Publieke figuren die onder een vergrootglas staan door hun ambt of krasse uitspraken doen. Doorbraak-redacteur Tara scheurt hen figuurlijk de kleren van het lijf en gaat terug naar de kern van de mens. Terugkerende vragen over liefde, geluk en teleurstellingen. Wie zijn ze en wat drijft hen?

Deze week is de gewezen hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis Peter de Keyzer aan de beurt. Nu runt hij samen met medestichter Olivier Van Horenbeeck het bedrijf Growth Inc. Elke andere week publiceert hij een veelgelezen column in De Tijd. Eind deze maand verschijnt zijn nieuwe boek over invloed en macht. De Keyzer: ‘Ik ben de man van rapporten, cijfers en analyses. Emoties kan ik in dat proces moeilijk een plaats geven.’ Toch slaagde de econoom erin een stuk van zijn ziel bloot te leggen.

Wat was je laatste impulsaankoop?

‘Een extra paar loopschoenen. Al tien jaar draag ik hetzelfde type loopschoenen van het merk Brooks. Ik laat me elk jaar testen in een gespecialiseerde loopwinkel en kom steeds bij hetzelfde model terecht — dat ik dan telkens aanschaf. Onlangs had ik zin in iets nieuws en mooier dus ik scrolde op de site van Nike en vond een tof paar.’

Hoe zit dat met andere impulsen in je leven?

‘Ik hou wel van structuur en planning. Ik kan heel hard werken, maar tegelijk ook ontspannen. Een uur niets doen in de zetel en staren naar het plafond, voor mij is dat onmogelijk.’

Hoe ga je door het leven? Is er een filosoof die je inspireert?

Elon Musk (lacht). Verandering en het steeds beter willen doen zijn een leidraad in mijn leven alsook zelfredzaamheid en optimisme. Uiteraard inspireert ook zijn ondernemerschap mij. Het kan onconventioneel klinken maar Elon Musk is zo iemand. Geen enkele filosoof in de geschiedenis van de mensheid dacht er dan ook aan om naar Mars te vliegen (lacht).’

‘Ik geloof ook sterk in de kracht van het individu. Ik geloof in mensen die zelf oplossingen zoeken in plaats van de schuld te steken op “het systeem”.

Die visie staat lijnrecht tegenover de mijne. In Parks and Recreation een Amerikaanse komische sitcom van de zender NBC. is er een scene die me bijgebleven is. Een van mijn favoriete personages daar is Ron Swanson – een wat onbehouwen conservatief met een passie voor rood vlees en houtbewerking. Op een bepaald moment zegt hij: ‘‘I would wish you the best of luck, but I believe luck is a concept invented by the weak to explain their failures.”(lacht). Misschien wat kort door de bocht — het is dan ook comedy — maar illustreert toch het punt dat ik wil maken.

Alles in het leven is volgens sommigen een optelsom van geluk. Wie succesvol is? Geluk gehad. Wie arm is? Speling van het lot. Eerst en vooral vind ik dat een bijzonder deprimerende levenshouding. Die gaat ervan uit dat alles je overkomt, dat je niks zelf in de hand hebt. Ten tweede is dat een sluipend pleidooi voor nog hogere belastingen op wie succesvol is. Als succes niet je eigen verdienste is en gewoon het gevolg van geluk, dan heb je een perfect argument om vermogen of inkomen nog meer te belasten. Je belast wie geluk heeft gehad en je geeft het aan wie pech heeft gehad. Beiden kunnen er namelijk niet aan doen. Tegen een dergelijke ideologie kan ik niet akkoord gaan. Dat onderschat dramatisch het belang van je eigen verdiensten. Het is ook een deprimerende gedachte dat wat je ook doet, geluk bepaalt of je ergens komt. Dan kan ik maar even goed onder een boom zitten wachten tot fortuin, kansen of mogelijkheden me in de schoot vallen.’

Wat heeft jou gemaakt tot de persoon die je vandaag bent?

‘Iedereen heeft zijn eigen scheppingsmythe. Hoe je de wereld ziet, bepaalt ook op welke manier in het leven staat. Angsten en verlangens ontstaan door persoonlijke ervaringen.

Mijn ouders zijn gescheiden toen ik negen was. Van de ene op de andere dag is mijn vader vertrokken. Mijn moeder – die mijn broer en mij vervolgens alleen opvoedde — was lerares in het lager onderwijs. Door de scheiding mocht ze niet meer. Een gescheiden vrouw was in de jaren 1980 namelijk niet welkom op een katholieke school. Staatsscholen ontvingen haar ook niet met open armen aangezien ze had genoten van een “katholieke” opleiding.

