Het was een hallucinante vertoning, voor wie ook maar een beetje kritisch onze openbare zender volgt. Afgelopen dinsdag had presentator Bart Schols in De Afspraak drie gasten aan tafel, te weten choreograaf Sidi Larbi Cherkaoui die van Antwerpen naar Genève verkast, politiek journaliste Isolde Van den Eynde (HLN) met commentaar op Paul Magnette’s banvloek op de e-handel, en tenslotte ene Joris Luyendijk die zijn nieuw boek mocht komen presenteren. Het is deze centrale gast die dingen mocht komen vertellen waar mijn schaarse haren eigenlijk van ten berge rezen. Maar niemand van het gezelschap gaf een kik.

Luyendijk ontpopte zich tot een exponent pur sang van de woke-ideologie. Zijn boek ‘De zeven vinkjes. Hoe mannen zoals ik de baas spelen’ is één grote oefening in schaamtecultuur en zelfbeschuldiging van de beter opgeleide witte hetero man. Geprivilegieerd door de maatschappij, alles wordt hem quasi in de schoot geworpen, terwijl bijvoorbeeld moslims en mensen van kleur het veel moeilijker hebben, zo luidde het.

Screenshot

Joris Luyendijck: de schaamtebiecht van de witte hetero man.

Dhimmitude

Een opinie als een ander. Mijnheer Luyendijk kon ongestoord zijn vinkjesverhaal helemaal uitvouwen, waarbij de gasten al vóór de uitzending de privilegetest bleken te hebben gedaan. En jawel hoor: beschaamd horen wij te zijn, witte inboorlingen bij wie alles zomaar in de schoot wordt geworpen terwijl daarbuiten de moslim zucht en lijdt. Het was uitgerekend de week dat de Franse journaliste Ophélie Meunier een reportage had gemaakt over het oprukkende salafisme in de Franse stad Roubaix en pogingen om daar sharia-regels in te voeren. Dat leverde haar een reeks doodsbedreigingen vanuit die milieus op. Meer bepaald onthoofding zou haar deel worden, en sinds Samuel Paty weten we dat moslimextremisten de daad bij het woord voegen.

Hoe geprivilegieerd zou Ophélie Meunier wel zijn, nu ze vogelvrij is verklaard, half ondergedoken leeft, en permanent onder politiebewaking staat? En wat voor een discriminatie ondergaan de moslims wel niet, die bepaald wijken in Roubaix tot no go-zone uitgeroepen hebben, hun haat beklemtonen tegen de Westerse samenleving en de moderne rechtstaat?

Het was ook uitgerekend de dag dat in Antwerpen 13 leden van het herrezen Sharia4Belgium waren opgepakt wegens het verspreiden van jihadistische propaganda en terroristische bendevorming. Allemaal heel toevallig, maar niettemin wil Joris Luyendijk ons dus duidelijk maken dat we niet zo de verwende Europeaan moeten uithangen en de cultuur van de koppensnellers maar beter kunnen omarmen. Dat de uitgenodigde artiest met de gekke pet Sidi Larbi Cherkaoui zijn kaken stijf hield, mag weinig verbazen: kunstenaars zien nooit een probleem, behalve als het racisme of seksisme heet. Maar dat noch Bart Schols noch Isolde Van den Eynde, twee beroepsjournalisten, de vinkjesman confronteerden met de échte realiteit daar buiten, is een teken aan de wand. De kunst van niets te zeggen: wordt de dhimmitude de nieuwe norm?

