met Rusland of het Westen. Het schiereiland zal militair of politiek worden bevrijd en de inheemse bevolking zal alle wettelijke rechten hebben om zich daar te ontwikkelen.’

Michail Tkatsj

Zelenski’s nieuwe minister van defensie moet corruptie toedekken…