Op woensdag 17 augustus traden in Minsk de Russische sterren Nikolaj Baskov en Filip Kirkorov samen met een aantal andere popmuzikanten op om Aleksandr Loekasjenko en zijn regime te ondersteunen. Het concert en het speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerde lied door de ‘artiesten voor de vrede’ ‘Lyoebimoejoe ne otdajoet’ (‘je liefste geef je niet weg’) met een hoog Eurovisie Songfestivalgehalte, riep een ware shitstorm op onder alle mogelijke delen van de bevolking.

Dat gebeurde niet alleen in Wit-Rusland, maar ook in Rusland zelf. Baskov verdedigde zijn deelname aan het project met een statement vol grammaticale fouten (niet overgenomen in de vertaling — nvda) op Facebook. ‘Lieve vrienden, houdt op mij te beledigen, we hebben de president van Wit-Rusland gewoon stabiel ondersteund. De verkiezingen in Wit-Rusland zijn eerlijk verlopen, slechts een minderheid ziet het als een persoonlijke belediging! Ieder vervult in het leven zijn functie! … Laten we vriendelijk zijn tegen elkaar en eerbied hebben voor wat er in andere landen gebeurt.’

Vrouwenmarsen

Alternatievere optredens vonden afgelopen zaterdag in Minsk en andere grote steden tijdens de inmiddels traditionele ‘vrouwenmarsen’ plaats. Onder de duizenden vrouwen die de straat opgingen, bevond zich ook de 73-jarige activiste Nina Baginskaja die inmiddels voor velen een symbool van de vrouwenprotesten is geworden. Doorgaans omringen andere demonstranten Baingskaja die selfies met haar willen maken. Gemaskerde ordetroepen arresteerden met het nodige geweld 346 deelneemsters, waarvan de meesten na opname van een protocol tegen de avond weer werden vrijgelaten. Ook de bejaarde activiste werd opgepakt en afgevoerd. Maar na een kort dispuut in de politiebus weer op vrije voeten gesteld.

Mars van de gerechtigheid

Op zondag, 20 september, de 43ste protestdag op rij, demonstreerden meer dan honderdduizend mensen in Minsk, Grodno, Mahiljow, Brest en andere grote steden. De demonstraties verliepen ditmaal onder de naam ‘mars van de gerechtigheid’. Het centrum van Minsk werd al in de vroege ochtend geblokkeerd met legervoertuigen, politiebussen en prikkeldraad. Grote groepen politie en speciale eenheden namen strategische posities in.

In de grensstad Brest schoot een politieagent in de lucht om demonstranten terug te dringen. In Minsk werd de metro stilgezet en het internet werd lamgelegd, zoals dat inmiddels elke zondag de gewoonte is geworden. Ondanks de arrestaties konden grote groepen demonstranten bijeenkomen in het centrum van de hoofdstad. Het ministerie van Binnenlandse Zaken sprak van 442 arrestaties in het hele land. Olga Tsjemodanova, persvoorlichter van het ministerie zei over de protesten: ‘Ik schaam me voor de meisjes en vrouwen die zich ongeremd laten gaan tijdens de demonstraties. Ik zou willen zeggen: “Spaar je energie voor je gezin en als je nog geen gezin hebt, gebruik die energie dan om er een te stichten.”’

Europees Parlement

Svetlana Tichanovskaja, Pavel Latoesjko en Volga Kovalkova hielden op maandag, 21 september toespraken in het Europees Parlement in Brussel. Tichanovskaja las van papier een Engelse tekst voor. Ze riep de Europese Unie op de verkiezingsresultaten van 9 augustus, waarbij Aleksandr Loekasjenko 80 % van de stemmen zou hebben gekregen, niet te erkennen. Ze vroeg de EU tevens in samenwerking met de coördinatieraad van de oppositie nieuwe verkiezingen met internationale waarnemers te eisen. ‘Ons vreedzame protest is niet tegen Rusland of voor de Europese Unie, ons protest is uitsluitend voor Wit-Rusland,’ aldus Tichankovskaja.

Volga Kovalkova riep in een felle toespraak op gerichte sancties in te voeren tegen personen en instellingen die verantwoordelijk zijn voor de falsificaties en het politiegeweld. Verder zei ze: ‘Aleksandr Loekasjenko mag door democratische staten niet als president van de Wit-Russische republiek worden erkend. Alle recente overeenkomsten met hem hebben geen enkele rechtsgeldigheid.’ Kovalkova eindigde met de woorden ‘Zhive Belarus!’ (leve Wit-Rusland).

EU-parlementsleden stelden voor binnen de EU een permanente vertegenwoordiging van de democratische krachten van Wit-Rusland op te richten.

Een teken van leven

Op maandag kwamen eveneens de ambassadeurs van een aantal EU-landen naar de rechtbank in Minsk. Daar stonden ze de vader van oppositieleider Maria Kolesnikova bij tijdens de behandeling van een ingediende klacht tegen de arrestatie van zijn dochter. Onbekenden ontvoerden Kolesnikova werd op 7 september in het centrum van Minsk. Volgens de officiële versie werd ze de volgende dag gearresteerd omdat ze ‘zou hebben geprobeerd naar Oekraïne te vluchten’. Volgens Kolesnikova zei de politie haar ‘levend of in stukken’ de grens over te willen zetten. Hierop verscheurde ze bij de douane haar paspoort. Ze belandde nadien in een penitentiaire inrichting in de buurt van de Wit-Russische hoofdstad.

Op het Telegramkanaal (een gesofisticeerde, versleutelde Whatsapp zeg maar — red.) van Viktor Babariko verscheen de volgende melding van Kolesnikova: ‘De vrijheid is het waard om ervoor te vechten. Wees niet bang vrij te zijn! Ik omhels jullie allemaal. Dank aan mijn gezin, vrienden, bekenden en iedereen die ons ondersteunt. Dank aan de internationale gemeenschap voor de ondersteuning en solidariteit. Ik ben gelukkig een Wit-Russische te zijn. Jullie zijn geweldig! Ik heb nergens spijt van en zou alles precies zo doen.’

Nikolaj Baskov

Nieuwe ontwikkelingen in Wit-Rusland