Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne voelt ook de sportgemeenschap wereldwijd zich betrokken bij het conflict. In deze extreme omstandigheden zijn politiek en sport geen twee sectoren die los van mekaar gekoppeld zijn. Ook de sportwereld steunt Oekraïne grotendeels. Op het leven van sommige (voormalige) topsporters heeft de oorlog wel een zeer verregaande impact.

Champions League

Sancties kwamen er heus niet alleen op overheidsniveau. Wat hebben we al allemaal gehad? Poetin die door de Internationale Judo Federatie zijn honorair presidentschap werd ontnomen. De finale van de Champions League voetbal verhuisde van Sint-Petersburg naar Parijs. Er mogen ook geen interlands meer op Russisch grondgebied afgewerkt worden. De wielerploeg met Gazprom als hoofdsponsor mag aan geen wedstrijden meer deelnemen.

Russen en Wit-Russen

Het WK mannenvolley werd weggehaald uit Rusland en de Europese volleybalfederatie sloot Rusland en Wit-Rusland volledig uit. De kanofederatie schorste Russische en Wit-Russische atleten. Ook de IOC had al opgeroepen om geen Russische en Wit-Russische atleten meer toe te laten in de internationale competities. Ook het badminton, hockey, skiën en vele andere sporten gingen hierin mee. De GP van Rusland werd in de F1 geschrapt, niet enkel voor dit jaar, maar ook voor de komende jaren.

Deze en nog vele andere maatregelen werden genomen vanuit de hoek van sportorganisaties. Voor twee bekende namen die het wereldje van de topsport maar al te goed kennen, is hun leven sinds het begin van de oorlog écht veranderd: Serhij Stachovsky en Nikita Mazepin. Stachovsky is een 36-jarige Oekraïner die al een professionele tenniscarrière achter de rug heeft. Mazepin is een 23-jarige Rus die net zijn eerste seizoen in de Formule 1 achter de rug heeft. Laat ons eens bekijken hoe hun leven plots een andere wending heeft genomen en wat zij betekend hebben voor hun sport.

Stachovsky begon met zijn sport in… Kiev

Te beginnen met Stachovsky. Op zijn zesde begon hij met tennissen, uitgerekend in het Olympisch stadion van Kiev, de stad die nu zo onder vuur komt te liggen. Stachovsky zou een carrière uitbouwen waarin hij vier ATP-toernooien wist te winnen en de 31ste plaats zijn hoogste notering op de wereldranglijst zou zijn in het enkelspel. Hoger dan de subtop schopte het hij dus niet, maar wel wist hij de scalp te nemen van de misschien wel beste tennisser aller tijden.

In 2013 begon Roger Federer als zevenvoudig winnaar én titelverdediger aan Wimbledon. De Zwitser zou in de tweede ronde zijn vroegste exit op het grandslamtoernooi meemaken sinds 2002. Stachovsky speelde de match van zijn leven en stuurde Federer huiswaarts met 6-7 (5/7), 7-6 (7/5), 7-5 en 7-6 (7/5). ‘Het was magisch. Ik had niet beter kunnen spelen. Ik serveerde en volleerde ongelooflijk goed’, vertelde Stachovsky achteraf.

Terugkeer naar thuisland

Op 11 januari 2022 speelde Stachovsky de laatste match uit zijn carrière: een wedstrijd in de eerste kwalificatieronde op de Australian Open. Niet eens twee maanden later begon de oorlog in zijn thuisland. Stachovsky, die woonachtig was in het Slovaakse Bratislava, keerde terug naar Oekraïne om mee te vechten aan het front. ‘Ik heb geen enkele militaire ervaring, enkel een privé-ervaring met wapens’, vertelde de ex-tennisser aan Sky News.

In een tweet van hem stond te lezen: ‘Ik ben nog nooit zo fier geweest op mijn landgenoten en de Oekraïense militairen. Wees sterk. Velen komen naar huis om jullie te helpen!’ Naast Stachovsky zijn nog andere voormalige Oekraïense topsporters momenteel aan het front te vinden. Ze hebben een link met bij ons minder populaire sporten en zijn vooral in eigen land bekend. Het gaat voornamelijk om mannen uit gevechtsporten.

Contract Mazepin ontbonden

Een heel ander verhaal is dat van Nikita Mazepin. Die stond nog aan het begin van zijn topsportcarrière. Na het voorbije jaar voor Haas gereden te hebben in de Formule 1, maakte hij zich op voor een volgend seizoen in de koningsklasse van het autoracen. Dat komt er voor hem niet. Haas maakte in een mededeling bekend dat het contract van Mazepin ontbonden werd.

Mazepin was akkoord om onder neutrale vlag in de F1 actief te blijven. Er moest echter nog een voorwaarde vervuld worden om dat mogelijk te maken: een document ondertekenen waarin hij verklaarde geen trouw aan Rusland te tonen en de invasie afkeurde. Daar liep het schijnbaar mis, al lopen de versies hierover uiteen. In elk geval: vlak voor de start van een nieuw seizoen – op 20 maart vat het nieuwe kampioenschap aan met de GP van Bahrein – vervangt Haas Mazepin door Magnussen.

Geen woord over invasie

In een reactie repte Mazepin met geen woord over de inval van Rusland in Oekraïne. Hij wilde het alleen hebben over de sportieve gevolgen voor hem. ‘De droom waar ik 18 jaar aan gewerkt heb, is voorbij’, vertelde de autoracer op een persconferentie. ‘De avond voor mijn contract ontbonden werd, kreeg ik dat document van de FIA onder ogen. Ik wilde de clausules bestuderen, maar de volgende dag kreeg ik te horen dat mijn contract ontbonden werd. Ik kreeg niet eens de tijd om ‘ja’ te zeggen.’

Wat er ook waar mag van zijn: zijn exit uit de F1 is onomkeerbaar. Mazepin is geen groot verlies. Dat klinkt hard, maar hij zal wel tegen een stootje kunnen. Zijn vader Dmitry is een oligarch en ook tegen hem zullen dus sancties worden genomen. Met uitzondering van de absolute toptalenten, is het bekend dat het deelnemersveld in de F1 vooral afhangt van welke rijders voldoende cash meebrengen. Of een stek in de F1 voor Nikita gewettigd was, is moeilijk uit te maken.

Laakbare attitude

Hij wist vorig seizoen geen enkel punt te verzamelen, maar reed dan ook in de veruit traagste wagen van het hele pak. Niemand had in die wagen veel beter kunnen doen. Er is echter ook een andere reden waarom de F1 niet lang zal stilstaan bij zijn vertrek: zijn attitude. Mazepin kwam geregeld arrogant over en kwam ook meer in het nieuws wegens zijn escapades met vrouwen dan met prestaties op de baan. Het blijft voor elke atleet zonde dat zijn carrière gefnuikt wordt wegens extra-sportieve redenen. Anderzijds: de oorlog in Oekraïne heeft voor andere (ex-)atleten veel ernstigere gevolgen.

Nikita Mazepin

Oorlog en sport: ex-tennisser vecht aan front, controversiële Rus uit F1 gezet