De Brugse politica en Vlaams parlementslid Maaike De Vreese (N-VA) is volgens De Standaard de ‘N-VA-afgezant van Theo Francken in West-Vlaanderen’. Dat vraagt om opheldering.

Maaike De Vreese werd dus plotsklaps gepromoveerd tot luitenant van de zogenaamde, al of niet bestaande, ‘Francken’-vleugel van de partij. Nochtans lijkt ze ons niet meteen iemand die zomaar aan een draadje hangt, toch?

Maaike De Vreese: ‘Ondertussen vat ik die ‘Afgezant van Francken’ op als een geuzennaam, een associatie die ik zeker niet als een belediging opvat (lacht). Nu ja, Theo en ik kennen elkaar intussen al een hele tijd. Vooraleer ik de verkozen politiek inging, werkte ik vijf jaar op zijn kabinet. Ik startte op een moment dat de toenmalige staatssecretaris hevig onder vuur lag, vooral uit Waalse PS-Ecolo-hoek. Ik werkte op dat moment op de Dienst Vreemdelingenzaken en toen ik hoorde wie onze nieuwe chef werd, besloot ik eens te kijken wat voor vlees we in de kuip hadden. Ik begon met het lezen van zijn parlementaire vragen en interviews en had al snel door dat hij de juiste man op de juiste plaats was.’

‘Dat betekent niet dat we het over alles eens zijn. Mijn mannetje staan is nog nooit een probleem geweest. Bij de Dienst Vreemdelingenzaken werk je geregeld samen met de politie, en geloof me wanneer ik zeg dat die mensen wel eens testen of je uit het juiste hout gesneden bent (glimlacht). Onderhandelen op het hoogste niveau vanuit het kabinet-Francken was uiteraard ook geen sinecure, maar dat kan je je wel voorstellen.’

Het confederale model dat uw partij bepleit is een uitholling van het Belgisch niveau. Brengt u ons nog even de basics in herinnering: op welke manier zouden de confederale regering en het confederaal parlement samengesteld worden? En welke bevoegdheden zouden die nog hebben?

‘België in zijn huidige vorm is uitgeleefd. Iedereen weet dat, iedereen voelt dat. De bedoeling is om de Belgische logica volledig om te keren: alle bevoegdheden gaan naar de deelstaten en daarna kijken we wat we wel nog samen met onze Waalse buren doen. Dat zijn dan de bevoegdheden waarbij een hechte samenwerking wél een meerwaarde biedt voor de Vlaming én in het belang is van de Waal. Denk aan defensie, maar ook, bijvoorbeeld, aan het nationaal veiligheidsbeleid. De Belgische confederatie staat dan ten dienste van de deelstaten in plaats van, zoals nu, onze wensen, ambities en noden te blokkeren.’

‘Constitutioneel is het confederale niveau een samenstelling van de deelstaat-niveaus. De regionale parlementen en regeringen vaardigen hun mensen af naar het confederale samenwerkingsniveau. Dat is niet enkel efficiënter, maar brengt als bonus met zich mee dat er een substantiële besparing op politiek personeel kan plaatsvinden. Dat confederaal parlement wordt trouwens een eenkamervergadering: de Senaat, die schaffen we af.’

“Vlaanderen en Wallonië: vrienden en buren”?

‘Wij zijn geen voorstander van het confederalisme zodat we de Waal een toer kunnen lappen. Wallonië blijft, net als Nederland, Frankrijk en Duitsland, een buur van Vlaanderen. Maar we kiezen wel resoluut voor het principe dat Vlaanderen zijn eigen zaken regelt en dat Wallonië net hetzelfde doet. Dat doen we met respect voor onze buren, maar niet met hun instemming of bij hun gratie.’

‘Kijk, wij zijn er rotsvast van overtuigd dat de confederale evolutie niet enkel voordelig is voor Vlaanderen, maar ook voor Wallonië. Dat is de reden dat wij ons meer en meer laten zien in Wallonië, in de Franstalige media. Wanneer het beeld over de N-VA gevormd wordt door de voorzitters van de PS en Ecolo, weet je immers dat dat hopeloos vertekend zal zijn.’

