Voor de eerste keer sinds 1999, het jaar dat Schotland zijn eigen parlement kreeg, weigert men in Edinburgh Britse wetgeving in te voeren. Niet dat de Schotten een echte keuze hebben. Constitutioneel gezien kan Londen toch zijn zin doordrijven. Maar dat zou dan de eerste keer zijn sinds de ‘devolution’. Een heikel probleem in een land waar het gewoonterecht nog sterk staat.

Overweldigende parlementaire meerderheid

Het parlement in Holyrood stemde op 15 mei ’18 met een overweldigende meerderheid tegen de EU Withdrawal Bill. De Schotse nationalisten kregen de steun van de Liberal Democrats, de groene fractie en de Labour fractie. Met 93 tegen 30 conservatieve parlementairen verzetten ze zich tegen de brexitwet. Eerder was er ook verzet in Wales tegen de wetgeving. Eind april gaf men in Cardiff uiteindelijk toch groen licht na enkele garanties vanuit Londen.

Waar gaat dit over?

De Britse overheid publiceerde een pakket voorstellen om een groot deel van 158 beleidsdomeinen die nu nog in ‘Brussels’ worden beslist aan de regionale parlementen van het Verenigd Koninkrijk toe te wijzen. Maar Londen wil ook over 24 domeinen ‘tijdelijk’ de bevoegdheid waarnemen vooraleer het naar de deelparlementen over te hevelen. Het gaat dan over visserij, voedselstandaarden over honing en koffie of aanbesteding van overheidsopdrachten. Westminster argumenteert dat het tijdelijk toezicht nodig is voor een vlotte overgang van EU-wetgeving naar Britse wetgeving.

Maar de Schotten aanvaarden niet dat hen daardoor voor zeven jaar het recht wordt ontzegd om politieke bevoegdheid uit te oefenen over die domeinen. Dus stemde het Schotse parlement in maart een alternatieve brexitwetgeving. Die wetten worden op dit moment nog onder de constitutionele loep genomen. Mogelijk treedt het parlement buiten zijn bevoegdheden en worden de gestemde wetten geschrapt.

Klare taal uit Edinburgh

De Schotse brexitminister, Mike Russell, richt intussen klare taal aan de premier in Londen: ‘De Britse regering mag de realiteit van de devolution niet negeren of wat dit parlement zegt proberen te versmoren. Ze kunnen niet doen alsof er hier niets is gebeurd.’ Theresa May legde vorig jaar de Schotse motie voor een tweede onafhankelijksheidsreferendum naast zich neer.

Opsteker voor Schotse nationalisten

De hele kwestie is alvast een opsteker voor de Schotse First Minister Nicola Sturgeon. Ze lag de voorbije tijd onder vuur binnen haar eigen partij, omdat ze te weinig de onafhankelijkheidskaart trekt. Dat de SNP in zijn strijd tegen brexit de steun krijgt van verschillende partijen, is een goede zaak voor het imago van Sturgeon. Zij kan nu zorgeloos verklaren dat ze spreekt in naam van een meerderheid van de Schotten. Daarnaast trokken begin mei ongeveer 40 000 mensen door de straten van Glasgow in een onafhankelijkheidsbetoging. Het Schotse nationalisme krijgt stilaan opnieuw de wind in de zeilen.

Mike Russell

Schots parlement zegt ‘No!’ tegen brexit