De Vivaldi-regering heeft in de aanloop naar het reces nogmaals laten zien wie in dit land de plak zwaait. Voor de duidelijkheid: dat zijn niet de Vlaamse coalitiepartners. De Franstaligen – de PS op kop – bepalen de koers. En die voert in sneltreinvaart naar de financiële afgrond.

Franstaligen beloond

De pensioendeal helpt geen moer aan het betaalbaar houden van de toekomstige pensioenlast. Een ander probleem is de nieuwe wet op de artsenquota van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit), die na een tweede lezing in de commissie volksgezondheid gestemd werd.

De Franstaligen worden beloond om gedurende decennia RIZIV-nummers op krediet uit te delen. De onduidelijkheid over de toekomstige verdeling tussen Nederlandse en Franstalige artsen roept ernstige vragen op. Vragen die Vandenbroucke weigert te beantwoorden.

Decennialang Franstalig misbruik

In 1997 sloten de Franstaligen en Nederlandstaligen een federaal akkoord over het aantal artsen dat nog een RIZIV-nummer kon krijgen, de zogenaamde ‘contingentering’. Vlaanderen ging daarmee direct aan de slag en organiseerde een numerus fixus om de instroom in de opleiding af te stemmen op de beschikbare RIZIV-nummers.

De Franstaligen weigeren tot op heden de instroom te beperken. Hierdoor hebben ze de laatste 25 jaar meermaals een voorschot genomen op de toekomstige RIZIV-nummers. Daardoor zijn er momenteel meer dan 1.500 RIZIV-nummers in overtal aan Franstalige afgestudeerde artsen en tandartsen uitgereikt.

Franstalige overschot

Het wetsontwerp van Vandenbroucke tolereert het historisch opgebouwde Franstalige overschot, waardoor de Franstaligen beloond worden voor 25 jaar wanbeheer. De verdeelsleutel wordt aangepast en laat de klassieke 60/40-regel los. De wettekst zegt echter niets over hoe die nieuwe verdeelsleutel er uit gaat zien. Het heeft er alle schijn naar dat de aanpassing ten nadele van de Vlamingen zal zijn.

In de wandelgangen vingen we op dat het aantal Franstalige artsen wordt opgetrokken op basis van het feit dat een Franstalige arts gemiddeld slechts 70% van een Voltijds Tewerkgestelde Eenheid (VTE) werkt, terwijl de Nederlandstalige artsen meer dan 100% van een VTE presteert. Als dat klopt – we kregen nergens een officiële bevestiging van deze cijfers – betekent dat niets meer of minder dan het inschrijven van het ‘recht op luiheid’ in de wet. Op de kap van de Nederlandstalige artsen en bevolking.

Tegenover die toegevingen staat niets. Het wetsontwerp van Vandenbroucke bevat geen mogelijkheid voor federale bestraffing indien een gemeenschap zich niet aan de afgesproken quota houdt. In het parlement van de Franse gemeenschap ligt momenteel een voorstel tot decreet voor om een ingangsexamen in te voeren voor geneeskundestudenten vanaf 2023. Voor Vandenbroucke volstaat dat als garantie, al moet ook hij beseffen dat zijn wetsaanpassing zonder bestraffingsmogelijkheid een vrijbrief is voor de Franstaligen om de afspraken naar gewoonte naast zich neer te leggen. De PS lacht zich een kriek om zoveel naïviteit.

Eensgezind verzet bij Vlaamse artsen

Dat de situatie door het wetsontwerp van Vandenbroucke nefast is voor de Vlaamse zorg mag blijken uit de ongeziene eensgezindheid bij de belangenverenigingen van Vlaamse geneeskundigen. Het Algemeen Syndicaat van Geneeskundigen van België (ASGB), het Vlaams Artsensyndicaat (VAS), de Vlaamse vereniging voor arts-specialisten in opleiding (VASO), het Huisartsen in opleiding overleg platform (HOP) en het Vlaams geneeskundig studentenoverleg (VGSO) eisen van de Vlaamse Regering om een belangenconflict in te roepen tegen het wetsontwerp van Vandenbroucke.

