Het Qatarschandaal in het Europees Parlement lijkt eerder een vervelend akkefietje voor Marokko dan een openlijke botsing met de Unie. Toch zet Rabat meteen de stekels op.

Op de website van het regeringsgezinde Le 360 werd zonder dralen gefoeterd over de oneerlijke kritiek als zou de rechtspraak in Marokko niet onafhankelijk zijn. Natuurlijk, als zowat elke rechter behoort tot de Makhzen elite rond koning Mohammed VI, is het moeilijk aannemen dat men niet het woord spreekt van wie het brood komt. Het Europees Parlement viseert in een harde resolutie van 19 januari vooral Marokko. En ging in op concrete gevallen van bevooroordeelde rechtspraak en vervolging.

Protesten in de Rif

Er was al gerommel in 2019 toen het Marokkaanse Hof van Beroep in Casablanca zonder meer de zware celstraffen bekrachtigde van de vermeende leiders van de protesten in de Rif. Daar waren in oktober 2016 rellen uitgebroken na de dood van Mosen Fikri, een visboer in de havenstad Al Hoceima, die brutaal behandeld was door de politie. Betogingen liepen uit de hand, het slachtoffer werd symbool voor de achterstelling van het gebied.

Een heel eisenpakket kwam op tafel, betere gezondheidszorg, beter onderwijs, meer investeringen (onder Hassan II werd de streek bewust arm gehouden) en vooral strijd tegen de wijdverbreide corruptie. Die eisen werden vreedzaam gekanaliseerd door Hirak (‘De Beweging’). Als gangmakers van Hirak kregen Naṣer Azefzaf (Zefzafi) en drie medestanders 20 jaar gevangenisstraf. Nog 35 andere Berbers liepen forse straffen op.

Predator

Azefzaf komt niet voor in de resolutie van het Europees Parlement. Er was namelijk nog meer aan de hand, toen Omar Radi tot zes jaar cel werd veroordeeld. Zonder ook maar enig bewijs werd hij schuldig bevonden aan spionage. Voor wie in hemelsnaam ? ‘Voor de Nederlandse regering’, godlof ! Hij had gewoon de Makhzen geschoffeerd door aan te tonen hoe diep de corruptie van de machthebbers had wortel geschoten ten koste van respect voor de mensenrechten.

Het bleek evenwel dat Radi al langere tijd in het oog werd gehouden met spyware, met het Israëlische systeem Predator (Pegasus). Voor het gemak kreeg hij meteen ook een aanklacht aan de broek voor verkrachting, een dooddoener voor wie niet aanleunt bij de regeringswaarheid, zo onthulde Amnesty International, de NGO die zich ook boog over de zaak Azefzaf.

Arabische Liga

De eis tot vrijlating van Azefzaf, Radi en nog een kritische journalist die een correctie behandeling van de Riffijnen eiste, Tawfik Boeasjrin, schoot het establishment in het verkeerde keelgat. De minister van buitenlandse zaken, Nasser Boerita, insinueerde meteen dat het ‘de zoveelste aanval van Europa op Marokko’ was, een ‘lastercampagne’. Het gerecht voerde slachtoffer ‘Adam Moehammad’ (een pseudoniem) op, die beweerde ‘het beschamend te vinden dat het Europees Parlement zich verlaagt tot [goedkeuring van] schandalige, onmenselijke en vernederende praktijken van een verkrachter’.

Het Arabisch Parlement, dat namens de Arabische Liga spreekt, wond zich nog feller op, en keek ‘met grote bezorgdheid’ naar de resoluties van het Europees Parlement. Dat moet ‘onmiddellijk stoppen met buitenlandse inmenging en systematische campagnes’ en ‘het partnerschap respecteren’ met een lidstaat van de Liga. Dat verschillende staten zonder veel omhaal europarlementsleden trachtten om te kopen leek niet door te dringen tot de diplomatie.

