Het Franse dagblad Libération meldde onlangs dat Olivier Faure, de voorzitter van de Franse PS, zijn Franstalige Belgische ambtgenoot, Paul Magnette, heeft gevraagd de lijst voor de volgende Europese verkiezingen op te stellen. Het bureau van de Franse PS wilde geen commentaar geven op de informatie.

Een dergelijk verzoek was al eerder gedaan voor de Europese verkiezingen van 2019, maar de belanghebbende — toenmalig Waals minister-president — had dat afgewezen. De beslissing van de Franse PS kon destijds worden verklaard uit de wens om de internationale reputatie die Paul Magnette heeft verworven door zich te verzetten tegen CETA, het vrijhandelsakkoord met Canada, goed te maken.

La Vie large

De recente publicatie van zijn boek La Vie large, een eco-socialistisch manifest, heeft Paul Magnette in Frankrijk een aantal opmerkelijke mediapodia opgeleverd en volgens Libération deed de geïnteresseerde partij de applausmeter ontploffen tijdens zijn aanwezigheid op het congres van de Franse socialisten in Marseille op 29 januari. Hij zou dus een partij nieuw leven kunnen inblazen die, om de uitdrukking van de Franse filosoof Luc Ferry te gebruiken, ‘in de put zit’.

Het volstaat voor sommigen om dit te zien als een voorbode van de onvermijdelijke aansluiting van Wallonië bij de Zeshoek.
Toen François Hollande, kandidaat in de socialistische voorverkiezingen voor de presidentsverkiezingen, op 5 mei 2011 in Brussel was, aarzelde hij even om te dromen: ‘Als ik de socialistische stemmen in Wallonië zie… Al die stemmen… Die we soms gemist hebben… We zouden ze daar kunnen halen…’ (Le Soir).

Allemagnette

Maar we herinneren ons ook de verklaring van Paul Magnette op 21 oktober 2010, die hem de bijnaam ‘Allemagnette’ opleverde. Op een vraag van de krant La Libre Belgique over de rattachistische optie antwoordde hij: ‘Als ik de situatie in Frankrijk zie, begrijp ik dat er in Wallonië slechts drie rattachisten zijn. Het is belachelijk om gehecht te zijn aan een land waarvan de cultuur het tegenovergestelde is van de onze. (…) Er is een culturele breuk met de Fransen. Als we op een dag gehecht moeten worden, zal het aan Duitsland zijn. Dat is meer in het industriële belang van Wallonië.’

Paul Magnette heeft blijkbaar Wallonië, Romaanse land van de Naamse historicus Félix Rousseau niet gelezen, die ‘het kernfeit van de geschiedenis van Wallonië’ als volgt omschrijft: ‘Meer dan duizend jaar lang (afgezien van Doornik) was heel Wallonië slechts gedurende twintig jaar Frans, van 1794 tot 1814. (…) En toch werd het Frans vanaf de 13de eeuw overal als literaire taal overgenomen. (…) Zonder enige dwang, uit vrije wil, zijn de Walen in de baan van Parijs terechtgekomen en hebben ze zeven eeuwen lang, met een nooit aflatende trouw, deelgenomen aan de Franse cultuur.’

Staatshervorming

Maar Paul Magnette is niet ver verwijderd van inconsequentie. Zo aanvaardde hij de toetreding van zijn partij tot de coalitie Vivaldi aan het begin van een akkoord dat uitdrukkelijk voorziet in de voorbereiding van een nieuwe staatshervorming in 2024. Nu meent hij echter dat ‘een zevende staatshervorming in 2024 noch noodzakelijk, noch wenselijk is’. Want Wallonië beschikt over de nodige competenties om aan zijn herstel te werken, in tegenstelling tot vroeger.

Behalve dat we het aantal Waalse herstelplannen die de laatste twintig jaar werden gelanceerd niet meer kunnen tellen, zonder dat het gewest erin slaagt om op te starten… Zijn budgettaire situatie is gewoonweg catastrofaal. De kloof tussen noord en zuid is rampzalig geworden. Een ontwikkeling die Vlaanderen ertoe brengt het principe van financiële solidariteit in vraag te stellen.