Door de situatie was ze genoodzaakt helemaal opnieuw te beginnen en een andere job te zoeken. Mijn moeder begon zich om te scholen. Eerst begon ze als receptioniste. Ze bleef zich omscholen en hard werken waardoor ze langzaam opnieuw opklom. Ik heb daaruit geleerd hard te werken in het leven, maar zo heb ik ook wantrouwen tegenover de overheid of het systeem gekweekt.J

e kan slachtoffer zijn van “ de omgeving” maar het is mogelijk uit die situatie te geraken. Als je zegt “het is niet aan iedereen gegeven om…” ondermijn je weer de kracht van hard werken en verandering.’

Wat zijn je drie beste en slechtste eigenschappen?

‘(verrast) Hier ben ik niet op voorbereid. (denkt na) Een goede eigenschap van mij is dat ik mensen wil motiveren en inspireren. Ik streef ernaar het beste uit anderen te halen. Ik zie ook altijd opportuniteiten voor mijn omgeving. Daaruit kan je afleiden dat ik enthousiast ben. Het nadeel wanneer mijn enthousiasme de bovenhand neemt is dat ik minder oor heb voor wat anderen te zeggen hebben. En ongeduld is ook de keerzijde. Ik kan niet stilzitten, alhoewel dat weer positief kan zijn.

ik kan wel soms manisch zijn, net zoals mijn vennoot.

Hoe ga je om met tegenslag in het leven?

(Denkt diep na) ‘Er vaak over praten. Hoe meer je over een probleem praat, hoe kleiner het wordt? Neem nu een psycholoog, die stelt je vaak vragen maar aan het einde van de rit los je je eigen problemen op door er voortdurend over te praten. Ik vermoed dat depressies daarom ook vaker voorkomen bij mannen — die praten wat minder makkelijk en kroppen meer op.’

Wekken problemen geen emoties bij je los?

‘Ik heb eens gelezen dat wanneer je geen schrik hebt om je belachelijk te maken, dat presenteren effortless wordt. Angst en zich onderwerpen aan publieke opinie, kan enorm beperkend zijn. Ik moet toegeven dat er weinig zaken zijn die me echt kwaad kunnen maken, tenzij de stand van ons land, dat kan mij frustreren. Daar wil ik dus niet verder op ingaan.’ (lacht)

Maar ik kan wel soms manisch zijn, net zoals mijn medevennoot Olivier Van Horenbeeck. Vanaf het moment dat een idee me te binnen schiet, wil ik dat uitwerken. Aan de klant pitchen. Zoveel energie hebben dat het voor anderen soms overweldigend overkomt. Ideeën of inspiratie kan plots komen tijdens het fietsen of lopen en dan moet ik dat inspreken op mijn smartphone. Of denk ik aan een column die ik wil uitwerken. Studies hebben ook aangetoond dat er een link is tussen ADHD en ondernemerschap. Volharding, passie, telkens op zoek naar nieuwe ervaringen en uitdagingen. Pas op: ik heb me nog nooit laten testen en ik heb daar ook geen behoefte aan. Ik hou niet van die labeltjes. Vroeger was je gewoon “druk”.’ (lacht)

Wat is het beeld dat mensen van je hebben en komt dat overeen met de werkelijkheid?

‘Ik denk dat ik me redelijk waarheidsgetrouw voordoe. Wanneer ik mijn columns schrijf, denken sommige wellicht dat ik een rechtse conservatieve zak ben. Eigenlijk heb ik het beste voor met iedereen. Ik ben geen geen kille neoliberaal die de zwakste achterlaat. Kil, koud of technocratisch zijn vooroordelen die ik vaak hoor, over mezelf. Aangezien ik voor vrijheid en zelfredzaamheid ben, wordt dit vaak verkeerd geïnterpreteerd. Voor mij betekent zelfredzaam niet dat je mensen aan hun lot moet overlaten. Wel dat je probeert om iedereen zichzelf te laten helpen. Voor mij is burgerschap belangrijk, niet wachten op de overheid maar zelf initiatief nemen.

Wanneer was je voor het laatst oprecht gelukkig?

‘Wanneer ik laat in het seizoen ga lopen en de zon staat ’s avonds of ’s ochtends laag, dan is alles prachtig verlicht. De natuur kan me gelukkig maken, net als sporten en de aanwezigheid van de mensen die ik graag zie.

Onlangs ging ik met mijn vrouw naar Duitsland op een roadtrip via Dresden en Nürnberg. De tussenstops, het onderweg zijn en het gezelschap maakten mij gelukkig.

Daarnaast ben in het begin van de lockdown getrouwd, in gezelschap van mijn twee kinderen en de twee kinderen van Liesbet in het districtshuis van Berchem. Intussen begon alles te sluiten door de lockdown. Huwelijksreis, feest, genodigden… we moesten dat door corona allemaal cancelen en kijken hoe we toch konden trouwen.’

