UNIA heeft een nieuwe scalp aan haar gordel geregen. De Antwerpse vzw Moeders voor Moeders werd op haar eis veroordeeld tot dwangsommen, aanplakking van haar veroordeling op binnen- en buitendeur en aanpassing van haar reglement.

Moeders voor Moeders: het hart van de koekenstad

Moeders voor Moeders is een monument van sociale solidariteit in de koekenstad. In de jaren negentig wilde een Antwerpse moeder van acht kinderen, Monique Verdickt, haar overtollige kinderkleedjes wegschenken aan hulpbehoevende moeders. Zij merkte echter dat daar geen georganiseerd kanaal voor bestond. Met andere moeders sloeg zij de hand aan de ploeg. Het initiatief kende een explosieve groei. Eerst werd een kleine studentenkamer als stock gebruikt, later een garage, later een huis in de Helmstraat. Nu heeft de vzw beschikking over 4 panden in de Helmstraat.

De vzw heeft haar dienstverlening over de jaren heen sterk gedifferentieerd. Ze verdeelt niet alleen kinderkledij, maar ook voedselpakketten en speelgoed. Het voedsel is vooral afkomstig van bakkers en grootwarenhuizen. Verder is er een baby-verzorgingsruimte, een naaiatelier en een kapsalon. Laatstejaarsstudenten van de kappersscholen komen hier hun stage doen. Moeders voor Moeders is erin geslaagd een breed palet van sociale dienstverlening uit te bouwen en het warme hart van de burgers in de koekenstad te mobiliseren voor een efficiënte solidariteit.

Zoeken naar handige oplossingen voor etnische fricties

Moeders voor Moeders ontsnapte echter niet aan de spanningen die eigen zijn aan de multi-etnische samenleving van Antwerpen. Bij het cliënteel werd de groep moslimmoeders steeds groter. De wachtzaal kleurde steeds meer Noord-Afrikaans. Dat leidde tot fricties bij het autochtone deel van het cliënteel. Dat voelde zich steeds minder thuis in de wachtzaal. Voor de politiek-correcte ‘bienveillants’ zijn deze gevoelens typisch voor de blanke ‘deplorables’ en ‘white trash’.

Voor Moeders voor Moeders werd dit echter een zorg. De autochtone hulpbehoevende Antwerpenaar dreigde immers weg te blijven en zo van de hulpverlening verstoken te blijven. Er werd dus naar een oplossing gezocht die de belangen van beide groepen, moslimmoeders en andere moeders, zou verzoenen. Moslimmoeders kregen de keuze. Ze konden hun pakket, dat op hun vraag halal mocht zijn, afhalen in de grote wachtzaal. Daar moesten zij hun hoofddoek dan wel eventjes afzetten. Of, als zij liever hun hoofddoek wilden ophouden, konden zij hun pakket afhalen in een kleinere wachtzaal vlak bij de ingang.

De voorhamer van UNIA

Gedurende jaren werkte dit systeempje goed, tot ieders peis en vree. Totdat UNIA op het toneel verscheen. Op basis van een klacht ging het eerst over tot ‘overleg’ met Moeders voor Moeders. Het overlegmoment op 16 mei 2019 was blijkbaar erg intimiderend voor Moeders voor Moeders. De ‘Gletkins’* van UNIA slaagden erin de verantwoordelijke van Moeders voor Moeders een aantal nogal harde uitspraken te ontlokken. Ze maakten tevens een tendentieus verslag van het gesprek op. Omdat het overleg niets opleverde, ging het richting rechtbank.

Artikel 20 §4 van de Antidiscriminatiewet en artikel 29 §1 van het Gelijkekansendecreet verbieden discriminatie (onder meer) op religieuze basis voor activiteiten die buiten de private sfeer vallen. Activiteiten binnen een vereniging worden tot de private sfeer gerekend en worden beschermd door de grondwettelijke vrijheid van vereniging. Alhoewel Moeders voor Moeders een zuiver privaat initiatief is, dat uitgeoefend wordt in private ruimtes, dat gerund wordt door private personen en werkt met middelen verstrekt door private donoren, oordeelde de rechtbank niettemin dat het hier om ‘publieke’ activiteiten ging.

Dit omdat de mensen die door Moeders voor Moeders worden geholpen, geen lid zijn van de vereniging. Met die redenering komt men tot de paradoxale situatie dat verenigingen die een, om president Macrons woorden te gebruiken, ‘separatistische’ politiek voeren en hun hulpverlening exclusief beperken tot de leden van de eigen vereniging, aan de vereisten van de voormelde antidiscriminatiebepalingen zouden ontsnappen.

Moeders voor Moeders betaalt de tol voor haar openheid en inclusiviteit. In haar hoofdopdracht, namelijk hulpbehoevende moeders helpen, heeft Moeders voor Moeders immers niet gediscrimineerd. Om daarbij fricties te vermijden had zij een handige oplossing gevonden. Daar zijn UNIA en de rechtbank op gesprongen. Zij hebben de voorhamer van de juridische veroordeling gebruikt.

Brussel: een andere wereld met andere wetten

Beduidend minder streng was UNIA voor het zelfverklaarde feministische Brusselse collectief Imazi.Reine. Dat organiseerde, met de hulp van Sint-Gillis, één van de nepgemeenten in de stad Brussel, een gespreksmoment met als aankondiging: ‘Safe Space en non-mixité sans hommes cis-hétero (oui aux mecs queer, oui aux personnes NB) et sans personnes blanches.’ Deze openlijk racistische en seksistische discriminatie werd door de directeur van UNIA, Patrick Charlier, goedgepraat. Verdrukte minderheidsgroepen zouden immers nood hebben aan een ‘safe space’ waar zij in alle rust over hun problemen konden praten. Eens een blanke erbij komt is dat dus niet meer mogelijk!

Charlier gaf wel toe dat een dergelijke negatieve en uitsluitende aankondiging niet wenselijk was en dat de later aangepaste formulering ‘Compte tenu du sujet, l’atelier s’adresse prioritairement aux femmes et queer racisées’, beter was. Wat zou UNIA ervan denken indien Moeders voor Moeders zou aankondigen dat voortaan de voedselpakketten prioritair zullen gaan naar hulpbehoevende autochtone moeders? Ik laat de lezer raden naar het antwoord.

*Gletkin is de intimiderende NKVD-ondervrager in de bekende antistalinistische roman Darkness at Noon van Arthur Koestler.

Patrick Charlier

Moeders voor Moeders op het schavot