Een Troika is een met drie paarden bespannen Russische slee of wagen. Na de dood van Stalin op 5 maart 1953 volgde een driemanschap, bestaande uit partijleider Nikita Chroesjtsjov, minister van Defensie Nikolaj Boelganin en minister van Buitenlandse zaken Lavrenti Beria hem op als leiders van de Sovjet-Unie. Het triumviraat stond gekend als de Troijka.

Nigel Farage, Bekende Brit en anti-EU MEP, gebruikte het woord om de technocratische leiding van Griekenland te hekelen. Het land staat sinds 2010 onder de curatele van de Europese Centrale Bank (ECB), de Europese Commissie en het IMF. Vooral dit citaat van hem raakte een gevoelige snaar bij veel Zuid-Europeanen: ‘Greece isn’t a democracy now, it’s run through a Troika – three foreign officials that fly into Athens airport and tell the Greeks what they can and can’t do.’

De Troika wordt ingeschakeld als landen financiële steun nodig hebben: geld in ruil voor hervormingen en besparingen – opgelegd door technocraten.

Het Griekse Drama

In de herfst van 2009 maakte de toen nieuw verkozen Griekse regering bekend dat zijn voorganger de begrotingscijfers vervalst had. In plaats van een tekort van 5,6% van het BNP, had Griekenland een tekort van 12.6%. De Griekse interestvoet steeg naar ongeziene hoogtes en bovenop de bankencrisis en de economische recessie kreeg de Eurozone te maken met een schuldencrisis.

De toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy wilde een snelle bail-out maar de Duitse bondskanselier weigerde. De Duitsers wilden het no-bailout principe niet schenden. Dat hadden ze zorgvuldig onderhandeld toen de Fransen hen dwongen de D-Mark op te geven bij de Duitse hereniging. De markten raakten steeds meer in paniek over het Griekse probleem en ook andere landen kwamen in de problemen.

Uiteindelijk werd in mei 2010 formeel beslist om Griekenland een lening te geven van 110 miljard euro. Het Duitse parlement stond er echter op dat het IMF bij de reddingsoperatie betrokken zou worden.

In april 2010 al lande het IMF team in Athene. Een eurocraat vergeleek dat in de Wall Street Journal met het ‘arriveren van de Amerikaanse Marines in een oorlogszone’. Ze hadden geld en expertise mee en waren onmisbaar. In juni 2010 werd het EFSF gecreëerd als reddingsfonds. Massaal veel belastinggeld werd gemobiliseerd om het vertrouwen van de markten te herstellen en om landen als Portugal en Ierland, die ondertussen ook in de problemen waren geraakt, te kunnen financieren.

De landen die gered werden, kregen door de Troika een medicijn voorgeschreven bestaande uit besparingen en structurele hervormingen.

Foute cijfers

Het traditionele recept van de IMF miste echter een ingrediënt. Normaal gezien laat het IMF crisislanden devalueren, om zo hun concurrentiepositie te herwinnen en de export aan te zwengelen. Door de euro kon dat echter niet. Bovendien had het IMF de handen niet vrij. De Europeanen wilden ook hun zeg. Bronnen bij het IMF spreken over hallucinante situaties waarbij er urenlang onderhandeld werd over de cijfers.

De macro-economische analyses waarop de Troika haar voorstellen baseerde waren compleet onrealistisch. De economische neergang is aanzienlijk ernstiger zijn dan men in 2010 officieel dacht. De werkloosheid in 2012 was 25%, terwijl het oorspronkelijke Troijka-programma een prognose maakte van 15%. Dit jaar is de werkloosheid in Griekenland gestegen tot meer dan 27%, terwijl die in de oorspronkelijke prognoses al moest beginnen dalen.

De Troika berekende voor Griekenland een stijging van de schuldratio tot 145% van het BNP in 2011 en een stabilisatie op 149% in 2012 en 2013. De werkelijke schuldratio liep echter op tot 170% in 2011, en – ondanks Griekse schuldherschikking van 2012 – zit de schuldratio nu weeral op een onhoudbare 169%.

Ook voor Portugal waren de Troika voorspellingen ongelukkig. Ze projecteerde in juni 2011 een krimp van de economie met 1,8% voor 2012 en ze zagen al terug een groei van 1,2% voor 2013 en 2,5% voor 2014. Volgens Eurostat was de werkelijke daling 3.2 % in 2012 en ze voorspellen -3,2% voor dit jaar en -2,3% volgend jaar.

De slechte voorspellingen en de rampzalige resultaten van de Troika zorgen voor onenigheid tussen de Europese Commissie en het IMF over de manier waarop de schuldencrisis in de eurozone wordt aangepakt. En ook binnen de ECB bestaat onvrede over haar rol. In Brussel wordt gesproken over een eventuele ontbinding van dit driekoppige orgaan.

IMF wil weg, Commissie verdeeld

Het IMF is het niet eens met de manier waarop de crisis is aangepakt en heeft dat ook laten weten. Een rapport van juni van de organisatie kwam hard aan in Brussel. In het verslag bekritiseert het IMF het reddingsplan dat in 2010 overeen werd gekomen met Griekenland en meent dat het beter was geweest als het bezuinigingsplan was ‘verzacht’ door een deel van de staatsschuld kwijt te schelden, een mogelijkheid die destijds door Parijs en Berlijn werd verworpen.

Vicevoorzitter van de Europese Commissie Viviane Reding (EVP – Europese christendemocraten) zei in een interview deze zomer met een Griekse krant dat de tijd gekomen is voor de Troika. ‘De EU heeft de juiste instrumenten om met haar eigen problemen te kunnen omgaan.’ De Luxemburgse stelt dat ‘de Europese burgers de Troika niet vertrouwen en ze hebben gelijk’ omdat ‘fundamentele beslissingen, bijvoorbeeld, of tienduizenden ambtenaren ontslagen moeten worden, niet achter gesloten deuren genomen kunnen worden.’

Olli Rehn (ALDE – Europese liberalen), de Europese Commissaris voor Economische en Monetaire Zaken, is het daar niet mee eens. Hij verdedigde de Troika door te zeggen dat het team essentieel is om de geloofwaardigheid van de Eurozone te herstellen. Volgens Rehn levert het triumviraat goed werk, ‘vaak in erg uitdagende omstandigheden.’

‘Als de eurozone de diensten van het IMF niet meer nodig heeft, dat is dat het best mogelijke nieuws’, reageerde Christine Lagarde van het IMF in juli. Dat moment lijkt inderdaad dichterbij te komen.

Het Europees Parlement startte ondertussen een onderzoek naar het functioneren van de Troika in de crisislanden. De linkerzijde ziet het als het ideale moment om te wijzen op het falen van de Troika’s besparingen. De EVP van Angela Merkel (en Sarkozy) zal de Troika verdedigen en de eurokritische partijen zullen wijzen op het gebrek aan democratische legitimiteit van het triumviraat. Politieke show gegarandeerd.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Nikolaj Boelganin

Troika valt uit elkaar