Sinds mijn zeventiende lees ik graag elke dag een buitenlandse krant. Jarenlang kocht ik Le Monde, wat niet alleen een opsteker was voor mijn Frans maar mijn blik op de internationale actualiteit verruimde. De Franse kwaliteitskrant was toen bepaald rigide. Bij redactievergaderingen moesten de journalisten rechtop blijven staan en voor frivoliteiten als foto’s was er geen plaats. Onderwerpen werden grondig behandeld met kleine letters in lange artikels. Le Monde was net iets minder streng dan de Duitse Frankfurter Algemeine, waar het gebruik van Gothische titels nog normaal was.

De ontdekking van Amerika

Toen ontdekte ik de International Herald Tribune. Dat was een Amerikaanse krant die sinds 1887 onder diverse namen in Parijs werd uitgegeven. Midden de jaren ’80 liet ik Le Monde vallen voor de Herald. Natuurlijk stond daar veel in te lezen over de Amerikaanse politiek, maar door haar redacties over heel de wereld had de krant een echt mondiaal karakter. Het was de enige algemene krant die op verschillende plekken in de wereld gedrukt werd en daardoor zowat overal te krijgen was. In pre-internettijden was dat een enorm voordeel. Waar je ook ging in de wijde wereld vond je wel een Herald.

Maar in 2002 werd de Herald de volledige eigendom van de New York Times. In 2013 moest ze haar eeuwenoude naam laten vallen en werd ze officieel de internationale editie van de Amerikaanse moederkrant. En hoewel de kwaliteit van het nieuwsaanbod op een zelfde hoog niveau bleef, merkte ik toch een langzame verandering die zich vooral op de opiniepagina’s situeerde.

Weg met de karikaturen!

De invloed van politiek-correct denkende jonge Amerikaanse journalisten werd steeds groter. Controverse en wat niet strookte met hun opvattingen kreeg steeds minder ruimte. In 2019 werd besloten geen karikaturen meer te publiceren, hoewel die decennia lang één van de handelsmerken van de krant waren geweest.

En een jaar later was redacteur Bari Weiss kwaad opgestapt. Zij was ingehuurd om meer evenwicht te brengen in de opiniepagina’s door ook andersdenkenden aan het woord te laten. Maar zij werd het voorwerp van spot en hoon vanwege haar collega’s. Ze werd intern ‘een nazi’ genoemd omdat ze het aandurfde om afwijkende meningen te publiceren. Weiss verweet de Times geobsedeerd te zijn door progressieve kritiek op de krant op Twitter. ‘De Times is steeds intoleranter tegenover ideeën van buiten de progressieve, linkse orthodoxe denken’, sneerde Weiss.

De concurrerende krant New York Post stelde dat Weiss zoveel tegenwind had gekregen niet omdat ze conservatief zou zijn, maar net omdat ze gematigd dacht en bewust niet koos voor één kamp. Dat is in het huidige woke-tijdperk bij Amerikaanse weldenkende progressieven ondenkbaar. Hun lijfspreuk lijkt wel: wie niet voor ons is, is tegen ons! Weiss was de verdachtmakingen en pesterijen beu en verliet de New York Times met slaande deuren.

Trump in Moskou

De kwalijke evolutie naar ideologisch getinte journalistiek was al een tijd aan de gang. De krant moest vorig jaar door het stof toen bleek dat er niets aan was van een verhaal over president Trump dat ze lang voor waar aan haar lezers vertelde. De krant had beweerd dat Trump gechanteerd werd door Poetin met gênante beelden die van hem zouden gemaakt zijn met prostitués in een hotel in Moskou. Dat bleek allemaal fake news…

De activistische lijn bleek ook bij het bijzonder ambitieuze ‘1639’-project, over de slavernij in Amerika. Historici hadden hun bedenkingen bij de uitgangspunten van de reeks, waarin beweerd maar niet aangetoond werd dat de motivatie van de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijders het behoud van de slavernij zou geweest zijn. Uiteindelijk haalde de krant de meest controversiële beweringen uit de tekst, maar zonder de fouten toe te geven.

