2003 200 jaar na de eerste vlucht van een bemande luchtballon steekt de Engelse industrieel en avonturier sir David Hempleman-Adams (°1956) de Atlantische oceaan over in een heteluchtballon met open mand.

Hij is de eerste persoon die de ‘Adventurers Grand Slam’ voltooit, door de geografische en magnetische Noord- en Zuidpool te bereiken, de hoogste toppen van alle zeven continenten te beklimmen en ook de eerste persoon te zijn die in een ballon naar de Noordpool vliegt.

In 1984 voltooide hij al met succes een solo-expeditie naar de magnetische Noordpool zonder honden, sneeuwmobielen of luchtvoorraden. Ook leidde hij in 1992 het eerste team dat zonder ondersteuning naar de geomagnetische Noordpool liep. In 1996 voltooide hij op 5 januari een solo niet-ondersteunde expeditie naar de Zuidpool, zeilde op 19 februari naar de zuidelijke magnetische pool en leidde een team van nieuwelingen om op 15 mei naar de magnetische Noordpool te skiën. Het boek Toughing it Out beschrijft zijn eerste 20 jaar avontuur. Hij bereikte voor het eerst de top van de Mount Everest in 1993, na die van de Mount McKinley, (Alaska) in 1980, en de top van de Kilimanjaro in 1981.

Lech Wałęsa (°1943)

1980 In Polen wordt de vakbond Solidarnosc (Solidariteit) opgericht. De initiatiefnemer, scheepswerf-elektricien Lech Walesa van de Lenin-werf in Gdansk, wordt gekozen tot voorzitter. Voor zijn vreedzame inzet voor de Poolse arbeiders krijgt Walesa in 1983 de Nobelprijs voor de Vrede. Daarna wordt hij van 1990 tot 1995 president van Polen.

1975 Moordaanslag met een revolver op de Amerikaanse president Gerald Ford (1913-2006) in San Francisco, door de 45-jarige Sara Jane Moore. Ze probeert de Amerikaanse president te vermoorden voor het St. Francis Hotel in San Francisco. Dit kwam slechts 17 dagen nadat voormalig Manson-sektelid Lynette Fromme probeerde Ford te vermoorden. Ford komt opnieuw met de schrik vrij.

Vanop een afstand van 12 meter vuurt Moore een enkel schot af op de president. De kogel mist de president omdat de toevallige voorbijganger Oliver Sipple schutster Moore bij de arm grijpt en haar vervolgens op de grond trekt. Hij voorkomt met zijn hand dat het wapen opnieuw wordt afgevuurd. Het schot van Moores .38 kaliber revolver ketste af op de ingang van het hotel waardoor een voorbijganger licht wordt gewond.

Sara Jane Moore was opgeleid als verpleegster, diende in het United States Women’s Army Corps en was vijf keer getrouwd voordat zij zich in de jaren zeventig tot ‘revolutionaire politiek’ wendde. Tijdens de ontvoering van Patty Hearst werd ze een FBI-informant en kreeg ze als lid van het ‘Symbionese Bevrijdingsleger’ de taak informatie te verzamelen over de ontvoerders. Nadat ze was ontmaskerd, keerde ze zich af van de groep en wilde ze in haar eentje het politieke systeem bestrijden.

Moore pleitte schuldig aan de poging tot moord op de president en werd op 15 januari 1976 tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Ze ontsnapt in 1979 uit de gevangenis, maar werd een paar uur later weer werd opgepakt. Moore komt eind 2007 vrij, na 32 jaar in de cel.

1972 De Oegandese dictator Idi Amin Dada Oumee geeft de 80 000 Indiërs en andere Aziaten in zijn land 48 uur om te vertrekken. Hij beweerde daartoe opgeroepen te zijn door God. In werkelijkheid was hij daartoe geadviseerd door de Libische dictator Kadhafi toen de economische toestand in Oeganda verslechterde. De welvarende Indiase gemeenschap was hem een doorn in het oog. Het bevel om hals over kop het land te verlaten, leidde tot een vluchtelingendrama. De Aziaten die weigerden te vertrekken, worden uitgemoord door Amins troepen.