Met uitzondering van Waals-Brabant, dat profiteert van het Brusselse achterland, stagneren de Waalse provincies in termen van bbp. Bij een Europees gemiddelde van honderd staat Henegouwen op 76, tien punten onder Nord-Pas-de-Calais, het land dat bekend staat als de ‘corons’. En als Paul Magnette hoort dat Vlaanderen zich zou kunnen afscheiden, verklaart hij: ‘Wallonië en Brussel kunnen perfect samen leven.’

Autonomie

‘It takes two to tango’. Maar uit een studie van Rudi Janssens, onderzoeker aan de VUB, uit 2013 blijkt dat 73,9 procent van de Brusselaars autonomie wil als België zou verdwijnen. Slechts 4,6 procent kiest voor een vereniging met Wallonië, en 4 procent met Vlaanderen.

Hieruit blijkt dat de Brusselaars sterk gehecht zijn aan hun specificiteit. Bovendien worden we geconfronteerd met geografische gebieden van totaal verschillende omvang en morfologie. Enerzijds is er een Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 161,4 vierkante meter en anderzijds een Waals Gewest van 16.844 vierkante meter , dat drie keer meer bevolkt is. Bovendien zijn de Walen en de Brusselaars sociologisch gezien verre bevolkingsgroepen, met vaak verschillende gevoeligheden.

Ten slotte is het ontbreken van territoriale eenheid een belangrijke factor, aangezien Brussel ingesloten ligt op Vlaams grondgebied, dat dan een vreemd grondgebied zou zijn. Dit zou het vuur in het voormalige Joegoslavië weer kunnen aanwakkeren! Want als Walen en Brussel een dergelijke staat kunnen vormen, is het moeilijk in te zien waarom Servië niet hetzelfde zou doen met de Republika Srpska van Bosnië.

Organisatie

Hoe moeten bovendien de bevoegdheden worden georganiseerd en het respectieve gewicht van Brussel en Wallonië worden bepaald binnen deze nieuwe staat, die in geen enkel opzicht een natie zou vormen? Kiest men voor het gelijkheidsbeginsel (Brussel = Wallonië) of voor het evenredigheidsbeginsel (Wallonië > Brussel)? Binnen het huidige België zijn Walen en Brusselaars nu al niet in staat om een eenheid te vormen.

Ten slotte valt ook moeilijk in te zien hoe de internationale gemeenschap een identieke rechtspersoonlijkheid zou kunnen erkennen voor dit nieuwe België dat, ontdaan van Vlaanderen, een wezenlijk ander gezicht zou hebben dan de voorlopersstaat.

In het internationaal recht is de opvolgerstaat als een pasgeboren kind, onaangetast door enig internationaal verdrag. Dit is het ’tabula rasa-beginsel’. Een volledige toetreding van rest-België tot de verdragen die het voormalige België bonden, zou dus juridisch kunnen worden aangevochten. We hebben bijvoorbeeld gezien dat het kleine Joegoslavië of voortgezet Joegoslavië, bestaande uit Servië en Montenegro, al in september 1992 om zijn hernieuwde toetreding tot de Verenigde Naties moest vragen.

Nieuw plan

Terwijl Vincent Van Peteghem (CD&V), federaal minister van Financiën net heeft aangekondigd dat zijn partij werkt aan een plan om samen met andere politieke formaties de staat te hervormen (“wij hebben dezelfde doelstelling als de N-VA”…), wil Paul Magnette opnieuw de kaart van de ‘demandeur de rien’ spelen. Maar eens te meer is er een schrijnend gebrek aan geld, zowel in Wallonië als in de Franse Gemeenschap.

De Waalse autoriteiten zijn van plan de 100ste verjaardag van de Fêtes de Wallonie in september aanstaande te vieren: er wordt gesproken over de voormalige Franse president François Hollande, een persoonlijke vriend van Elio Di Rupo, als uitzonderlijke gast…

Olivier Faure

Als de Franse PS een oogje heeft op Paul Magnette