Islamofoob Frankrijk

Die ideologische evolutie liet zich jammer genoeg ook voelen bij de buitenlandse redacties van de krant. Dat had ikzelf ook al jaren gemerkt, vooral bij de berichtgeving over Frankrijk. Twee jaar geleden had Adam Nossiter, de toenmalige chef van de Times in Parijs, Frankrijk al zonder enige nuance een ‘islamofobisch en racistisch’ land genoemd. Voor hem was de geroemde ‘laïcité’, die de neutraliteit van de overheid garandeert op levensbeschouwelijk vlak, niets anders dan een middel om moslims in hun geloofsbeleving te onderdrukken.

Een maand na de onthoofding van de geschiedenisleraar Samuel Paty omwille van een les over karikaturen, stelde Nossiter dat die ‘een belediging waren voor alle moslims’. Zonder aarzelen trok hij een parallel tussen de tekeningen van Charlie Hebdo en antisemitische posters van de nazi’s.

Dat zijn ronduit politieke uitspraken, die heel ver staan van de neutraliteit die van een belangrijk journalist verwacht wordt. Maar Nossiter werd niet teruggefloten door zijn directie. Hij leidt nu het Times-bureau in Kaboul.

Eric Zemmour

Een ethische en professionele manier van werken is voor steeds meer journalisten bij de Times ondergeschikt aan hun ideologische opvattingen. Dat bleek eens te meer in een artikel vorige maand over het onrecht dat moslims in Frankrijk zou worden aangedaan. Niet de immigratie is een probleem in Frankrijk, maar wel de emigratie van bekwame moslims die zich niet langer veilig voelen in het land waar ze geboren zijn. Een ware brain-drain zou daar het gevolg van zijn.

De Franse moslims worden al eerder in de krant voorgesteld als slachtoffer van een verrechtsend politiek discours van zowat alle kandidaten, met presidentskandidaat Eric Zemmour als de ultieme verpersoonlijking van kwaad. En volgens de Times is Franse kritiek op wokisme niets meer dan een voorwendsel om een debat over discriminatie en racisme te vermijden.

Het zijn de moslims die na de terroristische aanslagen van 2015 volgens de New York Times geviseerd worden, schrijven de auteurs. Met geen woord wordt gesproken over het islamisme in de voorsteden van Parijs , de aanslagen in Nice, de moord op Samuel Patty en de priester Olivier Maire . Dat de makers van een reportage over de groeiende invloed van de radicale islam in Roubaix politiebescherming krijgen is ook de moeite van het vermelden niet waard.

Doel heiligt de middelen

Dat zijn nochtans elementen die in een evenwichtig artikel over het Frankrijk van 2022 niet zouden mogen ontbreken. Bij elke journalistieke opleiding zouden de auteurs gewezen worden op hun eenzijdige aanpak. Geen hoofdredacteur zou dit in deze vorm mogen laten verschijnen. Maar voor de New York Times is dat blijkbaar geen probleem meer : het ideologische doel heiligt blijkbaar alle middelen.

Wat mij bedroeft en tegelijk verontrust is dat een dergelijk artikel de geloofwaardigheid van de hele krant ondermijnt. Omdat ik de realiteit van Frankrijk vrij goed ken, merk ik meteen de onvolledigheid van het journalistieke werk. Maar hoe kan ik nu de informatie van de krant nog vertrouwen over landen waarmee ik minder vertrouwd ben, als ik meer en meer het gevoel krijg dat de journalistieke ernst het heeft moeten afleggen tegen een ideologisch activisme?

De krant die ik decennia lang met veel plezier las dreigt aan wokisme ten onder te gaan. En dus vraag ik me voor het eerst in mijn leven af of ik mijn abonnement op International New York Times nog wel zal vernieuwen.

Olivier Maire

Hoe mijn krant aan wokisme ten onder gaat