Dwaze beschuldigingen

Al even dwaas was de beschuldiging tegen Soeleiman Raissoeni, de hoofdredacteur van (de nu verdwenen krant) Achbar Al Ajoen, die voor eenzelfde vergrijp moest voorkomen. In gevangenschap ging hij in hongerstaking tegen de onverantwoord lange voorhechtenis (van mei 2018 tot april 2021) – hoewel later een (gefingeerde ?) geluidsopname uitlekte die grensoverschrijdend seksueel gedrag moest aantonen. Hij zou liefst acht mensen hebben verkracht, wat hem een aanklacht voor ‘mensenhandel, machtsmisbruik en pooierij’ opleverde. Vijf jaar opsluiting.

Een andere redactrice, Hajar Raissoeni, moest terechtstaan voor overspel en abortus. Ze werd later wel vrijgesproken in 2020, of liever, ze kreeg gratie van de koning, wellicht omdat haar oom Achmed een invloedrijk verdediger van het koningschap is. Achmed stond aan het hoofd van de soefi hervormingen, en van de Partij voor Recht en Ontwikkeling.

Emiraten

Het is een constante bij aanvallen op de corruptie en het knevelen van pers en diaspora. Marokko reageert verontwaardigd maar gaat niet in op de beschuldigingen. Met het Qatarschandaal liep het niet anders, al blijkt de verrotting ruimer te hebben toegeslagen dan eerst geminimaliseerd. Zeker na de verklaringen van voormalig groen parlementslid José Bové. Hij getuigde dat hij benaderd werd in het comité voor buitenlandse handel tussen 2009 en 2014. Marokko wil hem vervolgen. Dat er iets loos was bij de afsluiting van de vrijmaking van handel in visvangst en landbouw (2012) werd bevestigd door het Europees Hof. Dat vernietigde op 29 september 2021 de deal, al viermaal zelfs, juist omdat alles boven de hoofden van de Sahrawi’s was afgesloten.

Maar nu, behalve de déconfiture van Panzeri, zijn gezin en zijn boekhoudster, van Giorgi, Cozzolino en Kaili, van Arena en de pas in verdenking gestelde Tarabella, is ook het Poolse EVP-lid Radoslaw (Radek) Sikorski – een voormalig minister van buitenlandse zaken die radicaal pro-Amerikaans is – in opspraak gekomen. Hij kreeg aardig wat toegestoken door de Verenigde Arabische Republiek. Die lucratieve reizen heeft hij nooit aangegeven. Volgens heel wat MEPs gebeurt laattijdige aangifte geregeld. Maar nooit? Dat ruikt naar bedrog.

Lobbygroep

Niet alleen in het parlement. Bij het afsluiten van het ‘duurzame’ visserijcontract in 2018 lag het Europees Hof van Justitie al twee jaar dwars; het Europees Parlement fronste de wenkbrauwen en opende een onderzoek naar het gedrag van rapporteur Patricia Lalonde, een Franse liberale. Lalonde had op 3-4 september 2018 een evaluatiereis naar Marokko gemaakt. Ze hing een bijzonder rooskleurig beeld op van de voordelen die de Sahrawi zouden krijgen bij de herziening van twee akkoorden. Ze gebruikte de oneigenlijke term ‘provincie’. Maar een onderzoek van EUObserver wees uit dat Lalonde, als lid van de lobbygroep EuroMeda, een stichting naar Belgisch recht (Staatsblad, 15 juli 2018), nogal nauwe banden onderhield met Marokkaanse oudministers en topambtenaren. Ook andere parlementsleden, zoals MR-gekozene Frédérique Ries, de Franse socialist Gilles Pargneaux (stichter van EuroMeda) en de Roemeense EVP-er Ramona-Nicole Manescu kwamen in het vizier. Lalonde werd vooringenomenheid verweten.

Ze moest uiteindelijk terugtreden, al werd haar rapport alsnog goedgekeurd in de INTA-commissie (internationale handel) en de plenaire vergadering, ondanks een boycot van de Groene en de linkse fracties. Parlementsvoorzitter Antonio Tajani weigerde toen te wachten op de uitslag van het lopend onderzoek en liet de stemming doorgaan. Overigens annuleerde het Europees Hof opnieuw die akkoorden in 2021.

Mosen Fikri

Wormstekig Europa en het ‘akkefietje’ voor Marokko