De Oostenrijkers verkiezen morgen de 183 leden van hun federaal parlement, de Nationalrat. Het belooft een spannende strijd te worden tussen de christendemocraten van de ÖVP en de rechts-liberalen van de FPÖ. Dat de huidige coalitie van ÖVP en Die Grünen niet verder kan bestaan, lijkt een uitgemaakte zaak.

Het botert namelijk niet meer tussen de coalitiepartners. Dat de groene minister van Klimaatactie Leonore Gewessler in juni op de Europese ministerraad tegen de wil van de regering vóór de natuurherstelwet stemde, was voor de christendemocratische bondskanselier Karl Nehammer de druppel die de emmer deed overlopen.

Hij koos er wel voor om de regering niet te laten vallen, maar een heruitgave van een bestuur met de groenen staat niet bovenaan zijn agenda.

De Freiheitlichen van de FPÖ herrijzen nu van 16,2 procent naar 27,1 procent en zouden de grootste partij in de Nationalrat kunnen worden

Uit de peilingen blijkt dat zo’n heruitgave ook niet mogelijk is. De ÖVP zakt van 37,5 procent naar 24,7 procent, terwijl de groenen meer dan 5 procentpunten verliezen en zouden stranden op 8,3 procent. De sociaaldemocraten van de SPÖ blijven min of meer stabiel met 20,5 procent.

Maar de ogen zijn vooral gericht op de ‘Freiheitlichen’ van de FPÖ. Die kregen bij de verkiezingen van 2019 rake klappen, maar herrijzen nu van 16,2 procent naar 27,1 procent en zouden dus de grootste partij in de Nationalrat kunnen worden.

Overstromingen

De Oostenrijkse peilingen volgens Puls24.

Al zal het spannend worden. In mei peilde de FPÖ nog op bijna 30 procent. Bij de Europese verkiezingen in juli strandden ze op 25,4 procent, maar nipt vóór de ÖVP met 24,5 procent. ‘Door die verassend goede uitslag hebben de christendemocraten van Nehammer een tweede adem gevonden’, weet Paul Batruel, politiek journalist bij de televisiezender Puls24.

‘De partij heeft een groot mobiliseringspotentieel en de leden hebben moed geput uit de Europese uitslag. Maar wat ook mee kan spelen, zijn de recente overstromingen. Zo’n crisis speelt meestal in het voordeel van de zittende bondskanselier, die zich daarop kan profileren.’

‘De overstromingsramp heeft ook de aandacht wat weggetrokken van de geliefkoosde thema’s van Herbert Kickl van de FPÖ: migratie en de coronacrisis’, klinkt het bij Batruel.

Coronacrisis

‘Kickl beschuldigt de regeringspartijen ervan dat ze tijdens de coronacrisis zijn geradicaliseerd en het land hebben laten afglijden van een democratische naar een autoritaire staat’, vervolgt hij.

‘Dat speelt heel hard bij potentiële FPÖ-kiezers. De herinnering aan de harde maatregelen ter bestrijding van corona ligt bij veel burgers zwaar op de lever.’

‘Op dit moment is het een nek-aan-nekrace tussen de FPÖ en de ÖVP om de eerste plaats, zeker wanneer je rekening houdt met de foutenmarge bij de peilingen. Daarbij komt dat 10 procent van de kiezers pas op het laatste moment beslist voor wie ze gaan stemmen.’

‘De SPÖ houdt stand en hoopt zelfs om nog over de christendemocraten te springen. Hun voorman Andreas Babler werpt zich op als dijk tegen de verrechtsing en wil zo nog het verschil maken.’

Pro- of anti-Europa?

Het wordt dus spannend. Al verwachten de meesten dat de FPÖ en de ÖVP samen een regering vormen. Bij de christendemocraten ziet een belangrijke conservatieve fractie meer overeenkomsten met de Freiheitlichen dan met de uitgesproken linkse SPÖ.

Al blijft een samengaan met de socialisten en de liberale Europese federalisten van NEOS, die momenteel zo’n 10 procent zouden halen, ook mogelijk. Zeker wanneer Babler erin slaagt over de ÖVP te springen. Dat zou vooral bepalend zijn voor de Europese standpunten van een toekomstige regering.

Het is geen geheim dat niemand in Brussel zit te wachten op een Oostenrijkse regering met de bijzonder eurokritische FPÖ. Voor de groenen lijkt er dan weer bij niemand van de Oostenrijkse partijen veel appetijt te bestaan.

Flirten met de kiesdrempel

En dan zijn er nog twee partijen die flirten met de kiesdrempel van 4 procent: de communisten van de KPÖ en de parodie-populisten van de BierPartei Österreich (BPÖ) van Dominik Wlazny van de Weense punkrockband Turbobier. Die peilen op dit moment respectievelijk op 3 procent en 3,8 procent.

Niet dat zij bepalend kunnen zijn voor een regeringsvorming, maar hun eventuele intrede in de Nationalrat zou velen in Oostenrijk met verstomming slaan.

Paul Batruel

Wordt rechtse FPÖ de grootste in Oostenrijk?