De Tsjechische inlichtingendienst BIS maakte zopas zijn lijvig jaarverslag 2015 bekend. Uiteraard komen daarin terrorisme en bedreigingen uitgebreid aan bod. Het verslag wijst er echter ook op dat de Chinese en Russische geheime diensten in Tsjechië de twee meest bedrijvige waren.

China is economisch zeer actief in de republiek. Het kan daarbij rekenen op de steun van de regering en van president Zeman. Peking doet daardoor zijn invloed gelden, niet alleen economisch maar ook diplomatiek en politiek. Alleen de Russische geheime dienst steekt volgens het BIS-verslag, de Chinezen de loef af. De Russische ambassade in Praag telt zowat 140 ‘diplomaten’. BIS vermoedt echter dat velen van hen in werkelijkheid geheime agenten zijn. In de Amerikaanse en Chinese ambassades werken respectievelijk zowat 70 en 30 diplomaten.

Volgens BIS beoogt Rusland vooral de Tsjechische media en het internet te infiltreren en te verzwakken door buitensporige propaganda en desinformatie. Het doel is om de Tsjechische openbare mening aldus meer vatbaar te maken voor het relativeren van de waarheid en de objectiviteit onder het motto: ‘ieder zijn eigen waarheid’. Een middel daartoe is het oprichten van schijnorganisaties en het aankaarten van populistische en extreme thema’s om daardoor in de Tsjechische maatschappij spanningen te veroorzaken.

De Russen hekelen ook geregeld de NAVO, de EU en de VS. Desinformatie is daarbij schering en inslag zoals bijvoorbeeld een mogelijk uitbreken van oorlog tussen Rusland en de NAVO-landen of pogingen om de Tsjechisch-Poolse betrekkingen te verstoren. Rusland gebruikt naar verluidt ook Tsjechen voor operaties in Oekraïne teneinde dat land internationaal te isoleren. BIS schrijft zondermeer dat de gedragingen van de Russische geheime dienst in Tsjechië een gevaar kunnen betekenen voor de destabilisatie van de republiek en het manipuleren van de Tsjechische maatschappij wanneer Moskou daar zin in heeft.

Dit BIS-jaarverslag is heel anders in vergelijking met vroeger. Het betekent allicht dat het Russische gevaar groter is geworden, maar heeft zeker ook iets te maken met de nieuwe BIS-baas, Michal Koudelka, die pas op 15 augustus aantrad. Hij werkt in de organisatie sedert het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw en leidde al 10 jaar de BIS-contraspionage. Vooralsnog gaat hij niet zover als zijn collega’s in de Baltische staten die zelfs gevaarlijk geachte personen bij naam noemen. De trend is niettemin welkom omdat een op de vier Tsjechen de regering en de media niet meer vertrouwt en dat de presidentiële kanselarij door het Kremlin zwaar is geïnfiltreerd. BIS hoopt waarschijnlijk door zijn bevindingen politieke druk uit te oefenen om beleidsvormers aan te zetten tegenmaatregelen te treffen.

In januari 2018 vinden in Tsjechië presidentsverkiezingen plaats. De ‘Russische mol’ Zeman zal dan zeker naar een tweede ambtstermijn dingen. Hij is vooral de jongste tijd bijzonder populair sedert hij zich hevig tegen migranten keerde en zelfs verklaarde dat de integratie van moslims in de Westerse wereld onmogelijk is. Voor Moskou kan hij een nuttige geopolitieke rol spelen in centraal Europa. Het Kremlin zal er beslist ook alles aan doen om hem in de Praagse Burcht te houden, inclusief met financiële steun.

President Milos Zeman blijft, naar eigen zeggen, voorstander van een volksraadpleging over het Tsjechisch lidmaatschap van de NAVO en van de EU. Opmerkelijk is dat hij onlangs niettemin verklaarde gekant te zijn tegen het vertrek van zijn land uit die organisaties, omdat het enerzijds financiële steun krijgt van de EU en de NAVO anderzijds de veiligheid van de Republiek waarborgt. Of dit standpunt op begrip van Poetin kan rekenen is nog maar de vraag.

Foto: © Reporters

Michal Koudelka

Tsjechische inlichtingendienst vreest Russische invloed