In het verleden lukte het steeds om de studenten uit te spelen tegen de gevestigde artsen. Deze nieuwe eensgezindheid om een halt toe te roepen aan de bestendiging van decennia Franstalig misbruik is dan ook een teken aan de wand. Voor de Vlaamse artsen is de maat vol. Op dit moment zijn er 30% meer Franstalige artsen actief in verhouding tot de bevolkingsaantallen. Voor specialisten gaat het zelfs over 43% meer dan in Vlaanderen.

Aktiecomité Vlaamse Sociale Zekerheid steunt oproep artsenverenigingen

Bij het Aktiecomité Vlaamse Sociale Zekerheid steunen ze de eis om een belangenconflict in te roepen. Voorzitter Jürgen Constandt (tevens voorzitter van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds) stelt dat het wetsontwerp onvoldoende duidelijkheid biedt aan de Vlamingen om het positief te beoordelen.

‘Het verschil in “activiteit” van de artsen in beide gemeenschappen wordt volgens de tekst blijkbaar gebruikt om de klassieke 60/40-bevolkingssleutel te wijzigen. Maar het gewicht van die parameter en van andere parameters wordt nergens vermeld. Verder zien we nergens iets over een compensatie voor het opgebouwde Franstalige overtal aan artsen. Dat overtal moet ons inziens afgetrokken worden van de toekomstige Franstalige RIZIV-nummers.’

‘Het besef groeit stilaan bij de bevolking dat het zo niet verder kan’, vervolgt Constandt. ‘Ik bespeur een groeiend economisch gemotiveerd Vlaams bewustzijn bij de artsen. De reeds 25 jaar aanslepende miserie met de RIZIV-nummers blijkt nu voor hen de doorslag te geven. Maar daarmee is de kous niet af. Er bestaan nog frappante scheeftrekkingen in de sociale zekerheid. Het grote verschil in ereloonsupplementen tussen Vlaanderen enerzijds en Wallonië en Brussel anderzijds, bijvoorbeeld.’

Aanzienlijk verschil ereloonsupplementen is verdoken transfer

Vorige week werd Constandt in de commissie Volksgezondheid over dat onderwerp zwaar aangepakt door Patrick Prévot van de PS.

‘Ik werd als expert gehoord en haalde de scheeftrekking aan. Het gemiddelde ereloonsupplement in Vlaanderen bedraagt 151%. In Wallonië ligt dat 210%. Brussel spant de kroon met 270%. Enkel het vermelden van dat feit leverde een scheldtirade en het verwijt een extremist te zijn op. Terwijl die scheeftrekking toch wijst op weinig zin voor solidariteit van Franstalige specialisten naar hun patiënten toe.

In de praktijk betekent die scheeftrekking een zoveelste transfer binnen de ruime sociale zekerheid. Vlamingen betalen via hun hospitalisatieverzekering mee voor die buitensporige erelonen aan Franstalige kant. Die dienen deels om het persoonlijk inkomen van de specialisten te verhogen, maar ook voor de aanvulling van de ziekenhuisfinanciering. De Franstalige ziekenhuizen werken beduidend minder efficiënt dan de Vlaamse -.’

Splitsing Sociale Zekerheid dringt zich op

Volgens Constandt kan men niet meer om de verschillen in visie tussen de landsdelen heen.

‘Wat de sociale zekerheid betreft gedragen de Franstaligen zich als een koloniale macht. Zij stellen de wetten en de Vlamingen mogen opdraaien voor de rekening. Dat blijkt ook weer uit de recente pensioenhervorming. Daar haalt de PS haar slag thuis zonder zich iets aan te trekken van de betaalbaarheid naar de toekomst toe. Ik merk wel dat ondertussen het besef groeit bij de mainstream pers dat het zo niet verder kan.

Het verschil in visie op de sociale zekerheid is ondertussen zo groot geworden, dat we eigenlijk niet meer om een splitsing heen kunnen. De Franstaligen hebben recht op hun eigen visie, maar mogen dan ook de fierheid tonen om die zelf te organiseren en bekostigen. Ondertussen is het geld – ook aan Vlaamse kant – op. De laatste weken tonen aan dat zinvolle hervormingen op federaal niveau niet lukken. We herhalen dus onze eis om de volledige gezondheidszorg te communautariseren. Dat is immers de enige garantie op rechtvaardigheid, eigen verantwoordelijkheid én een gezondheidsbeleid op maat.’

Patrick Prévot

Aanpassing artsenquota: vrijbrief voor voortzetting historisch misbruik Franstaligen