In Nederland willen sommige politieagenten geen Joodse instellingen of evenementen beveiligen. Dat lieten leden van het Joods Politie Netwerk weten aan het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW) en het dagblad De Telegraaf. De agenten beroepen zich op ‘morele dilemma’s’, bijvoorbeeld bij het bewaken van het Nationaal Holocaustmuseum.

Verschillende politici en de korpsleiding keuren de weigering van de agenten om Joodse instellingen of evenementen te beveiligen af. David van Weel (VVD), minister van Justitie en Veiligheid, liet via zijn woordvoerder weten ‘geen begrip’ te hebben voor die agenten. Ze hebben volgens hem niets te kiezen als het om het beveiligen van Joodse objecten gaat. ‘Dat is hun taak’, zegt hij.

‘Morele bezwaren’

Sinds 2012 zijn alle agenten onderdeel van één Nationale Politie. Korpschef van de politie Janny Knol liet weten dat zij er ook zo over denkt, al is er bij de korpsleiding in het algemeen wél ruimte voor ‘morele bezwaren’ en worden roosters ‘indien mogelijk’ zelfs aangepast.

Volgens woordvoerster Mireille Beentjes is de regel dat politiemensen morele bezwaren mogen hebben. De politie denkt zelfs met die agenten mee

Volgens woordvoerster Mireille Beentjes is de regel dat politiemensen morele bezwaren mogen hebben. De politie denkt zelfs met die agenten mee. ‘Maar als er een spoedklus is, word je gewoon ingezet. Je hebt je professioneel te gedragen. Neutraliteit is leidend, maar je kunt er wel met elkaar over praten’, zegt Beentjes. Ze wees op collega’s die het pijn doet als de Koran verbrand wordt door de internationale anti-islambeweging Pegida. ‘Maar ze moeten tegelijkertijd de mensen die het doen wel beschermen.’

Opdracht uitvoeren

Voorzitter Nine Kooiman van de nationale politiebond is stelliger over de ‘weigeragenten’. ‘Je bent een politiemedewerker en dus heb je je opdracht gewoon uit te voeren’, vindt Kooiman. Ze wijst erop dat andere agenten gewetensbezwaren hebben bij boerenprotesten en bij demonstraties van Extinction Rebellion. ‘Als je aan iedereen toegeeft, is het einde zoek’, klinkt het nog.

Politici van alle partijen reageerden fel op de weigeragenten. Een meerderheid van de Tweede Kamer wil een debat over de kwestie. Naast politici van rechtse en van confessionele partijen noemde ook Randy Martens, PvdA-lid in de Eerste Kamer, het weigeren om Joodse gebouwen te beveiligen onacceptabel: ‘Je voert je taak uit. Punt.’

Politie voor iedereen

De politie zet al enkele jaren in op diversiteit en inclusie, onder het motto ‘Politie voor Iedereen’. Het gezag zou toenemen als alle bevolkingsgroepen zich in de politie herkennen. Een andere reden voor dit beleid was dat binnen het korps agenten aangaven zich gediscrimineerd te voelen. Sinds enkele jaren heeft het korps een landelijke coördinator voor racismebestrijding bij de politie.

Een van de gemeenten die keppeltjes en hoofddoekjes wilde toestaan was Amsterdam

Er gaan bovendien al jaren stemmen op om agenten toe te staan keppeltjes, kruisjes of hoofddoekjes te dragen. De vorige minister van Justitie, huidig VVD-leider Dilan Yesilgöz, maakte vorig jaar een einde aan die discussie: er mogen geen religieuze uitingen zijn.

Vrijstaat Amsterdam

De politie valt onder het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarnaast bestaan er buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) die in dienst van een gemeente werken. Sommige gemeenten willen bij boa’s wel religieuze uitingen toestaan. Tegenstanders willen ook dit landelijk verbieden.

Een van de gemeenten die keppeltjes en hoofddoekjes wilde toestaan was Amsterdam. De overwegend linkse ‘vrijstaat Amsterdam’ wil landelijke regels soms op een eigen manier interpreteren. Toch schaarde ook burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) zich achter landelijk korpschef Knol wanneer het gaat om de neutraliteit van de politie.

Volgens de Amsterdamse politiechef Peter Holla leven er in zijn eenheid geen morele bezwaren bij het bewaken van Joodse objecten in de stad. ‘Geen enkele medewerker heeft gezegd dat hij daar ooit een beroep op heeft gedaan of zich niet gehoord voelt’, klinkt het nog.

Mireille Beentjes

Geen begrip voor agenten die Joodse instellingen niet willen bewaken