1960 Mali wordt onafhankelijk van Frankrijk.

Andrea Bocelli (°1958)

1958 Geboorte in Lajatico (Toscane) van de Italiaanse tenor Andrea Bocelli. Hij is vrijwel blind sinds zijn twaalfde door een ongeval met een voetbal. Zijn prachtig gezongen combinaties van klassiek met populair sloegen goed aan. Bekende nummers van hem zijn onder meer Con te partiro, Time to say goodbye (met Sarah Brightman), Per amore, Il mare calmo della sera, Vivere, Romanza, The prayer (met Celine Dion), Melodramma, Miserere (met Luciano Pavarotti), Because we believe (met Marco Borsato).

1949 De Sovjetunie brengt haar eerste atoombom tot ontploffing.

1889 Eerste nummer van De Flamingant, vrijzinnig weekblad, uitgegeven te Brussel met aanvankelijk als ondertitel ‘vrijzinnig weekblad’, vanaf 1893 ‘tolk van de Vlaamse Volkspartij’ (VVP). De Flamingant stelde zich ten doel ‘de drie gesels van Vlaanderen’ te bestrijden: ‘verfransing, verpaapsing en centralisatie’. Hoofdredacteur was Alfons Prayon-van Zuylen (1848-1916).

1864 Geboorte in Amsterdam van schrijver en dichter Lodewijk van Deyssel, auteursnaam van Karel Alberdingk Thijm. Hij schreef onder meer Een liefde (1887), één van de eerste, geslaagde Nederlandse naturalistische romans. Verder De kleine republiek, Blank en geel, Uit het leven van Frank Rozelaar, Van Zola tot Maeterlinck, enz. Hij behoorde tot de Tachtigers en was redacteur van De Nieuwe Gids. In 1913 kreeg hij de Tollens-prijs voor zijn oeuvre. Hij overleed in 1952, op de leeftijd van 87. Harry G.M. Prick schreef over Van Deyssel een uitvoerige, tweedelige biografie (1997 en 2003).

1826 De stad Groningen wordt getroffen door een uitbraak van malaria, zo erg dat malaria in Nederland lange tijd ‘Groninger ziekte’ wordt genoemd. Bijna 3000 inwoners overleven het niet. Dat is zo’n 10 procent van de toenmalige stadsbevolking. De ziekte wordt verspreid door malariamuggen (anopheles maculipennis) uit de poelen rondom de stad, die vol water staan na een dijkbreuk. Door de vele sterfgevallen besluit de Martinikerk de klokken niet meer te luiden bij begrafenissen. Voor het eerst wordt kinine als medicijn gebruikt.

Michael Faraday (1791-1867)

1791 Geboorte in Newington Butts bij Londen van de Engelse wetenschapper Michael Faraday (1791-1867). Hij begint als boekbinder en wordt de pionier van de elektrochemie. In 1821 ontdekte en demonstreerde hij de eerste elektromotor: de homopolaire motor. Hij legde de basis voor de elektrochemie met een aantal experimenten met elektrolyse. Faraday introduceerde begrippen als ion, elektrode, anode en kathode. Hij maakte chloor vloeibaar en ontdekte benzeen. We herinneren ons hem van op de schoolbanken: de kooi van Faraday, gemaakt van ijzer of ander elektrisch geleidend materiaal die statische elektrische velden buiten de kooi houdt. De vogel binnenin overleeft het… Michael Faraday sterft in 1867 op de leeftijd van 75.

1735 Sir Robert Walpole (1676-1745) neemt als eerste Britse premier zijn intrek in Downing Street 10 in Londen, tot zijn ontslag in 1742.

1604 De stad Oostende capituleert na een belegering van drie jaar. Tijdens het beleg verloren de Spaanse belegeraars ongeveer 80 000 man. Aan onze kant vielen 20 000 slachtoffers. De stad werd volledig verwoest.

Oliver Sipple

Vandaag 1975: Sara Jane Moore pleegt moordaanslag op Amerikaanse president Gerald Ford

22 september. Net binnen: David Hempleman-Adams voltooit de ‘Adventurer’s Grand Slam’