Politici reizen wat af. Davos, Zuid-Afrika, G7-top, China, Oman… wat levert het op? Voor ons land absoluut niks. Wat kost het de belastingbetaler? Dat is een goed bewaard geheim. De vraag is of het ethisch verantwoord is om met andermans geld nutteloze reisjes te maken met als enig doel zichtbaarheid in de mainstream media, die uiteraard op kosten van de belastingbetaler meereizen.

Winnaar

Het heeft iets van de vroeger zeer populaire radioquiz van Omroep Limburg, ‘Te Bed of Niet Te Bed’. Wie als politicus schepen of burgemeester wordt, wint blijkbaar de mythische ‘zeven dagen Zwarte Woud’, een gedeputeerde van een provincie wint een citytrip naar Barcelona en een ministersportefeuille is goed voor een strippenkaart of abonnement op het regeringsvliegtuig. Een vicepremier mag dan weer als bonus mee met koninklijke missies naar Qatar, Oman of andere zeer democratische regimes zoals China. Een politieke carrière lijkt wel een frequent flyerprogramma.

Al dat gereis van de politici dient echter geen enkel legitiem doel. Voor contacten in het buitenland bestaan tal van diplomatieke en dus professionele instituties. De ambassades en consulaten hebben die contacten als core business en bovendien treden ze neutraal op zonder politieke agenda of voorkeuren. De diensten voor buitenlandse handel (geregionaliseerd) zijn uitermate professioneel en deskundig. Diensten zoals ‘AWEX’ of ‘Flanders Investment and Trade (FIT)’ bewezen reeds decennia hun nut. Al die diplomaten en deskundigen werken voor de burgers en de bedrijven en doen dit discreet, professioneel en zonder eigen agenda. In het belang van het land en haar economie.

De enige excellentie die door zijn jobomschrijving dient te reizen is eigenlijk de minister van Buitenlandse Zaken. De naam zegt alles.

Vragen naar nut en doel

Wat is dan het nut van al dat gereis van de hele politieke kaste? Waarom gaat een premier als een soort veredelde party crasher naar de G7-top in Duitsland, terwijl België zelfs geen deel uitmaakt van de G7? Waarom gaan politici zoals Jan Jambon of Petra De Sutter naar een privé-organisatie zoals het ‘World Economic Forum (WEF)’ in Davos? En bovenal waarom doen al die politici al dat gereis op kosten van de belastingbetaler?

De eerste vraag betreft het nut kan vrij kort beantwoord: het nut voor het land of de economie is quasi nihil. Niet één succesvolle investering kunnen de politici voorleggen om hun gereis te rechtvaardigen. Van alle keren dat bijvoorbeeld Kris Peeters (CD&V) naar Davos reisde, kan aangetoond dat het niks opleverde buiten een fikse onkostenpost in de Vlaamse begroting.

Als reizende politici al iets te melden hebben, blijkt het de ondertekening van een akkoord dat al in kannen en kruiken was voor de reis. Eigenlijk een vorm van zweetdieverij dus om andermans pluimen voor de meegereisde camera’s op de hoed te steken. Dit geldt zowel voor de snoepreisjes, als voor zogenaamde ‘handelsmissies’. Logisch, want wie iets wil kan via de geijkte kanalen hier ter plekke of via de bevoegde diensten op ambassades in contact komen met overheidsdiensten en via hen met mogelijke partners in de privé. Dankzij internet is prospectie voor partners via consulaire diensten eigenlijk zelfs compleet gepasseerd.

De economische logica houdt geen rekening met voodoopraktijken zoals beweringen dat blauw bloed deuren opent. Een elders compleet onbekende Belgische politicus opent al zeker geen deuren. Neem de proef om de som en probeer eens de minister voor Energie van Nederland of van de deelstaat Nordrhein-Westfalen te noemen.

Foto-opportuniteiten

De tweede vraag betreft de motieven van de politici en die vergt iets meer uitleg. Enerzijds zijn al die reizen photo opportunities of een manier om in de media te komen. Aangezien steevast een heel gevolg bevriende media meegaan, zijn die wel verplicht om aandacht te besteden aan de excellentie via reportage, interview, artikel of ander fake news. Inhoudelijk komt dat zelden verder dan killroy was here.

Anderzijds speelt nog een tweede motief voor de politici en dat is hun persoonlijk netwerken. Dus handjes schudden in de hoop later voordeel te doen met diegene waarmee handjes geschud werden. Handig (no pun intended) als een minister een lucratief internationaal baantje zoekt.

Dubbel betalen om te mogen meefeesten

Helemaal onwelriekend wordt zo’n reis als ze betaald wordt door de organisatie die wordt bezocht. Zo ‘nodigt’ het ‘World Economic Forum’ bepaalde personen uit om een bepaalde boodschap te komen verkondigen. De Belgische politici behoren tot hun grote frustratie niet tot die categorie. De politici betalen om deel te nemen en betalen nog een tweede keer om hotels af te huren waar ze ‘ontbijtpresentaties’ geven of genodigden ontmoeten, wiens reisje ze op de koop toe ook betalen.

Wat is de toegevoegde waarde? Als iemand ook gewoon uitgenodigd kan in Leuven, waarom niet voor minder geld langere en diepgaandere gesprekken plannen in Leuven? Als die genodigde enkel wil komen als de Vlaamse belastingbetaler zijn reis naar Davos betaalt zodat hij wat kan netwerken in Davos, dan heeft het toch hoegenaamd geen enkele zin die genodigde überhaupt uit te nodigen?

De hele komedie kan dan achterwege gelaten. Uiteraard kunnen politici dan geen selfies nemen met de high and mighty om deze als politieke propaganda te delen op sociale media.

Punt van discussie

De hele misvatting dat de Vlaamse regering eigenlijk ‘Reizen Flandria’ is of de federale regering ‘Touring Belgica’ is, mag eindelijk een keer ter discussie gesteld in de respectieve parlementen. Welke verkozene des volks vraagt eens de budgetten of de facturen?

Het is weggesmeten geld en in zekere zin misbruik van middelen. Schaarse middelen. Dat in de privésector dergelijke zelfbediening misschien schering en inslag is, doet weinig ter zake. Als de aandeelhouders graag meebetalen voor het zoeken naar de volgende baan van hun CEO’s, het is hen gegund. Met publieke middelen reisjes maken om in de duik media exposure te kopen of aan de eigen carrièreplanning te doen is ronduit onethisch. Het is eigenlijk diefstal van de belastingbetaler.

Petra De Schutter

Politiek mandaat als reisagentschap