Het staatshoofd en de IRA-commandant

De Britse Queen schudde in 2012 vriendelijk en historisch de hand van de vroegere IRA-commandant Martin McGuinness. Mc Guiness sprak woorden van sympathie uit en waardeerde het groeiende wederzijdse begrip tussen de twee partijen. ‘Ik weet wie koningin Elizabeth vertegenwoordigt. Ik weet dat ze het Britse staatshoofd is. Ik weet dat ze allerlei functies bekleedt in het Britse leger. Zij kent mijn geschiedenis. Ze weet dat ik een lid was van de IRA. Ze weet dat ik haar soldaten bevocht, en toch waren we allebei bereid om daar boven te staan.’

De IRA en de viceroy

In augustus 1969 zonden de Britten troepen naar Londonderry – de katholieken noemen de stad gewoon Derry – om er zogenaamd de orde te herstellen na dagen van katholieke rellen. Pas in 1998 zou die rust terugkeren. In de gruwelijke dertig jaar vonden Bloody Sunday plaats, bomaanslagen op prominenten en op een partijconferentie, de dood van Bobby Sands en zo veel meer ellende.

Een van die momenten was de bomaanslag op Lord Louis Mountbatten in 1979. De man ontplofte, samen met enkele van zijn familieleden, met zijn vissersboot tijdens een vakantie in Mullaghmore in Ierland. De dood van deze oorlogsveteraan en laatste onderkoning van Indië raakte het Britse koningshuis in het hart. Het hoofdslachtoffer was een petekind van koningin Victoria, stond dichtbij de huidige Queen en als grootoom van prins Charles had hij een grootvaderlijke band met de kroonprins. De IRA eiste de aanslag op met de boodschap dat het ‘een van de opvallende manieren is om de aandacht te trekken van het Engelse volk op de voortdurende bezetting van ons land’. De bommenlegger, Thomas McMahon, werd bij toeval twee uur voor de explosie gevat en uiteindelijk als straf levenslang opgesloten. Hij kwam echter vrij als een gevolg van het Goede Vrijdag-akkoord in 1998. Gerry Adams, in 1979 nog ondervoorzitter van het katholieke en republikeinse Sinn Féin, reageerde destijds op de aanslag: ‘Ik ben er zeker van dat Mountbatten geen bezwaren zou gemaakt hebben om te sterven als een oorlogsslachtoffer’.

De prins en de republikein

Het is nu diezelfde Gerry Adams die, naar aanleiding van een officieel bezoek van de kroonprins, verzocht om een ontmoeting met Charles. Hij wilde een gebaar stellen om de almaar sterker wordende vrede te onderstrepen. Slechts enkele uren voor de ontmoeting werd de pers op de hoogte gebracht over het allereerste contact tussen een Windsor en een prominent lid van Sinn Féin in de Ierse Republiek. De handdruk vond onder ruime belangstelling plaats op een receptie in de Universiteit van Galway in het westen van het eiland, waar alle politieke formaties van de Ierland present gaven. Nadien spraken de twee mannen elkaar gedurende een twintigtal minuten privé in een aparte ruimte.

Achteraf vertelde Adams dat zowel Charles als hijzelf hun spijt uitspraken voor wat er sinds 1968 allemaal gebeurd is. ‘We deelden het idee van deze ontmoeting, die duidelijk een belangrijk iets was voor hem om te doen en ook een belangrijk iets was voor ons om te doen.’ Terwijl de ontmoeting plaatsvond werd er een protestactie gehouden door onder meer nabestaanden van de slachtoffers van Bloody Sunday. Ze vonden het bezoek van de prins hoogst onwelkom. Charles is immers ook colonel-in-chief is van het parachuteregiment dat het vuur opende in 1972 tijdens het vreedzame zondagsprotest.

De dichter en de vrede

Charles gaf later op de dag in een toespraak aan dat de moord op zijn grootoom hem de ‘kwellingen’ van Ierland deed inzien. Verder riep hij de partijen op om ‘de onderdanen van de geschiedenis, maar niet de gevangenen ervan’ te worden. Hij sloot af met de hoop dat de bewoners van deze ‘Atlantische eilanden’ hun kleinkinderen een nalatenschap van een durende vrede, vergevingsgezindheid en vriendschap mogen schenken daarbij de Ierse dichter Yeats citerend: ‘And I shall have some peace there, for peace comes dropping slow’.

Foto: © Reporters

Philip Mountbatten

Vrede drupt langzaam