In 2019 gaat Canada naar de stembus om een nieuw ‘House’ te verkiezen met 338 leden. De liberale meerderheid, onder leiding van Justin Trudeau, heeft er met 183 op 338 zetels een meerderheid. Maar de afgelopen maanden zijn er provinciale verkiezingen geweest in Ontario, Quebec en New Brunswick. Het resultaat voor de ‘ Liberal party –parti libéral ‘ was niet geweldig te noemen en de uitslagen zijn zeker geen waarborg voor een federale regering Trudeau II.

Politieke items

Op de sociaaleconomisch vlak draait Canada een stuk beter dan Europa, met een groei van boven de 2%. Er is bijna een begrotingsevenwicht en de schuld situeert zich rond de 30% BBP. Een droomscenario voor een staat, zeker in vergelijking met de Belgische situatie. Er zijn dagelijks rechtstreekse vluchten van Zaventem naar Montréal en Toronto, zodoende kunnen onze beleidsmakers eens op leerreis gaan naar de Canadese federatie.

Toch is er ook nogal wat politiek ongenoegen in Canada. Dat heeft te maken met de situatie te Quebec, waar men meer had verwacht van Justin Trudeau. Die is verkozen voor het ‘House’ in een kiesdistrict in Montréal. Ook zijn beleid ten aanzien van immigratie stuit meer en meer op kritiek. Daarnaast verwijt men Trudeau dat hij teveel bezig is met thema’s zoals gender, transseksuelen, feminisering etc. Zijn beleid is de laatste maanden onderworpen geweest aan de kiezers. Succes volgde niet.

Verkiezingsnederlaag

Het eerste slechte nieuws voor de liberalen begon begin in juni 2018 met de massieve nederlaag in de belangrijkste Canadese provincie: Ontario. De nieuwe premier daar heet Doug Ford: de zelfverklaarde Donald Trump van Canada. Zijn conservatieve partij behaalde de absolute meerderheid met 75 zetels op 124 (een winst van 48). De regerende liberalen gingen van 58 naar 7 zetels. Voortaan zijn de sociaaldemocraten (NDP) met 40 zetels de leidende oppositie. Deze uitslag is zeer belangrijk, omdat Ontario liefst 121 van de 338 zetels levert voor het federale ‘House’.

Op 24 september jongstleden trok de oostelijke provincie New Brunswick naar de stembus. De liberalen verloren een zetel 21 (min 1) en moesten de conservatieven laten voorgaan met 22 (plus 1). Deze laatste bemannen nu de regering. Een minderheidskabinet, omdat de groenen en de lokale PANB ook wat zetels hebben behaald. Maar voor Trudeau is het een politieke nederlaag om deze provinciale regering te verliezen. Deze provincie levert wel maar 10 zetels in het federale Huis.

Coalition Avenir Quebec

Op 1 oktober trok Quebec naar de provinciale stembus. Ook hier ging de liberale partij (Parti libéral) zwaar af met nog 31 zetels op overschot (min 37). Daarmee mag Philippe Couillard een kruis maken over zijn verdere ambities. Maar de grote winnaar is de Coalition Avenir Québec (CAQ) van François Legault. Die behaalt in één klap 74 van de 125 zetels in het Parlement te Québec-Ville! De CAQ is een afscheuring van de aloude Parti Québecois, maar is een liberaal conservatieve partij. Die pleit voor de Franstalige belangen en een Quebec met veel autonomie. In feite gaat deze partij voor een confederatie. Canada heeft in de praktijk trouwens al veel weg van deze staatsvorm.

Ook zet deze partij zich af tegen de migratie politiek van Trudeau. De CAQ pleit voor een veel strenger migratie beleid met strenge selecties, grenscontroles en uitwijzingen. Ongetwijfeld was dit thema doorslaggevend voor de overwinning van deze partij. De aloude separatistische Parti Québecois zakte naar 10 zetels (min 18). Winst was er voor de sociaaldemocratische Québec Solidaire die van 3 naar 10 zetels steeg. Deze liberale nederlaag in Quebec is belangrijk, omdat deze provincie 78 zetels levert in het House!

De rest

De liberalen besturen nog wel de drie andere oostelijke provincies: Prince Edward, Nova-Scotia en Newfoundland & Labrador. De sociaaldemocratische NDP leidt de regeringen in British Columbia (40 parlementaire zetels) en Alberta (34 zetels in het House). De centrale provincies Manitoba en Saskatchewan zijn ook in handen van de conservatieven. Met andere woorden: Trudeau staat in de aanloop van de verkiezingen 2019 niet meer in ‘pole position’ en dit door het verlies van Ontario en Quèbec.

2019?

Op basis van deze tussentijdse verkiezingen lijkt het weinig waarschijnlijk dat Justin Trudeau zichzelf gaat opvolgen. Maar het is ook geen zekerheid dat de Conservatieven alleen aan een meerderheid gaan geraken op ‘Parliament Hill’ in Ottawa. Het zou wel eens best kunnen dat de conservatieve leider Andrew Scheer beroep zal moeten doen op andere partijen, zoals de NDP met voorzitter Jagmeet Singh en vooral op de CAQ met de Québecqois ster François Legault. De thema’s van de regeringsonderhandelingen zijn al gekend: migratie en confederalisme.

Philippe Couillard

De Canadese stembusslag van 2019