Toen Ron DeSantis in 2023 zijn kandidatuur voor het presidentschap aankondigde, leek hij de uitverkoren man om Donald Trump het vuur aan de schenen te leggen. Hij was Trump, maar dan beter, efficiënter en, voor de linkerzijde, dodelijker.

De hyperpopulaire gouverneur van Florida had net zijn Democratische tegenkandidaat — zelf een ex-gouverneur — overrompeld dankzij een combinatie van goed crisisbestuur, een warm bedrijfsklimaat (zelfs tijdens de covidcrisis), sterke steun voor de ordediensten en de wil om zich te engageren aan de verschillende fronten van de ‘cultuuroorlog’.

De presidentiële ambities van DeSantis draaiden op niets uit. Trump – wie anders? – won, en de gouverneur keerde terug naar zijn ambtswoning in Tallahassee. Met de staart tussen de benen, maar niet voor lang. Amper enkele weken na zijn opgave vloeiden de decreten en wetsvoorstellen opnieuw uit zijn pen. En herinnerde hij iedereen eraan waarom hij op korte tijd een favoriet van ‘Nieuw Rechts’ (‘New Right’) was geworden. Een rechterzijde die er, in tegenstelling tot het libertair conservatisme van de voorbije vijf decennia, niet voor terugdeinst om haar staatsmacht te gebruiken ter bevordering van het ‘gemeenschappelijke goed’.

Minderjarigen

Eind maart ondertekende DeSantis een wet die het gebruik van sociale media door minderjarigen reguleert. De wet, die normaliter op 1 januari van kracht wordt, houdt een totaalverbod in voor kinderen onder de 14 jaar om een sociaal medium te gebruiken en vereist ouderlijke toestemming voor kinderen van 14 en 15 jaar. De wet verbiedt minderjarigen ook om ‘pornografische of seksueel expliciete’ websites te bezoeken en vereist leeftijdscontrole voor jonge gebruikers.

De ondertekening van het wetsvoorstel kwam er nadat de Republikeinse gouverneur zijn veto had uitgesproken over een eerdere versie, die hij te beperkend vond. Het oorspronkelijke ontwerp hield een totaalverbod in voor alle minderjarigen onder de 16 jaar, ongeacht de toestemming van de ouders.

Donkere steeg

De wet werd opgesteld door DeSantis, in samenwerking met het door Republikeinen gedomineerde parlement van Florida.

‘Het internet is een donkere steeg geworden voor onze kinderen waar roofdieren het op hen gemunt hebben en gevaarlijke sociale media leiden tot hogere percentages voor depressies, zelfbeschadiging en zelfs zelfmoord’, zei Paul Renner, de voorzitter van het Huis van Florida, die het uiteindelijke compromis uitdokterde. ‘Dankzij de handtekening van gouverneur DeSantis loopt Florida voorop in het beschermen van kinderen online, terwijl staten in het hele land vechten om deze gevaren aan te pakken’, aldus de voorzitter.

Florida is niet de eerste staat die dit soort restricties doorvoert: Utah, Ohio en Arkansas gingen voor. En net als in Utah, Ohio en Arkansas zal deze wet het voorwerp uitmaken van een hevige strijd in de rechtbanken, met een potentieel definitief beroep bij het federale Hooggerechtshof. Tegenstanders, inclusief (uiteraard) de sociale mediabedrijven, claimen immers dat de wet ongrondwettelijk is, omdat hij een onevenredige inbreuk uitmaakt op de door de grondwet beschermde vrije meningsuiting en pers.

Nachtwaker

Deze sociale media-wet is de meest recente uiting van een nieuwe koers die de Republikeinse Partij inslaat. Het conservatisme uit de periode 1980 tot en met 2012 droeg subsidiariteit en small government hoog in het vaandel. De overheid diende zich vooral terug te trekken uit het leven van de Amerikaan, vrijheid, werk en ondernemerschap te promoten, grenzen te bewaken en misdadigers op te sluiten.

De 19^de-eeuwse nachtwakerstaat overleefde zo tot een eind in de 21^ste eeuw, althans in speeches en partijprogramma’s. De constitutionele en economische realiteit had deze visie op overheid dan wel allang ingehaald, de dominantie van het ‘laissez faire’ model binnen de Grand Old Party werd niet betwist.

Toen kwam Trump

En toen: Trump. Wat het politiek conservatisme betrof, was het niet zijn oproep voor een muur aan de grens met Mexico die het meeste opviel: Republikeinen pleiten allang voor een strenger migratiebeleid, Trump wou het nóg wat strenger. Neen, opvallender was zijn weigering om ook maar iets te doen aan de budgettair ontspoorde sociale zekerheid en zich opstapelende begrotingstekorten. Privatisering en begrotingsdiscipline waren tot dan immers de ‘name of the game’ voor conservatieve denktanks en Republikeinse politici in Washington D.C. Maar voor Trump waren sociale uitkeringen off limits.

Electoraal een slimme zet, want ook in de Verenigde Staten zijn burgers inmiddels gesteld op hun sociaal vangnet. Maar de conservatieve orthodoxie, die werd voor het eerst echt doorbroken. In de jaren die volgden zou de traditioneel-conservatieve dam steeds meer barsten vertonen om het uiteindelijk, sneller dan iedereen had verwacht, volledig te begeven. Op socio-economisch vlak vieren protectionisme, mededingingscontrole en (een variant op) de sociale welvaartstaat een nieuw hoogtij, met senatoren Josh Hawley (Missouri) en J.D. Vance (Ohio) die het voortouw nemen. Beide heren kijken trouwens in de spiegel en zien een president, wat betekent dat zij hún koers met gusto verder inmetselen als dé partijlijn.

Maar ook op wat best omschreven kan worden als het ‘cultureel niveau’ grijpen Republikeinse hoogwaardigheidsbekleders steeds vaker in. De beteugeling en sanctionering van progressieve doctrines en dogma’s over gender, gelijkheid, discriminatie en (anti-)Amerikanisme in onderwijs, media en industrie zetten zich door. De sociale media-wet van Ron DeSantis is er een goed voorbeeld van. Instagram en TikTok zijn voor minderjarigen een soort van vorming die hen, volgens de gouverneur, verwart en deprimeert, dus verbant hij ze. Zomaar? In de wereld van Nieuw Rechts: zomaar.

Over de cultuurstrijd schreef de auteur een boek: ‘Amerika Ontrafeld. Over de cultuurstrijd die een natie verscheurt’, uitgegeven door Doorbraak. Bestel nu een exemplaar.

Paul Renner

Geen sociale media voor kinderen in Florida