In navolging van China was Zuid-Korea een van de landen die in het beginstadium het zwaarst getroffen werden door het coronavirus. Toch slaagde het land erin dat virus bijzonder snel in te dijken, met dank een uitermate kordaat en efficiënt ingrijpen van de overheid. Het mortaliteitspercentage ligt er stukken lager dan in Europa, en van een totale lockdown was er nooit sprake.

Noodsituatie

Op 20 februari trok de burgemeester van Daegu — met 2,5 miljoen inwoners de op drie na grootste stad van Zuid-Korea — fors aan de alarmbel. Op enkele dagen tijd waren er in zijn stad een vijftigtal gevallen geregistreerd van patiënten die symptomen vertoonden van het toen nog relatief onbekende coronavirus. De burgemeester vroeg prompt aan de volledige bevolking van zijn miljoenenstad om zoveel mogelijk thuis te blijven en ook binnenshuis mondmaskers te dragen.

Amper een dag later, toen er sprake was van een honderdtal besmettingen, sprak het Zuid-Koreaanse ministerie van Gezondheid al over ‘een noodsituatie’ en zette de regering een gigantische testprogramma op om zo snel mogelijk zoveel mogelijk potentieel geïnfecteerden te identificeren. In Busan, de tweede grootste stad van Zuid-Korea, werd de eerste officiële patiënt een dag later geregistreerd. Nog diezelfde dag besloot de lokale overheid daar om alle bibliotheken en ontspanningscentra voor senioren te sluiten. Tegelijk doken er in de winkels, aan de bushaltes en op andere publieke plaatsen houders met ontsmettingsmiddel voor de handen op.

Besmettingen opsporen

In tegenstelling tot haast alle Europese landen — waar in de beginfase enkel die mensen getest werden die zich met mogelijk symptomen bij de de dokter aanboden — ging de Zuid-Koreaanse overheid zelf actief op zoek naar mogelijk besmette landgenoten. ‘Onze strategie bestond erin om op basis van die eerste honderd besmettingen zo snel mogelijk het volledige netwerk van al die mensen in kaart te brengen en hen ook meteen allemaal te testen. Net om te vermijden dat het aantal besmettingen razendsnel exponentieel zou oplopen,’ verklaarde de Koreaanse minister van Gezondheid Neunghoo aan CNN. ‘We hebben dus niet gewacht tot ze zelf bij de dokter kwamen aankloppen, omdat ze in de tussentijd wellicht alweer duizenden andere mensen besmet zouden hebben.’

Eind februari al testte Zuid-Korea dagelijks gemiddeld 15.000 mensen op het virus. Vandaag is dit daggemiddelde opgelopen tot 20.000, en die tests zijn ook volledig gratis. Om dit cijfer even in een internationale context te plaatsen: Spanje, dat quasi evenveel inwoners telt als Zuid-Korea en dat zich vandaag met een dramatisch verloop van de ziekte geconfronteerd ziet, heeft sinds het virus er drie weken geleden voor het eerst de kop opstak in totaal amper 30.000 mensen getest. Om het gigantische aantal tests ook verwerkt te krijgen, schakelden de Koreanen meteen ook ruim honderd labo’s in, verspreid over het gehele land.

Ultramoderne technologie

Dat die zeer snelle en massieve overheidsaanpak vruchten heeft afgeworpen, blijkt vandaag ook uit de sterftecijfers: terwijl het percentage overlijdens in China en nu ook in Italië en Spanje rond de drie à vier procent schommelt, ligt de mortaliteitsgraad in Zuid-Korea tot vandaag op amper 0,9 procent. Op 8320 bevestigde gevallen vielen er gisteren ‘amper’ 81 doden te betreuren. 1401 patiënten werden intussen ook genezen verklaard. Ter vergelijking: in Italië lag de dodentol gisteren op 2158 — op een totaal van 27.980 gevallen — en Spanje telde 509 doden op 11.409 gevallen.

De vroegtijdige opsporing van besmette personen draagt in sterke mate bij tot een forse daling van het aantal zwaar zieke patiënten én finaal ook van het aantal overlijdens. Die even vroegtijdige als massale screening werd in Zuid-Korera ook gekoppeld aan de inzet van ultramoderne technologie. Zo lanceerde de overheid er al snel een app waarop iedereen via geolocalisatie kon zien waar er zich op een bepaald moment hoge concentraties van geïnfecteerden ophielden. In tegenstelling tot China bleven die data wel geanonimiseerd, zodat patiënten niet sociaal geviseerd konden worden.

Verregaand? Het is maar zoals je het bekijkt: in tegenstelling tot wat vandaag stilaan de norm lijkt — na Italië zagen nu ook Spanje en Frankrijk zich ertoe verplicht — was er in Zuid-Korea nooit sprake van een totale lockdown. De combinatie van een krachtdadig en duidelijk gecommuniceerd overheidsbeleid, de inzet van geavanceerde technologie en de breed gedragen medewerking van de bevolking bleek er te volstaan om het virus af te remmen. De voorbije weken daalde het aantal nieuwe gevallen er dagelijks met een honderdtal. De Zuid-Koreanen moesten daarvoor een aantal offers brengen, maar zowel de gezondheidsimpact als de economische schade zal er op het einde van de rit ongetwijfeld veel minder zwaar blijken dan in vergelijkbare Europese landen.

Reisbeperkingen

Ook in Taiwan — bij wijze van spreken op een boogscheut van China en bovendien ook via rechtstreekse vluchten verbonden met Wuhan — slaagde de lokale overheid er in om de opmars van het virus kordaat af te remmen. Nog voor de Chinezen op 20 januari officieel bevestigd hadden dat het virus in Wuhan wel degelijk van mens op mens kon worden overgedragen, werden aankomende passagiers uit die Chinese stad in Taiwan al gescreend. Op 1 februari beslisten zowel Taiwan, Singapore als Hong Kong al om reisbeperkingen op te leggen aan reizigers vanuit China, waarmee ze toen nog lijnrecht ingingen tegen het advies van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Hoeft het nog gezegd dat de economische impact daarvan voor die landen — die op zowat alle vlakken sterk afhankelijk zijn van China — op korte termijn ronduit gigantisch was? Taiwan, maar ook Singapore, toonden zich evenwel een stuk vooruitziender. Ze hadden ook de nodige lessen getrokken uit de verwoestende SARS-uitbraak van 2003, waarvan de economische impact zich nog jarenlang liet voelen. In de nasleep daarvan installeerde Taiwan toen ook een nationaal coördinatiecentrum voor epidemieën. Dit vaardigde eind januari al een lijst van 124 maatregelen uit, gaande van grenscontroles over de herorganisatie van ziekenhuizen tot aanbevelingen voor scholen en werkgevers. De resultaten van die aanpak zijn ook hier zonder meer indrukwekkend: op een totale bevolking van 23 miljoen inwoners telde het eiland gisteren welgeteld 77 bevestigde gevallen en één overlijden.

Neunghoo

Geen lockdown, geen economisch drama, geen honderden doden