Elk jaar brengen de Verenigde Naties (VN) een Emissions Gap Report uit. Dat is tenminste wat de politici en media telkens als er één verschijnt rondbazuinen. In welke mate is die stempel Verenigde Naties terecht en is dat rapport ‘wetenschappelijk’? Wie betaalt het rapport en de intergouvernementele organisatie UNEP, die het uitgeeft?

Op Radio 1 bij Ruth Joos verwees toerismeprofessor en klimaatprofete Nicole Van Lipzig naar het ‘GAP report’ van de VN. Zelf beschrijft UNEP het Emissions Gap Report als hebbende een ‘brede reputatie als een wetenschappelijk gezaghebbende bron van tijdige en beleidsrelevante informatie voor “key decision-makers” om te informeren over het UNFCCC-proces (lees: de klimaattoppen, zoals COP26 en COP27) vooruitkijkend naar de invoering van het Akkoord van Parijs’. In de afgelopen week verscheen de editie over 2021. Het kreeg de titel ‘The heat is on. A world of climate promises not yet delivered’.

Uitwerking

De uitwerking van dat rapport is de taak van het UNEP Copenhagen Climate Centre (UNEP CCC). Het verslag geeft sinds 2011 aan hoe ver de wereld staat met de invoering van klimaatbeleid. Naast het personeel van UNEP CCC in Kopenhagen, werken wereldwijd honderden auteurs mee aan het rapport. Hoofdauteurs, betrokken auteurs en een hoop die graag hun naam en hun werkgever in het rapport zien.

De auteur van het GAP-rapport is het UNEP Copenhagen Climate Centre (UNEP-CCC). Dat is de nieuwere naam van een instituut, opgericht door de Deense regering in 1990. Een paar jaar geleden nam dat instituut binnen de Deense Technische Universiteit die naam aan, en dankzij veel sponsoring kon het afgelopen zomer zijn intrek nemen in een nieuw gebouw op de campus. De bevoegde Deense socialistische minister opende afgelopen zomer het nieuwe centrum.

Milieuprogramma

UNEP is een milieuprogramma dat een mandaat kreeg van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Het is ook één van de twee oprichters van de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering (IPCC) dat de beruchte klimaatrapporten publiceerde. Het is de gangmaker van de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), dat de klimaattoppen organiseert.

UNEP, IPCC, UNFCCC zijn allemaal losstaande intergouvernementele organisaties, die afzonderlijk geld ontvangen van lidstaten of uit andere bronnen. Bij UNEP betalen vijftien landen negentig procent van het inkomen. Volgens de recentste cijfers (december 2021) betaalt Nederland de grootste bijdrage namelijk 9,23 miljoen dollar. De Nederlanders worden gevolgd door Duitsland (8,89 miljoen dollar), Frankrijk (7,55 miljoen dollar), de Verenigde Staten (6,62 miljoen dollar) en België met 6,11 miljoen dollar. Zweden, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Noorwegen, Finland, Italië, Canada, Spanje en China (1,35 miljoen dollar) vervolledigen de top vijftien.

UNCEP CCC heeft aparte inkomsten

Het UNEP CCC krijgt echter aparte inkomsten. Ten eerste betaalt de Deense regering een groot deel van de multinationale werknemers in Kopenhagen. Het gaat om kleine elf miljoen euro (of 83 miljoen Deense kronen), als de nieuwe Deense regering in december het akkoord tekent met UNEP. Momenteel werkt UNEP CCC al met een subsidie van tien miljoen kronen.

De Deense regering past de steun aan het UNEP-centrum in een klimaatbeleid en een ontwikkelingsbeleid (het betalen van werknemers uit Derde Wereldlanden). Die werknemers zijn vaak projectmedewerkers die eerder UNEP-steun kregen voor klimaatprojecten in Kenya, Oeganda, enzovoort. Zonder in details te treden, verstrengde de Deense regering in 2022 de regels qua anti-corruptie en financieel toezicht. De totale inkomsten van het UNEP Copenhagen Climate Centre zijn 205,9 miljoen kronen of ongeveer 26,8 miljoen euro.

Financiers

Voor het GAP-rapport haalt UNEP CCC zelf geld op. De regeringen van Zweden, Denemarken, Noorwegen, Duitsland en Nederland tasten wederom in de beurs. Opvallend is echter dat ook niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) meebetalen aan wat zogenaamd een ‘VN-rapport’ is. De stichting Climateworks uit San Francisco betaalt het maken van het GAP Report samen met de genoemde landen (met opvallend genoeg dikwijls groene ministers). De financiers van Climateworks zijn Amerikaanse stichtingen en bijvoorbeeld het IKEA-fonds.