Waarom zou PS-voorzitter Paul Magnette instemmen met een confederale deal?

‘Het is met ons, of het is met niemand. Als de PS niet met ons aan tafel zit, dan blokkeren zij, niet wij, het land. De centrumpartijen hebben het moeilijk in de peilingen en met het Vlaams Belang praat Magnette niet. Wel, dan is het met ons te doen. Eerdere hervormingen waren ook steeds met de PS, dus wanneer puntje bij paaltje komt zal Magnette wel netjes op de voor hem gereserveerde stoel plaatsnemen (glimlacht). De PS heeft duidelijk last van verkiezingskoorts, maar ik ben er zeker van dat de soep niet zo heet gedronken wordt als dat hij wordt opgediend.’

‘Dat confederaal akkoord zal natuurlijk fair moeten zijn, ook voor Wallonië. Zoals ik zei: wij zijn hier niet om onze buren de dieperik in te duwen. Maar als Paul Magnette na de verkiezingen hoopt op een werkend België en een kredietwaardig Wallonië, dan praat hij met ons. Zo simpel is het.’

Wordt het misschien nuttig om de Vlaamse socialisten mee in het bad te trekken? Hun ‘flinkse’ voorzitter, bijvoorbeeld.

‘Conner Rousseau (Vooruit) probeert zijn partij te herscheppen naar het beeld van de Deense socialisten. Op die manier vergroot hij het raakvlak met onze partij, dat klopt. Ik stel me wel serieuze vragen of die nieuwe koers breed gedragen wordt binnen zijn partij. Welk Vooruit volgend jaar aan de onderhandelingstafel plaatsneemt weten we niet. Veel zal afhangen van de identiteit van de voorzitter. En als dat niet Rousseau is, verwacht ik een terugkeer naar de oude recepten.’

Theo Francken (N-VA) riep Tom Van Grieken (VB) onlangs opnieuw op geen lijsten in te dienen voor de federale parlementsverkiezing in 2024. Het Vlaams-nationale publiek zou zich op die manier achter één partij, de uwe, scharen. Een eenheidslijst, evenwel zonder VB’ers.

‘Wat hij zegt zit logisch in elkaar, hè. Een stem op het Vlaams Belang op federaal niveau is een verloren stem. Je kan dat jammer vinden en ook binnen de N-VA worden er vragen gesteld over de houding van de Waalse partijen tegenover een belangrijk deel van het Vlaamse electoraat. Maar de beste manier om ervoor te zorgen dat er een sterk Vlaams front aan de onderhandelingstafel plaatsneemt, is door te stemmen op de partij die wel degelijk aan die onderhandelingstafel kan plaatsnemen.’

‘Zal Tom Van Grieken dat doen? We kunnen het hem op 11 juli nog eens vriendelijk vragen, misschien is hij dan wat inschikkelijker (lacht). Het is uiteraard aan de voorzitter van het Vlaams Belang om zijn eigen personeelsbeleid te regelen, niet aan ons. Maar een verzwakte N-VA is een verzwakt Vlaanderen. Wij streven naar een constitutionele evolutie, geen revolutie en kiezen resoluut voor een verantwoordelijke hervorming van de Belgische Staat.’

Sluit u een samenwerking met het Vlaams Belang uit?

‘Regeren vereist een zekere maturiteit die het Vlaams Belang niet heeft. Er figureren binnen die partij een aantal personen die wat ons betreft een teken aan de wand zijn voor het gedrag van het VB als potentiële coalitiepartner. Ja, Tom Van Grieken heeft stappen in de juiste richting gezet. Dat is ook een van de redenen dat we in 2019 met hem aan tafel hebben gezeten. Maar hij wandelde de voorbije jaren lang niet ver genoeg en lijkt hier en daar zelfs op zijn stappen te zijn teruggekeerd.’

