De Engelse Ier of Ierse Engelsman Pat Condell maakt al jaren videocauserietjes die te zien zijn op bijvoorbeeld Youtube, drie-vier minuten lang en die altijd over de islam gaan. Op zich een vervelend onderwerp misschien, maar hij weet zijn praatjes zo te kruiden dat je niet de neiging voelt om in je neus te peuteren of iets met je teennagels te doen. Ieren en Engelsen bezitten de vis comica en hij bezit die dubbel.

In zijn praatjes vertelt Condell dus eigenlijk altijd hetzelfde. Hij beschrijft wat een normale Westerling denkt over de eigenaardigheden en eventuele onaangenaamheden die gepaard gaan met de introductie van een nieuwe godsdienst, in een maatschappij die zich van dergelijke dingen een paar eeuwen geleden al verlost dacht te hebben.

Velen zullen zijn causerietjes kennen – hij heeft miljoenen kijkers en nu wellicht nog enkelen meer dankzij Hans Teeuwen die in het programma Zomergasten van de VPRO een fragmentje liet zien.

Teeuwen sprak zijn grote bewondering uit voor Condell, en zei dat hijzelf de moed van die man niet kon opbrengen. Heel begrijpelijk en eerlijk en erg, maar laten wij de islam nu even voor wat hij is.

In een ander praatje – dus niet dat van Zomergasten – legt Condell uit dat hij absoluut geen reclame wil bij zijn videoboodschappen. Met zijn grote publiek zou hem dat nochtans veel geld opbrengen, maar hij is categoriek:

‘I don’t want ads on my videos because people have no choice about whether they watch ads. Ads are intrusive. They poison everything they touch, and they get in the way. I started doing this in the first place so that I could finally speak my mind in public, without anything or anybody getting in the way.’

(‘Ik wil geen reclame bij mijn video’s want het publiek heeft niet de keuze of het reclame wel wil zien. Reclameboodschappen zijn opdringerig. Zij vergiftigen alles waarmee ze in aanraking komen en zitten in de weg. Ik begon indertijd hiermee, om eindelijk publiekelijk te kunnen zeggen wat op mijn lever lag, zonder dat iets of iemand mij in de weg zou staan.’)

Een man naar mijn hart. Alleen zo iemand kan zeggen dat hij vrijuit spreekt. Reclame maakt niet alleen straten en steden en de hele wereld lelijk, ze maakt zoals Condell zegt ook elke boodschap die in haar directe omgeving staat verdacht. Onafhankelijke meningen, onafhankelijke journalistiek zijn imaginair als er met de luimen en gunsten van reclamemensen rekening moet worden gehouden. Men mag nog zulke hoge muren optrekken tussen de redactionele en commerciële afdelingen van een krant of een tijdschrift, allemaal oogverblinding is het, want het perverse effect blijft.

Wijlen Marguerite Yourcenar, in een lang interview in 1980, zei hetzelfde maar korter: ‘[…] ne pas se laisser prendre à l’imposture publicitaire’. Laat je niet vangen aan het boerenbedrog van reclame.

En behalve voor reclame gebruikte zij in dit interview de term ‘imposture’ nog eens: ‘En ce qui me concerne, je crois que je répéterai volontiers devant les trois «religions du Livre», le judaïsme, le christianisme et l’islam, le mot dédaigneux que se passaient sous cape les libres esprits du Moyen Age: «Les trois Impostures.’

(‘Voor mijn part wil ik in verband met de drie “godsdiensten van het Boek”, het jodendom, het christendom en de islam, graag het laatdunkende woord herhalen dat vrije geesten in de middeleeuwen al stiekem aan elkaar doorgaven: “De drie Huichelarijen.”’, uit (Les Yeux ouverts, Entretiens avec Matthieu Galey, Livre de Poche)

Yourcenar had het goed kunnen vinden met Condell.

Marc Vanfraechem verzorgt de gevreesde blog victa placet mihi causa

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Pat Condell

Pat Condell en Marguerite Yourcenar