Censuur en uitsluiting

Als de nieuwsredactie zo iemand uitnodigt, zonder enig spoor van debat, moeten we even nagaan hoe discriminatie écht werkt. Zelf ben ik hoog opgeleid, wit, mannelijk, hetero, alle woke-checks kan ik aanvinken die mij tot supergeprivilegieerde persoon in deze samenleving bestempelen. Helaas zitten wat politiek incorrecte karaktertrekken in de weg, waardoor de VRT nooit ofte jamais een Sanctorum zal uitnodigen om zijn boek voor te stellen, of een krant als DS haar opiniekolommen ervoor zal openen. Het past gewoon niet in de linksdraaiende journalistieke mainstream. Idem dito voor een serie andere opiniemakers die zich buiten de pensée unique bewegen, Sid Lukkassen en Wim Van Rooy om er maar twee te noemen.

Dat mag de pret niet drukken, het is zowaar een privilege om niét tot het bekakte Afspraak-clubje te behoren, maar we zitten natuurlijk wel in een realiteit van toenemende (zelf)censuur, uitsluiting, dingen die niet mogen benoemd worden, stemmen die weggedrukt, uitgefilterd worden. Met de publieke omroep als gids, waarvoor we toch allemaal afdokken. Het is deze cancel-cultuur die de échte tegenstelling uitmaakt in het politiek-maatschappelijke veld, niet de vinkentelsport van Joris Luyendijk, iemand met het geknipte profiel om de weldenkendheid te etaleren in Schols’ mis van halfnegen.

Thierry Baudet spreekt Bart Schols meteen al tegen.

Deze incestueuze logica wordt slechts heel sporadisch onderbroken, wanneer er eens een figuur als Thierry Baudet ‘en stoemelings’ de studio binnen struint, wat meteen voor tumult zorgt. Baudet is namelijk niet te beroerd om Schols te kapittelen dat diens intro stijf staat van de framing en de vooroordelen. Oeps. Dat is natuurlijk de bedoeling niet, een gast die de presentator terecht wijst en zowaar een debat uitlokt. Accident de parcours?

Ex-basketter en -cafébaas

Conclusie: De Afspraak is in journalistiek opzicht een dood product. In feite deugt er niets aan deze formule, bedoeld als een slaperige uitloper van het TV-journaal en Terzake. Het voegt niets toe aan de actualiteit, het is een pure herkauwoperatie.

Lieden die ’s ochtends al eens in de opiniebladzijden van De Standaard of De Morgen zijn gepasseerd, genre Hendrik Vos, Tinneke Beeckman, Kristien Hemmerechts of Ignaas Devisch, mogen nog eens dezelfde riedel afdraaien bij Bart Schols. Het vermijden van controverse is het voornaamste perspectief van de VRT-nieuwsredactie, die weinig meer lijkt te doen dan kranten lezen. Uit die intellectuele luiheid, drijvend op een ons-kent-ons-cultuur, vloeit dan de politiek correcte tunnelvisie voort die figuren als woke-publicist Joris Luyendijk een forum zonder tegenspraak geeft.

Als de openbare omroep niet in staat is om de lat hoger te leggen, resten alleen nog de reality TV en de spelletjes. Daarvoor hebben we helemaal geen openbare omroep nodig, die zijn al ruimschoots voorhanden op alle pretzenders. Bart Schols heeft ook helemaal niet de capaciteiten en de persoonlijkheid om een praatprogramma met enige allure neer te zetten. Een tamelijk labiele ex-basketter en cafébaas, met een diploma psychologie: vier redenen om Schols vooral niét aan te duiden als moderator in een politiek-maatschappelijk opinieprogramma dat drijft op boeiende tegenspraak.

Men zou ook het format kunnen aanpassen aan de presentator, dat is misschien nog de elegantste oplossing. In feite kan men ‘De Afspraak’ dan beter restylen tot een enigszins ludiek sportprogramma, of, wie weet, iets voor vogelliefhebbers. Het vinkenzetten, ooit een populaire sport in la Flandre Profonde, lijkt aan een geweldige comeback bezig. Met een welgemeend suskewiet begroeten we de postmoderne versie ervan, en krijgt Bart Schols eindelijk een item toebedeeld, zijn niveau waardig.

Ophélie Meunier

Bart Schols en de zeven vinkjes