Op 30 november gaat in Dubai COP28 door. De luxueuze woestijnstad, in de olieproducerende Verenigde Arabische Emiraten, verwacht zo’n 70.000 deelnemers van over de hele wereld voor de VN-klimaattop. Onder hen 170 Belgen, een ongezien grote afvaardiging. Waarom doen we dit? En wat mag het kosten?

De COP-evenementen zijn al langer het onderwerp van discussie. Er kruipt enorm veel geld in, de ecologische voetafdruk is enorm en zolang de belangrijkste uitstoters van broeikasgassen, zoals China, India en de Verenigde Staten, niet mee op de kar springen lijken de grote plannen en bekommernissen van de EU een druppel op een hete plaat. Joe Biden liet maandag weten zijn kat te sturen.

Maar dat weerhoudt de wereld er niet van massaal naar Dubai te trekken. Daar waar COP26 25.000 deelnemers aantrok, steeg dat aantal voor COP27 in het Egyptische Sharm-El-Sheik naar meer dan 30.000. Om nu meer dan te verdubbelen naar 70.000. De beweegredenen zijn uiteenlopend. Terwijl westerse landen pleiten voor een betere internationale samenwerking om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, staan ontwikkelingslanden vooral te springen om steunfondsen binnen te rijven onder het mom van klimaatrechtvaardigheid. Opmerkelijk: de grootste uitstoters, China en India, beschouwen zichzelf als ontwikkelingslanden.

Belgische delegatie: karig met info

België stuurt dit jaar zijn grootste afvaardiging ooit. Volgens overheidswebsite klimaat.be weerspiegelt dit het cruciale belang van de klimaattop en de wil van het land om te bouwen aan een eerlijke en inclusieve transitie, met de actieve deelname van alle betrokken publieke en private actoren.

Dat mag wat kosten, maar de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, die instaat voor de organisatie van de delegatie, is bijzonder karig met het meedelen van cijfers en bedragen. Ze benadrukken wel dat niet alle deelnemers op kosten van de overheid reizen. ‘Enkel de kosten van de core group zijn ten laste van de federale en gewestelijke overheden’, weet Annelies Wynants, woordvoerder van de FOD. ‘Deze groep bestaat uit de federale en gewestelijke ministers en hun kabinetsmedewerkers en de federale en gewestelijke experten die de ganse duur van de conferentie aanwezig zijn. Alle andere deelnemers nemen volledig op eigen initiatief en op eigen kosten deel. De federale overheid neemt hen alleen op in de officiële delegatie om hun toegang tot de conferentie te vergemakkelijken.’

Op de vraag hoeveel een hotelkamer kost, weigert de FOD te bedragen te noemen. We vernemen alleen dat ze werken met zogenaamde block booking, het in grote aantallen vastleggen van kamers om kortingen te bekomen. Een snelle opzoeking via Booking.com leert ons dat een verblijf in een eenpersoonskamer gedurende de top neerkomt op zo’n 250 euro per nacht.

Wie er allemaal op de definitieve lijst van deelnemers staat, deelt men bij Volksgezondheid niet mee, officieel omwille van de GDPR-regelgeving. Maar dankzij een voorlopige lijst die sinds oktober circuleert krijgen we wel een idee. Daar vinden we premier De Croo (Open Vld), federaal klimaatminister Khattabi (Ecolo), Brussels klimaatminister Maron (Ecolo), Waals klimaatminister Henry (Ecolo), federaal minister van Energie Van Der Straeten (Groen), minister van Ontwikkelingssamenwerking Gennez (Vooruit) en minister van Justitie en Noordzee Van Quickenborne (Open Vld). Die laatste gaat om begrijpelijke redenen niet mee. Zijn opvolger, Paul Van Tigchelt, bekeek naar verluidt bij zijn aantreden zijn agenda en besloot verstek te laten.

Demir blijft thuis

Opvallende afwezige in deze lijst excellenties is Vlaams minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA). Zij ziet het nut van haar aanwezigheid niet in en riep haar collega-ministers op de delegatie beperkt te houden. ‘In ons land zijn er voor deze materie veel bevoegde ministers’, zegt woordvoerder Andy Pieters. ‘Er is een beurtrol afgesproken voor wie voor België het woord mag voeren op internationale fora. Op dit moment is dat Brussels minister Alain Maron. Dat is ook de enige die mag spreken tijdens de Europese onderhandelingen. De anderen hebben geen formele rol. Minister Demir ziet de meerwaarde niet in van haar aanwezigheid. Bilaterale gesprekken kan ze evengoed digitaal voeren.’

Het is nu al de 28steeditie en je kan niet zeggen dat daar grote verwezenlijkingen worden gerealiseerd

‘Daarbij stelt minister Demir vragen bij het nut van het format van de COP-evenementen. Het is nu al de 28steeditie en je kan niet zeggen dat daar grote verwezenlijkingen worden gerealiseerd. Daar dan met een delegatie van 170 man naar toe trekken komt het draagvlak voor klimaatbeleid niet ten goede. In tegendeel, veel mensen stellen zich de vraag wat al die mensen daar gaan doen.’

Dirk Ramaekers gaat wél

Een ander geluid horen we bij Dirk Ramaekers, voorzitter van de FOD Volksgezondheid. Hij stuurt in totaal zestien deelnemers, waaronder hijzelf. Twaalf mensen maken deel uit van de dienst Klimaatverandering van de FOD. Zelf is hij geen klimaatexpert, maar hij gaat wel deelnemen.

‘Ik heb ondertussen wel een en ander geleerd. De COP-evenementen zijn toch het hoogste internationale orgaan in de schoot van de VN’, meldt Ramaekers. ‘Daar moeten de beleidslijnen uitgezet worden om tot een mondiale politiek te komen inzake het bestrijden van de klimaatverandering. Mijn eigen expertise ligt meer op het gebied van volksgezondheid, maar als voorzitter van de FOD heb ik wel een rol te spelen. We zijn één van de weinige landen waarbij leefmilieu en volksgezondheid onder dezelfde administratie zit, wat een goed zaak is. Want ik zie een duidelijke link tussen leefmilieu en volksgezondheid. Er is een grote impact van de klimaatverandering op onze gezondheid. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie WHO zet duidelijk in op dat verband.’

‘Een deel van mijn mensen, die mee onderhandelen over de resoluties, zal de volledige periode aanwezig zijn. Ikzelf ga maar enkele dagen, om actief deel te nemen aan de Health Day. In tegenstelling tot wat u me liet weten blijft dus niet onze hele afvaardiging aanwezig in Dubai. Het is alleen ons team van klimaatexperten, onder leiding van Peter Wittoeck, dat langer aanwezig is. Zij hebben ondertussen een goede internationale reputatie opgebouwd en zullen dus zeker ook een meerwaarde kunnen bieden bij de moeilijke en complexe onderhandelingen.’

Peter Wittoeck

COP28: grootste Belgische delegatie ooit mag wat kosten, maar niemand zegt hoeveel