Op welke manier heeft je werk impact op je privé en omgekeerd?

‘Mijn job bestaat uit bedrijven en organisaties helpen helderder te communiceren en een maatschappelijke stempel te drukken. We gaan van het schrijven van een persbericht tot crisiscommunicatie en van belangenbehartiging of reputatiemanagement voor klanten.

Ik werk veel, dus het vloeit constant in elkaar over. Wij zijn in dit bedrijf bezig met communicatie, politiek, media en actualiteit. Als ik opsta check ik natuurlijk het nieuws. Ik denk heel de dag aan mijn werk maar vind dat niet erg. Ik ben gepassioneerd door economie, maatschappij, politiek, geopolitiek en ondernemerschap. Dat ik van die passie mijn beroep mag maken, vind ik een groot privilege. Wanneer ik op reis ben, kan ik mijn gsm wel uitzetten. Zo probeer ik wel voldoende tijd te maken voor mijn gezin.

In het weekend probeer ik mijn smartphone wel zo vaak en zo lang mogelijk weg te leggen als voorbeeldfunctie voor mijn kinderen, aangezien kinderen ouders gebruiken als rolmodel. Ik kan dan niet eisen dat zij weinig op hun smartphone bezig zijn terwijl ik erop tokkel.’

Hoe ga je om met kwetsbaarheid?

‘Ik heb het wel moeilijk om me mij kwetsbaar op te stellen. Mensen in mijn dichte omgeving, zoals mijn broer waar ik een goede band mee heb of mijn vrouw en kinderen, daar kan ik mij moeiteloos kwetsbaar opstellen. Of mijn vennoot, want kwetsbaarheid gaat voor mij samen met vertrouwen. Volgens mij redeneren de meeste mensen als ik. Ze gaan zich niet openstellen voor wildvreemden maar alleen bij mensen die ze goed kennen.’

Of een wildvreemde, daar kan je zonder oordeel, makkelijker je hart bij luchten?

‘Ah wow zo had ik er nog niet over nagedacht. Je ziet nu hoe weinig ik dat doe, reflecteren over emoties. Mensen die verder van mij afstaan zullen niet veel persoonlijke zaken over mij te weten komen. Die nood heb ik ook niet.’

Hoe verzoen je je rationele kant met emoties?

‘Ik sta altijd zeer rationeel in het leven. Ik ben de man van rapporten, cijfers en analyses. Emoties kan ik in dat proces moeilijker een plaats geven.

Die rationaliteit is organisch gegroeid en is tevens ook één van mijn talenten, om de zaken te kunnen analyseren. Als iemand mij een probleem uitlegt denk ik onmiddellijk aan hoe we dit kunnen oplossen. Je zou bijna kunnen zeggen dat er te weinig emoties in mij schuilen. Ik schakel ze ook uit, wanneer ze me afleiden.’

Maar hebben rationele problemen geen emotionele wortels? Worstel je soms niet met frustraties of onrechtvaardigheid?

‘Een deel van de achterstand van bepaalde gemeenschappen komt door sociaal kapitaal. Dat frustreert mij. Ze zijn geïsoleerd en/of hebben zaken niet meegekregen van thuis uit. Ik schreef eens een column over bruine en zwarte schoenen in de bankensector. In Londen geldt namelijk de ongeschreven regel dat een bankier zwarte schoenen draagt.

Het gevolg: mensen uit lagere sociale klassen kwamen er amper aan de bak. Ze hadden misschien wel goeie studieresultaten, maar waren niet op de hoogte van de ongeschreven regels. Men wordt niet beoordeeld op capaciteit maar wel op het feit of men in “die wereld” hoort. Ik vind dat onrechtvaardig en mijn rationele zelf zoekt dan naar oplossingen. Dat sociaal kapitaal wil ik ook graag meegeven aan anderen. Ik vind ook dat het je taak is om een deel van wat je hebt, te delen met mensen die het minder goed hebben.

Vanaf het moment dat je de “regels” van de maatschappij kent, ga je die fout nooit meer herhalen. Het is niet in geld uit te drukken, maar het is wel kostbare levenswijsheid. Rolmodellen zijn cruciaal. A Seat At The Table (van Youssef Kobo – red.) is daar een mooi voorbeeld van.

Liefde is….

(Lacht) ‘Liefde is rust. Wanneer iemand in mijn buurt is en mij rust geeft, door diens aanwezigheid. Ik weet dat er voor mij gezorgd wordt of dat ik iets voor die mensen kan doen. Zelfs in stilte met die mensen zijn, brengt me tot rust. Dat helpt wel voor iemand die van nature zo onrustig is … ’

Olivier Van Hoorenbeeck

Peter De Keyzer: ‘Ik ben geen kille neoliberaal’