Voor de vijfde keer is het Libanese parlement er niet in geslaagd om een nieuwe president te kiezen. Parlementsvoorzitter Nabih Berry (in Libanon is dat altijd een sjiiet) heeft aangekondigd dat hij een nieuwe parlementszitting organiseert op 17 november. Het mandaat van president Michel Aoun (de president is altijd een Maronitische christen) liep af op 31 oktober.

Weinigen zullen treuren om het vertrek van de zwakke ex-president, die het als generaal van het Libanese leger goed deed, maar als politicus de mist is ingegaan. Onder het bewind van Michel Aoun heeft Libanon een erg zware economische en financiële crisis doorgemaakt, die er voor gezorgd heeft dat 80% van de Libanese bevolking onder de armoedegrens leeft. Aoun en zijn partij, at tayyar al watani al hoer (de Vrije Patriottische Beweging-VPB), is gelieerd aan het sjiitische Hezbollah. De VPB vertegenwoordigt grofweg de helft van de Libanese christenen, ook al hebben ze bij de laatste parlementsverkiezingen pluimen verloren.

Presidentskandidaat

Telkens als er tijdens een parlementszitting gestemd wordt over een voorgestelde presidentskandidaat en er geen meerderheid wordt behaald, verlaten de parlementsleden van Hezbollah, Amal (dat is eveneens een sjiitische partij) en de VPB het halfrond. Op die manier is er geen quorum meer om een tweede keer te stemmen. Bij een stemming voor het kiezen van een nieuwe president moeten minimum 86 van de 128 parlementsleden aanwezig zijn, maar levert de eerste stemming geen resultaat op, dan volstaan 65 parlementsleden voor een tweede stemming.

Maar zover laat Nabih Berry het niet komen. Hij organiseert telkens nieuwe parlementszittingen, waarbij opnieuw zogezegd een eerste stemming moet worden georganiseerd, in tegenstelling tot wat in de grondwet is voorzien. Anders uitgedrukt: de sjiieten en de VPB bemoeilijken de verkiezing van een nieuwe president. Het gebrek aan president heeft als gevolg dat de Libanese regering in lopende zaken functioneert en het land in praktijk geregeerd wordt door de eerste minister (steeds een soenniet): de miljardair Najib Mikati.

Michel Moawad

De presidentskandidaat die tot nu toe het meeste stemmen heeft kunnen verzamelen is Michel Moawad. Hij wordt onder meer gesteund door de Forces Libanaises (FL), de grote concurrent van de VPB binnen de christelijke gemeenschap, die er bij de laatste parlementsverkiezingen flink op vooruit zijn gegaan. Zij worden gesteund door Saoedi-Arabië, dat in de FL een partner ziet in de strijd tegen het door Iran gesteunde Hezbollah (de partij van God). Een andere naam die af en toe valt is Sumeiman Frangieh, van wie geweten is dat hij pro-Syrisch is en een persoonlijke vriend van de Syrische president Bashar Assad. Michel Aoun wou eerst zijn schoonzoon Gebran Bassil naar voren schuiven als nieuwe president, maar die zal het niet halen omdat hij te omstreden is. Rest nog generaal Joseph Aoun.

Om uit de impasse te geraken is het misschien best dat een aantal landen zich moeien met het verkiezingsproces, is steeds meer te horen. En daarmee worden natuurlijk bedoeld Frankrijk en de Verenigde Staten (die goede relaties hebben met de maronieten), Saoedi-Arabië (soennieten) en Iran (sjiieten). Na haar steun aan de ondertussen ter ziele gegane soennitische ‘dynastie’ Hariri liet Saoedi-Arabië Libanon links liggen, maar de laatste maanden stelt Saoedi-Arabië zich opnieuw assertiever op met betrekking tot Libië. Iran moeit zich steevast met Libanon via haar sjiitische partners. Slechts weinigen in het Westen zullen die bemoeienis als constructief ervaren. De buitenlandse bemoeienissen in Libanon zijn duidelijk een tweesnijdend zwaard.

