De Arab Barometer heeft een nieuwe enquête uitgevoerd, deze keer over de attitudes rond gender in de Arabische wereld. En dat levert toch een aantal verrassingen op.

Algemeen kan men stellen dat de trend blijft dat vrouwen en mannen niet dezelfde rol mogen of kunnen spelen in de maatschappij, en dat zowel in de private als de publieke sfeer. Toch blijkt uit de barometers, die al 15 jaar lang worden uitgevoerd, dat er nu meer steun is voor gendergelijkheid.

Vrouwen en politiek

In 9 van de 12 landen waar de enquête werd uitgevoerd is een meerderheid van de ondervraagden akkoord met de stelling: ‘In het algemeen zijn mannen beter in politiek leiderschap dan vrouwen’. Aan de top staat Soedan met 71%. Enkel in Libanon en Tunesië is er geen meerderheid te vinden voor deze stelling, in Marokko is het 50/50. In het verleden waren veel meer mensen het eens met de stelling, en de wijziging in attitudes is vooral te vinden bij vrouwen.

In Algerije, Egypte, Irak, Jordanië, Libië, Koeweit, Palestina en Soedan is overigens ook een meerderheid van vrouwen van mening dat mannen beter zijn in politiek leiderschap dan mannen. In Marokko is het verschil in mening tussen mannen en vrouwen over de stelling het grootst. De goede cijfers voor Tunesië zouden onder meer te maken hebben met het feit dat ze daar een vrouwelijke eerste minister hebben (Najla Bouden Romdhane), de eerste vrouwelijke premier in de Arabische wereld bovendien.

Vrouwen en werken

Er zijn duidelijk behoorlijk meer mannen aan de slag dan vrouwen. Wat zijn daar de redenen voor? Er wordt daarbij verwezen naar het gebrek aan beschikbare jobs, transportmogelijkheden, en crèches. Gebrek aan skills bij vrouwen wordt niét gezien als een hinderpaal voor het vinden van een job. Maar er zijn ook wat men noemt culturele/religieuze redenen die een hinderpaal vormen voor de toegang tot jobs voor vrouwen, en dat betekent vooral dat een aantal Arabieren tegen werkplaatsen zijn waar zowel mannen als vrouwen werken.

In Libanon vind je de meeste mensen (89%) die geen probleem hebben met gemengde werkplaatsen. Hoe hoger mannen opgeleid, hoe minder problemen ze hebben met gemengde werkplaatsen, en dat verschil is het meest uitgesproken in Marokko (43 en 27%).

Het is in Irak waar negatieve attitudes ten opzichte van gemengde werkplaatsen het grootst is, en in Egypte is dat dan weer het minst. Misschien komt dit omdat Egypte een toeristisch land is en Irak niet? In Mauritanië maakt het niveau van opleiding dan weer niks uit bij de attitudes rond vrouwen op de werkplaats.

In 11 van de 12 ondervraagde landen wordt het gebrek aan kinderopvang gezien als de grootste hinderpaal voor werk. Kinderopvang is gering omdat verwacht wordt dat de vrouw thuis zich bezighoudt met kinderen. Enkel in Libanon beschouwen vrouwen de lage lonen als de grootste hinderpaal, en niet kinderopvang. Geen verrassing, gezien de waanzinnig slechte economische en financiële toestand in het land. Waarom gebrekkig transport een groter probleem zou zijn voor werkzoekende vrouwen, dan voor werkzoekende mannen, wordt niet uitgelegd in de analyse.

Vrouwen en opvoeding

Net iets minder dan een derde van de ondervraagden vindt dat een universitair diploma voor vrouwen minder belangrijk is dan voor mannen. In Mauritanië is men het meest eens met deze stelling, in Koeweit (misschien verrassend) het minst. Mannen en vrouwen denken hier uiteraard verschillend over, het grootste verschil in de attitudes tussen mannen en vrouwen vindt men terug in Algerije. Ten opzichte van vorige enquêtes blijkt dat vooral de houdingen in Egypte en Jordanië het meest evolueren in positieve zin.

In Algerije, Egypte, Irak, Libië, Mauritanië en Soedan vindt minstens 60% van de ondervraagden dat mannen thuis het laatste woord moeten hebben. Enkel in Libanon, Palestina en Tunesië zit dat cijfer onder de 50%. Ten opzichte van vorige enquêtes zien we vooral in Tunesië positieve evoluties inzake wijziging van mentaliteit. De globale verbetering van attitudes is ook in deze categorie vooral te wijten aan de wijziging van opvattingen bij vrouwen.

Vrouwen slachtoffer van geweld

In zo maar eventjes 11 van de 12 landen is men van mening dat het geweld tegen vrouwen is toegenomen, waarbij corona een belangrijke rol zou hebben gespeeld. Uiteraard overheerst deze mening weer meer bij vrouwen dan bij mannen.

Concluderend kan men stellen dat er een aantal positieve evoluties zijn, en dat vooral in Tunesië, maar dat er nog veel werk aan de winkel is.

De enquête werd uitgevoerd in twaalf Arabische landen in 2021-2022 onder leiding van MaryClare Roche van Princeton University. Meer dan 26.000 inwoners werden ondervraagd.

Najla Bouden Romdhane

Hoe denkt men over vrouwen in de Arabische wereld?