De drie bekendste Waalse overheidsfondsen fusioneren tot ‘Wallonie Entreprendre’. Op die manier wil de Waalse overheid het voor bedrijven makkelijker maken om investeringsdossiers in te dienen. Een afslanking is de fusie echter niet: zes van de elf bestuurders van de oorspronkelijke fondsen worden geparkeerd in een adviserend comité.

Wallonie Entreprendre, ofwel kortweg ‘WE’, is de fusie tussen de staatsfondsen SOGEPA (Société de Gestion et Participation), de SRIW (Société Régionale d’Investissement de Wallonie) en Sowalfin (Société Wallonne de Financement). Ze werd gestroomlijnd door een consultant. Vandaar ook de kunstzinnige uitleg over de betekenis van het acroniem: ‘WE’ betekent tegelijk ‘wij’ in het Engels en klinkt net zoals het Franse woord voor ‘ja’. De fusie duurde twee jaar en kostte 2 miljoen euro.

De 260 mensen die in de drie oude investeringsfondsen werkten zijn allemaal overgeheveld naar de nieuwe structuur. Voor de leden van het directiecomité heeft de Waalse regering een creatieve oplossing bedacht: vijf van de elf oorspronkelijke leden zitten in het nieuwe directiecomité. De zes overblijvende worden geparkeerd in het ‘comité de direction étendu’ – het uitgebreid comité’. Zij worden niet vervangen na hun pensioen.

Dankzij die uitgebreide structuur worden ook netjes alle verworvenheden behouden. Dat gaat over jaarlijkse lonen van meer dan 245.000 euro voor sommigen. Eén van de zes geparkeerde directeurs is alvast niet tevreden met deze regeling en trekt naar de rechtbank om alsnog in het gewone directiecomité te kunnen zetelen: Philippe Buelen, de vroegere directeur van de Sogepa.

Milieu

WE behoudt alle strategische aandelen in de grote Waalse industrieën: FN Herstal (wapens), Safran Aero Booster (lucht- en ruimtevaart) en Sonaca (eveneens luchtvaart). Deze drie (staats)bedrijven zijn al goed voor bijna 2 miljard euro aan investeringen. Daarnaast blijft er nog meer dan 2 miljard euro over voor andere investeringen, bijvoorbeeld in de Waalse farmaceutische industrie. Ook zal er bijzondere aandacht gaan naar investeringen in de energietransitie. ‘ESG’ – milieuvriendelijk en sociaal bedrijfsbeheer – wordt één van de belangrijkste criteria om te investeren. Daar voegt Waals minister van Economie Willy Borsus (MR) echter aan toe dat het niet de bedoeling is om bedrijven te straffen, maar hen aan te moedigen om bepaalde klimaatvriendelijke maatregelen te nemen.

‘De fusie is op papier logisch’, zegt Christophe Van Gheluwe, de drijvende kracht achter Cumuleo.be, de website die transparantie van alle overheidsorganen nastreeft. ‘Momenteel is het voor Waalse bedrijven moeilijk leesbaar op welke manier en waarom ze overheidsinvesteringen kunnen aantrekken. WE moet die leesbaarheid vergroten. Ik denk dat er op termijn nog andere Waalse overheidsinstellingen zich bij het fonds kunnen voegen om de slagkracht verder te vergroten.’

Google

‘Maar laten we niet vergeten dat we moeten opvolgen of elk bedrijf wel overheidsinvesteringen nodig heeft. Ik denk daarbij aan het geval-Google begin jaren 2000: ook een multinational als Google kreeg enorm veel geld van de Waalse overheid om zich in de buurt van Mons te vestigen. Zulke bedrijven maken zelf genoeg winst om op eigen houtje in bepaalde regio’s al dan niet te investeren. Wallonië moet opletten dat het niet met belastinggeld zwaait om grote ronkende buitenlandse namen aan te trekken. De megawinsten gaan toch naar het buitenland.’

Van Gheluwe stelt zich ook vragen over hoe ver de overheid moet gaan in het investeren in privébedrijven. ‘Voor mij heeft de overheid meer een regulerende rol, maar dat is een persoonlijk standpunt.’

En dan is er nog het enigma van de directeur van WE: Olivier Vanderijst is weinig bekend. Over de man is niet meer geweten dan dat hij een PS-obediëntie heeft, en in 2020 ook ruim 234.000 euro verdiende als voorzitter van het directiecomité van het vroegere SRIW. Een functie die hij sinds 2009 bekleedde.

Philippe Buelen

Waalse overheid creëert miljardenfonds ‘WE’