Wordt Conner Rousseau ‘Marketeer van het Jaar 2021’? Hij is er in elk geval aardig in geslaagd de goegemeente te laten geloven dat de sp.a ‘verveld’ is tot Vooruit, een ‘beweging’ die ‘de ramen en deuren opensmijt’ – en bouwt intussen achter de Vooruit-façade de partij tot een strak geleide oligarchische organisatie om.

Digitale onemanshow

Een scheut talent en een vat lef heeft hij, die Conner Rousseau. Je moet het maar doen: kort voor je 27ste verjaardag, met in de rugzak een rechtendiploma en weinig meer dan enkele jaren ervaring met communicatiewerk, je tot voorzitter van de zieltogende sp.a laten verkiezen. Met de ambitie ‘van ons land het beste land ter wereld’ te maken – maar vóór alles de electorale kracht van het socialisme in Vlaanderen van het historische dieptepunt (10,8%) weer boven de 15% te tillen.

Het communicatie- en marketingkapitaal dat Rousseau vergaarde bij Vlaams Volksvertegenwoordiger Freya Van den Bossche en op het sp.a-hoofdkwartier heeft hij vakkundig ingezet voor zijn Operatie Vooruit. Ze begon op 15 juni 2020, toen hij van zo’n 1400 sp.a-leden groen licht kreeg voor een vaag ‘toekomstplan’, waarvan ‘een naamsverandering eventueel deel kan uitmaken’. Bijna drie maanden later, op 9 september, kondigde Rousseau aan dat de sp.a van naam verandert en Vooruit wordt, en dat de naamsverandering past in de ‘omvorming’ van de partij in ‘een hedendaagse beweging’. Op 21 maart culmineerde de operatie in En nu. Vooruit, een digitale onemanshow in ‘extended reality’ én verkavelingsvlaams waarmee Rousseau de Vooruit-beweging ‘officieel lanceert’.

Deadname

In de operatie ging het uitsluitend om verpakking. ‘Het inhoudelijk verhaal van Rousseau’s Vooruit lijkt voorlopig flinterdun. Wat viel er gisteren inhoudelijk te rapen tussen de zwerm marketingbuzz en gemeenplaatsen?’, vroeg Noël Slangen in Het Laatste Nieuws (22 maart). Bart Eeckhout beaamde in De Morgen (27 maart): ‘In zijn startspeech liet Rousseau zich zondag een kwartier lang betrappen op geen enkel inhoudelijk voorstel.’

Maar zijn doel had hij bereikt: de Vlamingen laten geloven dat ‘de socialistische partij sp.a vanaf vandaag beweging Vooruit heet’, zoals de West-Vlaamse regionale zender Focus-WTV het op zijn website schreef. In het Vlaams-Brabantse Kortenaken namen de lokale socialisten dat nogal letterlijk. Na een zwerfvuilactie dumpten ze twee sp.a-vlaggen bij het ingezamelde afval (bericht en foto in de regionale editie van Het Nieuwsblad, 26 maart). Maar is sp.a wel een deadname die niet meer gebruikt mag worden en is de partij inderdaad geschiedenis?

Statuten

In België is er geen partijenwet en zijn partijen feitelijke verenigingen, zonder rechtspersoonlijkheid (de financiering gebeurt daarom middels de kunstgreep en omweg van vzw’s). Toch kunnen de partijen, ter wille van hun organisatie en werking, er niet onderuit statuten te hebben. Statuten die, zo mag worden aangenomen, er zijn om na te leven, ook bij de socialisten.

Welnu, de statuten van de sp.a zijn goedgekeurd door het congres op 22 november 2002 en kunnen volgens artikel 62 enkel door het congres met een tweederdemeerderheid gewijzigd worden.

Dat is één keer gebeurd, op 5 juni 2016, om er strenge cumulatieregels in op te nemen (waarvan één keer afgeweken is opdat partijvoorzitter Rousseau zijn parlementair mandaat en dito wedde kan behouden). Nergens hebben wij gelezen of gehoord dat het congres onlangs is bijeengekomen om de statuten te wijzigen, of het zou en stoemelings moeten zijn geweest. Bijgevolg is er maar één conclusie mogelijk: de sp.a bestaat als partij nog altijd en is niet ‘verveld’ tot beweging Vooruit; er is naast, of misschien beter: vóór de partij een beweging neergepoot.