Cholera

Cholera verspreidt zich ondertussen snel in Libanon en overigens ook in Syrië. De hoofdoorzaak is vervuild water. Met de elektriciteitsproblemen in Libanon werken waterzuiveringsstations nauwelijks nog. Om nog niet te spreken over het gebrek aan onderhoud van de installaties sinds vele jaren.

Het is de eerste keer sinds 1993 (toen Libanon nog aan het bekomen was van haar destructieve burgeroorlog 1975-1990) dat cholera nog is voorgekomen in het land. 600.000 vaccins zullen uitgedeeld worden in de regio’s die het hardst getroffen werden. Dat zijn Akkar en de Bekaa, zeg maar het noorden en oosten van Libanon, dichtbij de Syrische grens. Cholera komt dan ook vooral voor bij Syrische vluchtelingen.

De vaccins worden geleverd door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Ook Egypte schenkt een aantal vaccins aan Libanon. Analisten zijn het er over eens dat het toedienen van vaccins maar een eerst stap kan zijn. Er zijn nog andere maatregelen nodig, waaronder de reparatie en herwaardering van de waterzuiveringsinstallaties.

Gouden zaken

Ondertussen doen de installateurs van zonnepanelen gouden zaken in Libanon, want zonnepanelen zijn nog een van de weinige manieren om aan elektriciteit te geraken. Als je de installatie daarvan kan betalen natuurlijk. Elektriciteitsgeneratoren worden massaal gebruikt door winkels, hotels en appartementsgebouwen, maar hebben het nadeel te werken op steeds duurder wordende benzine.

Bovenop de devaluatie van de Libanese munt, die op een paar jaar tijd met zo maar eventjes met 90% in waarde is gezakt, is Libanon ook slachtoffer van de Russische invasie in Oekraïne, omdat het Midden-Oosterse land massaal graan invoerde uit Rusland en Oekraïne. In de hoofdstad Beiroet zijn ze bovendien nog steeds niet bekomen van de enorme explosie in de haven in augustus 2020, die toen een deel van de stad had weggevaagd.

Zware financiële en economische crisis

Sinds 2019 zit Libanon in een zeer zware financiële en economische crisis. Banken worden steeds meer overvallen, omdat spaarders niet aan geld raken. De banken houden het geld van de Libanezen bij zich. In september gingen de banken in Libanon dicht om zich te beschermen tegen agressieve misnoegde klanten. Er is sinds april een akkoord met het Internationaal Monetair Fonds (IMF), maar Libanon voert de hervormingen niet uit die het IMF had opgelegd. Nochtans is dat de voorwaarde van het IMF om met geld over de brug te komen voor het noodlijdende landje.

Hezbollah heeft een aparte analyse van de situatie. De hoofdoorzaak van de ellende die Libanon nu al vier jaar meemaakt komt blijkbaar niet door wanbeleid en corruptie. Nee, het komt in de eerste plaats door de sancties die de Verenigde Staten zouden opleggen aan Libanon. ‘De Verenigde Staten verbieden Libanon om elektriciteit in te voeren uit Jordanië, gas uit Egypte en brandstoffen uit Iran’, verklaarde Naïm Qassem, de secretaris-generaal van Hezbollah.

Maar dat is niet alles. De man vervolgt: ‘De Verenigde Staten en de Europese landen dwingen Libanon om de Syrische vluchtelingen in Libanon te houden. Ze verbieden de Syrische vluchtelingen om terug te keren naar hun land, ondanks alle faciliteiten die daar zijn.’ Het klopt dat de Verenigde Staten levering van Iraans gas en olie aan Libanon trachten te verhinderen, de andere beweringen van Hezbollah zijn echter onwaar.

Nabih Berry

Libanon zit nog steeds zonder president en dreigt verder de dieperik in te duikelen