Elk jaar In Frankrijk, sinds 1987: Grootmoederdag (Fête des Grands-Mères)

2002 Onder leiding van Pim Fortuyn (1948-2002) wint Leefbaar Rotterdam de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam, en wordt met 17 zetels de grootste partij. Het is zijn eerste grote overwinning. Tijdens een nachtelijk tv-debat veegt Fortuyn de vloer aan met PvdA-lijsttrekker Ad Melkert en VVD-lijsttrekker Hans Dijkstal, die beiden na de volgende Kamerverkiezingen zullen opstappen. Pim Fortuyn wordt vlak voor die verkiezingen vermoord door een milieuactivist. Zijn Lijst Pim Fortuyn (LPF) wordt niettemin – met 26 zetels – de op één-na-grootste partij in de Tweede Kamer, na het CDA.

1992 Laatste nummer van het communistische partijblad De Rode Vaan.

1992 Einde van het lange premierschap van Wilfried Martens. Op 3 april 1979 werd hij eerste minister en oefent dit ambt – op een kort intermezzo van 6 april tot 21 september 1981 na – onafgebroken uit tot 6 maart 1992. Na de federale verkiezingen van 24 november 1991 (Zwarte Zondag) komt er een einde aan het premierschap van Wilfried Martens. Jean-Luc Dehaene volgt hem op. Tot zijn grote verrassing ontdekt Martens dat voor hem geen post meer is weggelegd. Hij krijgt geen ministerportefeuille en ziet ook de functie van Senaatsvoorzitter aan zich voorbijgaan. Als troostprijs wordt hij tot minister van Staat benoemd.

1980 De Frans-Vlaamse schrijfster Marguerite Yourcenar, geboren Marguerite Cleenewerck de Craeyencour, wordt als eerste vrouw lid van de Académie Française.

Pearl S. Buck (1892-1973)

1973 Overlijden in Danby (Vermont) van Pearl S. Buck, voluit Pearl Comfort Sydenstricker-Buck, 1892-1973), Amerikaanse schrijfster. Ze was de dochter van missionarissen en bracht de eerste jaren van haar jeugd in China door. Bekende werken van haar zijn onder meer The good earth, The living reed, Pavillion of women, Letters from Peking, A house divided en Come my beloved. Nobelprijs voor Literatuur 1938. Ze is ook bekend voor vele honderden aforismen zoals: One faces the future with one’s past…

1968 Geboorte in Hasselt van Christel van Schoonwinkel, Vlaams actrice, vooral bekend als Betty uit ‘De Kotmadam’ en als dokter Kathy Pieters uit de televisieserie Spoed.

1963 Overlijden in Utrecht, 92 jaar oud, van Kornelis ter Laan, socialistisch volksvertegenwoordiger, burgemeester van Zaandam, bekend taal- en volkskundige en overtuigd Heel-Nederlander. Hij is de auteur van verschillende woordenboeken, onder meer van Encyclopedisch woordenboek voor Groot-Nederland (1937), Woordenboek van de vaderlandse geschiedenis (1939), Beknopte Nederlandse Encyclopedie (1941, 1947, 1949), Letterkundig woordenboek (1941), Aardrijkskundig woordenboek van Nederland (1942, 1948), Folkloristisch woordenboek (1949), Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen (1950). Naar hem is de K. ter Laan Prijs genoemd, die sinds 1983 jaarlijks wordt uitgereikt door de Stichting ’t Grunneger Bouk. In zijn geboortedorp Slochteren staat een monument voor hem.

Renaat Despicht (1870-1960)

1960 Overlijden in Steenvoorde (Frans-Vlaanderen) van Renaat Despicht (89), dichter en taalkundige, eerste hoogleraar Nederlandse taal en letterkunde aan de Katholieke Universiteit Rijsel. Despicht was in de eerste helft van de 20ste eeuw een vooraanstaand figuur in de Vlaamse Beweging in Frans-Vlaanderen. Onder zijn redactie verscheen in Frans-Vlaanderen van 1900 tot 1914 de eerste Tisje Tasjes Almanak. Na de Eerste Wereldoorlog werd hij een zeer actief medewerker van het Vlaams Verbond van Frankrijk, onder meer als bezieler van de ‘Taal- en Letterkundige Wedstrijden’ in Frans-Vlaanderen. Hij wist zijn moedertaal ongemeen creatief te gebruiken. Als hoogleraar Nederlands viel hij op door zijn eruditie en uitstekende kennis van de literatuur in Zuid- en Noord-Nederland. Vooral Guido Gezelle introduceerde hij op een originele wijze bij zijn studenten. In 1958 werd hij benoemd tot lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden.

