De oproep van drie Vlaamse rectoren om het inschrijvingsgeld voor de universiteiten ‘substantieel’ op te trekken is in Wallonië ondenkbaar. Toch kampt zeker het hoger onderwijs er met een fundamenteel financieringsprobleem.

Het verhogen van het inschrijvingsgeld, sinds 2010 niet meer geïndexeerd, lijkt onbespreekbaar te zijn voor vrijwel alle partijen. Maar geen nood, de minister belooft structurele maatregelen…

Valérie Glatigny

Knap vervelend als je tot die enkele percenten behoort die uit de boot vallen. 57 voorstellen voor nieuwe opleidingsprogramma’s belandden op het bureau van Valérie Glatigny (MR), minister bevoegd voor het hoger onderwijs van de Franse gemeenschap. Niet minder dan 55 ervan keurde ze goed, maar een specialisatiemaster voor algemene geneeskunde in Namen en een (gewone) master voor geneeskunde in Bergen, jawel, ook daar is een universiteit, sneuvelden.

Philippe Dubois, rector van de Bergense universiteit, was uiteraard not amused, wat in het zuiden van het land altijd met wat meer vurig theater vertolkt wordt. Zakelijk argumenteert de excellentie haar keuze. Er is het budgettair verhaal, dat als een molensteen rond het Franstalig onderwijs hangt. We komen er direct op terug. Tegelijk is er haar wil om de versnippering van opleidingen tegen te gaan. Zeker voor geneeskunde waar het aantal afgestudeerden dat het beroep van arts mag uitoefenen van overheidswege geplafonneerd is.

Versnippering?

Maar dat is buiten de waard gerekend. ‘Er is een tekort aan artsen in Henegouwen’, benadrukt hij. ‘Door hier een volledig opleidingstraject aan te bieden kan dit gecompenseerd worden. Versnippering? En wat dan met de rechtenopleidingen?’ Ergens heeft hij een punt. Wie aan zijn bachelor rechten wil beginnen, kan dat op een heleboel plekken doen: Saint-Louis, de ULB (beide Brussel), Louvain-la-Neuve, Bergen, Namen, Luik en zelfs Charleroi.

Er is nog veel werk aan de winkel om de versnippering weg te werken. De teerling is geworpen, maar rector Dubois wil van geen wijken weten. ‘Het is de MR die Henegouwen viseert’, stelde hij. Wat later had hij het zelfs over ‘de dolksteek’ van MR-voorzitter Bouchez, zelf in Bergen residerend.

Structurele onderfinanciering

De heisa rond Bergen en Namen heeft wel enkele pijnpunten van het hoger onderwijs in Franstalig België blootgelegd. Het aantal studenten zit duidelijk in de lift: het laatste academiejaar zag men een groei van 5 procent voor de hogescholen en zelfs het dubbele voor de universiteiten. Men kan dat toejuichen, maar dat juichen moet dan wel gepaard gaan met de wetenschap dat aan elke student een maatschappelijke kost van 8 à 10.000 euro hangt. En als er nu één zaak is wat de Franse gemeenschap niet in overvloed heeft, zijn het centen.

Het Waals bureau voor Statistiek zette zich aan het cijferen. Voor de periode 2000-2017 gingen de budgetten voor het verplicht onderwijs met 9,4 procent per kind de hoogte in. Maar voor het hoger onderwijs daalde die met een aanzienlijke 14 procent. Licht men er de universiteiten uit, dan is zelfs sprake van een daling met 22 procent.

Een niet onbelangrijke kanttekening die bij deze analyse gemaakt werd, richtte zich op de Franse studenten. Eén op de tien heeft de Franse nationaliteit, maar het is vooral hun concentratie in bepaalde richtingen die opvalt. Aan de Luikse universiteit zijn 8 procent van de studenten Frans, maar hun aandeel in de faculteit dierengeneeskunde bedraagt 25 procent. Er zijn wat Europese middelen om die kost wat te compenseren, maar ontoereikend om alles te dragen. De instellingen laten het echter niet aan hart komen, getuige de erg actieve manier waarop sommige onder hen over de grens ronselen.

Geen verhoging inschrijvingsgeld

Studeren kost geld, maar in Wallonië minder dan in Vlaanderen. Sinds 2010 werd het inschrijvingsgeld aan Franstalige kant nooit geïndexeerd, waardoor een student in de Franse gemeenschap in beginsel nog steeds 835 euro betaalt. Het doorrekenen van de inflatie, zou vandaag een bedrag van 1.155 euro opleveren. Maar een piste die dit inschrijvingsgeld enigszins aan de realiteit van vandaag koppelt is er niet.

‘Geen verhoging’, klinkt het unisono, van bij studentenvertegenwoordigers tot op het kabinet van Minister Glatigny. Die belooft een ‘structurele financiering’ om de situatie recht te trekken. Anders is het in Vlaanderen, waar we aan net geen 980 euro zitten, maar waar zopas nog de rectoren van de universiteiten van Gent, Antwerpen en Leuven pleitten voor een ‘substantiële stijging’. En met substantieel bedoelen ze ‘zeker enkele honderden euro’s’. ‘Als we niet opletten, zien de Vlaamse universiteiten er binnen tien jaar uit als een Oost-Europees land: met aftandse gebouwen en kapotte verlichting’, voegde de Antwerpse rector Van Goethem er nog aan toe. Ander land, ander debat.

Philippe Dubois

Een ander debat over het hoger onderwijs