De conservatieve kroonjuwelen van de Britse media staan te koop. De overname door Arabische machthebbers baart grote zorgen.

Sinds de oprichting van het dagblad The Daily Telegraph in 1855 groeide het medium uit tot het lijfblad van de conservatieve middenklasse van het Verenigd Koninkrijk. Sla de grote krant open en je merkt dat die originele strekking niet is veranderd. The Telegraph richt zich tot diep koningsgezinde lezers, met veel sympathie voor de brexit en een trouwe gehechtheid aan de Conservative Party. Dat laatste zorgt ervoor dat het blad ook wel spottend ‘The Daily Torygraph’ genoemd wordt. Je leest in de krant onder meer artikels over de toekomst van een populair tuinprogramma op de BBC, zowaar een staatszaak.

Very British

Maar de krant levert ook journalistiek die het conflict met de regeringspartij niet schuwt. Het was The Daily Telegraph die duizenden WhatsApp-berichten van regeringsfunctionarissen tijdens de Coronapandemie publiek maakte. De inhoud van die berichten leidde tot een officieel onderzoek naar het handelen van de regering van Boris Johnson gedurende de hele crisis.

Het dagblad wordt ook gebruikt door Tory-politici om de eigen carrière een duw te geven; denk maar aan de columns van diezelfde Boris Johnson ten tijde van het premierschap van Theresa May. Ten slotte staat The Telegraph ook bekend omwille van zijn puike ‘obituaries’, de biografische overlijdensberichten, en de spitante lezersbrieven die ‘very British’ thema’s behandelen. Kortom, de krant is een oer-Engels product.

Miljonairstweeling

Het weekblad The Spectator werd opgericht in 1828. In de jaren 1990 kwam het onder paraplu van de Telegraph Group. In 2004 werd die groep eigendom van de teruggetrokken miljonairstweeling Sir David en Sir Frederick Barclay. The Spectator noemt zich ‘het oudste Engelstalige weekblad ter wereld’. Het bezit een ijzersterke reputatie met rijk archief aan schrijvers als G.K. Chesterton, Peregrine Worsthorne, Roger Scruton, Ian Fleming, Evelyn en Auberon Waugh, en ga zo maar door.

The Spectator bezorgt de doorgaans intellectuelere conservatieve lezer inzichtelijke artikels over de actualiteit, literatuur en cultuur. Het hoofdredacteurschap van The Spectator diende in het verleden niet zelden als een springplank voor een politieke carrière. Voorbeelden daarvan zijn onder meer de voormalige minister van Financiën Nigel Lawson of oud-premier Boris Johnson. Tijdens het hoofdredacteurschap van de laatste sprak men ook wel van The Sextator omwille van de seksschandaaltjes rond het blad in die periode. Jawel, ook dit blad is door en door Brits.

Murdoch

The Daily Telegraph en The Spectator kwamen in juni van dit jaar in de vitrine te staan. De eigenaars van de bladen, de familie Barclay, moesten de titels afstaan nadat ze er niet in slaagden een miljardenschuld bij de Lloyds Banking Group af te lossen. De bank sloeg bijgevolg de mediatitels aan en bood ze te koop aan.

Het zijn aantrekkelijke producten: The Daily Telegraph behoort tot de ‘big three’ van de Britse krantenwereld, samen met The Times en The Guardian. The Spectator is dan weer een weekblad met een in het voorbije decennium flink gegroeid lezerspubliek. Toen de twee bladen te koop kwamen, doken er bijgevolg heel wat geïnteresseerden op.

Onder meer de eigenaars van The Daily Mail toonden interesse, net als de groep rond Rupert Murdoch. Er ontstond bij het horen van die namen meteen bezorgdheid over een te grote dominantie van één mediagroep in het Britse medialandschap. Ook Sir Paul Marshall, medeoprichter van het rechtse GBNEWS en een belangrijke sponsor van de pro-Brexitcampagne in 2016, zag wel iets in de twee titels: ze konden zijn invloed op de rechtervleugel in het VK versterken.

Verenigde Arabische Emiraten

Het Belgische Mediahuis werd aanvankelijk ook genoemd als een van de geïnteresseerden. Maar de Barclayfamilie kondigde aan dat ze de titels in eigen portefeuille wilde houden. Het zocht voor de afbetaling aan de bank de steun van RedBird IMI – een samenwerking tussen RedBird Capital Partners en International Media Investments (IMI). De eersten zijn investeerders uit de Verenigde Staten en de tweeden geldschieters uit Abu Dhabi en ook Sjeik Mansour bin Zayed al-Nahyan. Dat is de vicepresident van de Verenigde Arabische Emiraten en de eigenaar van voetbalclub Manchester City FC. Bij zijn naam gingen er meerdere alarmbellen af.

Verschillende conservatieve politici, mensenrechtenactivisten en journalisten steigerden bij het idee dat deze man – ‘een buitenlandse heerser’ – zeggenschap zou krijgen over hun bladen. In de Emiraten is er weinig of geen persvrijheid en mogelijk zou er een te grote Arabische inmenging ontstaan in de redactionele lijn van de Britse bladen. Lord Hague, de voormalige minister van Buitenlandse Zaken en ex-partijleider van de Conservatives, sprak zich ferm tegen de mogelijke overname uit.

Oud-minister David Davis publiceerde begin deze maand een opiniestuk met de duidelijke titel: ‘De Verenigde Arabische Emiraten zijn ongeschikt voor The Daily Telegraph’. ‘Wat hebben die immers te winnen bij het bezit van de bladen?’, vroeg hij zich af. Hij beantwoordde zelf zijn vraag: ‘Ze willen invloed kopen, het is een pure greep naar meer soft power’. Davis geloofde niets van de sussende garanties die de investeringsgroep beloofde. RedBird IMI zei immers bij monde van CEO Jeff Zucker dat het slechts ‘een passieve rol’ zou spelen in het beheer van de publicaties. Zucker is de vroegere baas van CNN en hij moet de investering van de Golfstaten een respectabel gezicht geven. ‘De overname van deze titels zou iedereen zorgen moeten baren’, reageerde David Davis, ‘niet alleen de rechterzijde. Het mag niet normaal gevonden worden dat een hoge functionaris van een buitenlandse regering onze perstitels opkoopt.’

Op 4 december kreeg de familie Barclay, met de financiële steun van RedBird IMI, de bladen opnieuw in bezit nadat de Lloyds Bank het nodige geld in ontvangst nam. Het vroegere hoofd van inlichtingendienst MI6 maakte meteen gewag van ‘een hoog risico voor de nationale veiligheid’.

De Britse overheid heeft de verkoop tijdelijk ‘on hold’ gezet. Ze wilde zeker zijn dat het nationale belang niet in het gedrang kwam. Voorlopig is het nu windstil.

Wat haalt de bovenhand? De redactionele vrijheid van de The Daily Telegraph en The Spectator … of ‘the colour of money’?

Paul Marshall

De Kroonjuwelen van de Britse pers en het geld van de sjeik