1943 De burgerbevolking van Essen (Rijnland-Westfalen) krijgt een Brits bombardement te verduren: meer dan 3000 woonhuizen zijn vernield, 397 burgers komen om.

1940 Geboorte in Rotterdam van de zanger, tekstschrijver, acteur en cabaretier Gerard Cox. We herinneren ons ’t Is weer voorbij die mooie zomer, Die goeie ouwe tijd, Die laaielichter, Een broekje in de branding en Toen was geluk heel gewoon, liedje dat daarna ook de titel werd van een tv-serie. Hij speelde in cabaret Lurelei en Cursief en in de films De vriendschap, Lieve jongens en Het debuut. Hij won in 2015 de ‘Radio 5 Nostalgia Oeuvreprijs’. Hij was van 1977-87 getrouwd met actrice Joke Bruijs, met wie hij ook veel samen speelde.

Valentina Teresjkova op een Russische postzegel.

1937 Geboorte in Bolsjoe Maslennikovo, ten noorden van Moskou, van Valentina Teresjkova, lid van de Russische Doema en voormalige Russische kosmonaute. Ze vloog in 1963 als Russische ruimtevaarder aan boord van de Vostok 6 en werd daarmee de eerste vrouw in de ruimte.

1910 De Franse barones Raymonde de La Roche verwerft een vliegbrevet. Ze is de eerste vrouw ter wereld die dit diploma behaalt.

1899 De Duitse chemicus Felix Hoffman krijgt het patent op de pijnstiller aspirine, op basis van acetylsalicylzuur. Hoffmann test aspirine uitgebreid bij dieren. Een jaar lang wordt de nieuwe verbinding als pijnstiller toegediend in een ziekenhuis in Halle an der Saale. Alle proefpersonen zijn enthousiast: de nieuwe stof werkt sneller en blijkt niet alleen pijnstillend, maar ook koortswerend. In 1899 komt de aspirine in poedervorm op de markt, vanaf 1900 in tabletten. Het wereldverbruik wordt vandaag de dag op vijftigduizend ton of ongeveer honderd miljard tabletten per jaar geschat.

Sinds 1990 is aspirine bezig aan een spectaculaire tweede carrière. Een minidosis acetylsalicylzuur (30 milligram) is intussen ook een geaccepteerd middel om fatale bloedvatverstoppingen in het hart en de hersenen te voorkomen. Recent Amerikaans onderzoek heeft aangetoond dat men op deze eenvoudige manier de kans op een hartinfarct of op een beroerte flink kan doen dalen. Nog elk jaar verschijnen zowat tweeduizend publicaties en honderd studies over de werking van de hoofdpijntablet. Pas in 1971 kon de Britse farmacoloog Sir John Vane precies bepalen hoe de werking van het aspirientje op het menselijk lichaam in elkaar zit. Hij kreeg er in 1982 de Nobelprijs voor.

1890 Kijk, 60 jaar na de stichting van België wordt in de Belgische Senaat voor de eerste keer een Nederlandse redevoering uitgesproken.

1665 Publicatie in Londen van het eerste nummer van de Philosophical Transactions, het tijdschrift van de Royal Society.

1475 Geboorte in Caprese (Toscane) van de Italiaanse schilder, beeldhouwer, dichter en architect Michelangelo, voluit Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste kunstenaars van de Italiaanse renaissance. In 1508-1512 schildert hij de beroemde fresco’s in de Sixtijnse Kapel in Rome. In vele steden staan beelden van hem, zo onder meer de David in Firenze) Madonna met kind in Brugge, Cristo della Minerva in Rome, Rondanini Pietà in Milaan, Paulus en Petrus in Siena. Hij bleef vrijgezel en leefde volledig voor de kunst.

Pearl S. Buck

26 juni. Historische dag: Karel V verenigt Nederlanden eerste keer

6 maart. Historische dag: aspirine gepatenteerd