Dat de Nederlandse regering een belangrijke financier is van het GAP Report is allicht in Nederland niet erg bekend. Hoe komt dat? Hoofdzakelijk omdat één van de belangrijkste auteurs Michel den Elzen van PBL Planbureau voor de Leefomgeving is. PBL is één van de belangrijkste kenniscentra over klimaatbeleid, en het Emissions Gap Report gaat niet over emissies. Het gaat niet over leefmilieu of over klimaatverandering.

Het Emissions Gap Report gaat over politiek en beleid, meer bepaald klimaatveranderingsbeleid. Het rapport is ook geen statistisch onderzoek. Het is evenmin een onderzoek van klimaatverandering. Eigenlijk is het een overzicht van alle mogelijke overheidsbronnen over klimaatbeleid en klimaatpolitiek.

Klimaatactivisten en politici

Zo wordt het rapport uiteraard niet verkocht door klimaatactivisten en politici. Wie het rapport leest, krijgt de indruk dat allerhande cijfers aantonen dat meer gedaan moet worden, en dat er een kloof gaapt tussen het noodzakelijke klimaatbeleid en het huidige klimaatbeleid.

De ‘afspraken’ in het Akkoord van Parijs of andere klimaattoppen worden geëvalueerd, en de evolutie van het beleid in de 193 deelnemende landen wordt getoetst aan de gewenste evolutie van het klimaatbeleid. Op die manier zal de GAP of kloof uit de titel natuurlijk altijd blijven bestaan en elk Emissions Gap Report steeds alarmistische boodschappen over CO2, methaan en dergelijke kunnen blijven proclameren.

Bronnen

Over elk van de onderwerpen schrijven vooral ambtenaren (en in veel mindere mate academici) hun ‘assessment’ of evaluatie. De betrokken academici zijn geen geologen, fysici, enzovoort. Het zijn vaak politieke wetenschappers, bestuurskundigen en klimaatbeleidspecialisten gaande van juristen en statistici tot sociologen en demografen bij werkgevers met zeer vaak de woorden ‘institute’ en ‘climate’ in de naam.

Wie echter op het einde van het rapport de bronnen naleest, zal merken dat de meeste bronnen andere rapporten over milieubeleid zijn, afkomstig van ministeries of internationale samenwerkingsverbanden zoals de OESO. Nergens duiken langdurige wetenschappelijke studies op. Bijna alle bronnen dragen een titel als ‘review’, ‘assessment’, ‘outlook’ of ‘trends’.

Kortom, het Emissions Gap Report is een potpourri of collage van andere reeds eclectische rapporten, die allerhande gegevens uit derde hand interpreteren en presenteren. Het is dus een ambtelijk interpretatie van de ambtelijke interpretatie, een verzameling statistieken waarvan vaak onduidelijk is wat de bron is en of de gegevens coherent zijn of een mengelmoes van statistieken uit diverse bronnen.

Klimaatmaatregelen

Het steeds terugkerende Nationally Determined Contributions (NDC) (een soort verslagen qua reductie van CO2 enzovoort, die elk land jaarlijks moet publiceren; nvdr) moet steeds ambitieuzer. Dat is de conclusie. Als de NDC ambitieuzer moet, dan moet de daarin opgesomde nationale klimaatmaatregelen natuurlijk ook ambitieuzer.

Dat is het tweede doel van het Emissions Gap Report: de leveranciers van de gegevens argumenten geven om in eigen land steeds verdergaande klimaatmaatregelen te eisen omdat het Emissions Gap Report dat aanraadt. Het eerste doel is uiteraard de publieke opinie bespelen en ngo’s plus andere medestanders een rapport geven om aan klimaatactivisme te doen.

‘Carbon market’

Wie tot het einde van het Emissions Gap Report doorleest en dat is echt wel een corvee, kan niet rond één conclusie. Alles is geschreven in functie van CO2-rechtenhandel en CO2-belastingen. De ‘carbon market’, zoals het rapport het noemt: ETS, Regional Greenhouse Gas Initiative (RGGI) en het Cap-and-trade programma in Californië om maar enkele te noemen.

Het beruchte EU-emissiehandelssysteem (EU ETS) blijkt het model dat het Emissions Gap Report overal wil invoeren, maar dan met uitbreiding naar CO2-belastingen op centrale verwarming en het vervoer op basis van fossiele brandstoffen. Dat het ETS ondertussen de industrie in de Europese Unie dreigt kapot te maken en de energiefacturen van de mensen duurder maakt, staat nergens te lezen. Dat bouwmaterialen in de EU stilaan uit de markt geprijsd worden, staat evenmin vermeld. Tel daarbij een koolstoftaks (CO2-taks) aan de grenzen.

Nicole Van Lipzig

Verbruikt de mens met wondermiddel ‘groene’ waterstof te veel water?

Stoofpotje van rapporten moet bewijzen dat klimaatbeleid achterop hinkt