U weet dat er binnen de N-VA-partijbasis een zekere appetijt is voor een N-VA-VB-regering.

‘Zeker. Ik ga, zoals het een volksvertegenwoordiger betaamt, geregeld de boer op om naar onze mensen te luisteren. Maar er lijkt wel een misverstand te bestaan over de eensgezindheid van onze partijbasis. Heel wat mensen klampen me ook aan om te zeggen dat ze een regering met het Vlaams Belang níet zien zitten. Denk aan nieuwere Vlamingen die ons project van inclusief nationalisme onderschrijven en net daarom schrik hebben van het Vlaams Belang. Of denk aan ondernemers, bedrijfsleiders, kleine zelfstandigen die vertrouwen hebben in een Vlaanderen dat op eigen benen staat, maar bedenkelijk kijken naar het economisch en budgettair programma van dit Vlaams Belang.’

‘De frustratie bij de Vlaming over het gevoerde migratiebeleid, de ontsporing van de begroting, het immobilisme binnen de federale regering… is zeer terecht. Wij onderschrijven die. Maar we gaan onze mensen geen rad voor de ogen draaien door een populistisch, niet-coherent verhaal te brengen. Wij nemen de Vlamingen serieus. En ik denk dat ze dat ook wel waarderen.’

Wat het migratievraagstuk betreft: de rellen in Frankrijk over de dood van een Algerijnse jongeman waaiden over naar Brussel.

‘Waanzin. Het importeren van problemen uit andere landen is hoe dan ook een probleem, maar dit slaat echt alles. Nu, we zetten als N-VA wel degelijk stappen, hè. In het Vlaams regeerakkoord zetten we enorm in op inburgering. En dat mag – moet – nog verdergaan. Ik kreeg onlangs nog telefoon van de echtgenoot van een vrouw die in het secundair onderwijs staat. Die vrouw komt niet meer toe aan het doceren van de leerstof omdat meer dan de helft van haar klas haar gewoon niet voldoende begrijpt. Wij zetten ons daar non-stop voor in.’

‘N-VA heeft de verplichte inburgering op poten gezet. Vroeger had je een luikje ‘Nederlands’ en een luikje ‘maatschappelijke oriëntatie’. Wij hebben daar een inschrijvingsplicht bij de VDAB (in Brussel: Actiris, nvdr.) aan toegevoegd zodat nieuwkomers aan de slag kunnen en zo hun vaardigheden en netwerk kunnen uitbouwen. Daarnaast hebben we een soort vrijwilligerstraject (het participatie- en netwerktraject, nvdr) ingevoerd, waarbij nieuwkomers zich gedurende veertig uur inzetten ten dienste van de gemeenschap. Inburgering is niet langer een kwestie van willen, maar van moeten.’

U volgt het migratiethema en de nationale veiligheid nauwgezet op. Wat denkt u van de uitnodiging van de burgemeester van Teheran door toenmalig Brussels staatssecretaris voor Internationale Betrekkingen Pascal Smet (Vooruit)?

‘Ja, wat kan je daarvan vinden? Schandalig, natuurlijk. Het ontslag van Smet was meer dan terecht. Zo’n man nodig je niet uit, zeker niet onmiddellijk na de vrijlating van Olivier Vandecasteelde. Maar dat hij die uitnodiging kon verzilveren dankzij een visum dat vlug-vlug werd afgeleverd door het kabinet van minister van Buitenlandse Zaken Lahbib (MR) is eigenlijk even erg.’

‘Lahbib vergoelijkt de visumverstrekking als een manier om de relaties met Iran niet verder te verzuren. Maar op die manier erken je natuurlijk dat België de speelbal is van de Iraanse ayatollahs. Wanneer een Iraanse overheid haar zin niet krijgt, volstaat het klaarblijkelijk om een Belg gevangen te nemen en onze minister van Buitenlandse Zaken daarmee te chanteren. Als uitnodiging kan dat tellen.’

Olivier Vandecasteelde

Maaike De Vreese (N-VA): ‘België in zijn huidige vorm is uitgeleefd’