Brede inspraak, maar leden beslissen

Op de Vooruit-website nodigt Conner Rousseau iedereen uit ‘om mee te doen. Om samen op zoek te gaan naar de recepten om van ons land het beste land ter wereld te maken. Doe mee, denk mee, deel mee’. Partijwoordvoerder Niels Pattyn verduidelijkte in De Standaard (22 maart): ‘We willen een brede inspraakronde, maar’ – opgelet, nu komt het! – ‘het zijn de leden die de standpunten nadien vastleggen’. De leden van de partij, wel te verstaan. Standaard-redacteur Jan-Frederik Abbeloos had het begrepen: ‘Vooruit: nu even beweging, straks gewoon opnieuw partij’, kopte hij boven zijn artikel.

De nagel op de kop – of toch bijna, want dat ‘straks’ en dat ‘opnieuw’ staan er eigenlijk te veel. ‘Nog altijd gewoon partij’ ware juister geweest. Want statutair bestaat de sp.a nog altijd. Rousseau is ze zelfs aan het verbouwen tot een strak geleide, oligarchische partij.

Provinciale federaties opgedoekt

De Standaard schreef het al op 30 mei 2020: ‘Ondertussen worden de provinciestructuren omgevormd tot taskforces om van de partij een centraal aangestuurde machine te maken.’ Twee weken later, op 16 juni, meldde De Tijd dat ‘in een vergadering van de afdelingsvoorzitters besloten werd de financiering van de provinciale secretariaten stop te zetten’. Op 5 maart van dit jaar luidde het in De Standaard: ‘Rousseau heeft komaf gemaakt met de provinciale structuren van zijn partij. De lijsten worden in 2024 op het partijhoofdkwartier opgesteld, nergens anders.’

Het zijn merkwaardige berichten. De provinciale federaties zijn, volgens de statuten (artikelen 11-13), componenten van de sp.a, met een eigen bestuur en congres. Zij zijn het die voor hun provinciale kieskring de kandidatenlijst voor de federale en deelstaatverkiezingen opstellen. Blijkbaar heeft Rousseau die federaties opgericht, zonder dat het congres de statuten wijzigde en zonder enig weerwerk. De kandidatenlijsten worden voortaan door de partijoligarchen opgesteld.

‘Strak legertje’

En er is nog iets. In het genoemde artikel in De Standaard van 30 mei 2020 stond ook: ‘De parlementaire medewerkers worden losgeweekt van de volksvertegenwoordigers en in een poule samengebracht op het hoofdkwartier, waar ze een strak legertje moeten vormen.’ En warempel, Kamerlid Joris Vandenbroucke bevestigt in De Tijd (23 maart) ‘dat alle parlementsleden hun persoonlijke medewerker hebben moeten afstaan aan de partij’.

Zeker, de sp.a is niet de eerste en niet de enige partij die parlements- en fractiemedewerkers aanslaat voor partijdoeleinden. Het is een verwerpelijke, naar het illegale neigende praktijk waarvoor de partijen elkaar de hand boven het hoofd houden. Het is immers om zijn of haar volksvertegenwoordigend mandaat optimaal te kunnen vervullen dat elk parlementslid een persoonlijk medewerker krijgt, niet om hand- en spandiensten voor de partij te verrichten.

Afwending van overheidsgeld

De medewerkers worden betaald uit de dotatie van het parlement, met belastinggeld dus. In het desbetreffend reglement van het Vlaams Parlement staat zelfs dat elke medewerker door het Vlaams Parlement in dienst wordt genomen. Het zijn dus medewerkers van het parlement en voor het parlementslid, niet van de partij en voor de partijvoorzitter. Parlementsleden verplichten hun medewerker af te staan aan de partij komt neer op afwending van overheidsgeld.

De sp.a heeft negen Kamerleden en dertien Vlaamse Volksvertegenwoordigers, goed dus voor 22 persoonlijke medewerkers. We weten nu dat ze een ‘strak legertje’ vormen waarmee Conner Rousseau, achter de façade van een democratische inspraakbeweging, als generaal van een strak geleide partij de stemmenslag van 2024 hoopt te winnen.

Niels Pattyn

Achter de façade van Vooruit