Toen de Munt vorig seizoen uitpakte met de eerste twee delen van Wagners Der Ring des Nibelungen in een regie van Romeo Castelluci, schreef ik dat de aanpak van de gerenommeerde Italiaanse regisseur ‘altijd even interessant als onvoorspelbaar was’. Bijzonder verfrissend was zijn benadering zeker, omdat hij beweerde dat zijn Ring een ‘work in progress’ was.

Hij zei nog niet te weten hoe de twee volgende avonden van de tetralogie, die dit seizoen geprogrammeerd staan, eruit zouden zien. Ik schreef toen dat hij ‘alles wegveegde wat bestond, omdat alles toch al gezegd is’. Het was van een wit blad dat Romeo Castellucci wou vertrekken.

Budget

Maar vertrekken deed Castellucci zelf, naar verluidt omdat zijn tomeloze fantasie niet in overeenstemming te brengen was met de budgettaire beperkingen van onze nationale opera. Directeur Peter de Caluwe had zich zijn laatste seizoen wel enigszins anders voorgesteld.

Het forfait van Castellucci was een behoorlijke schok omdat op korte tijd een vervanger vinden voor de titanische mise-en-scène, die de Ring vergt, niet evident is. Enkel iemand die het werk door en door kent is daar, zeker gezien de beperkte repetitietijd, toe in staat.

En zo kwam directeur Peter de Caluwe uit bij de Fransman Pierre Audi die een kwarteeuw geleden de Ring had geregisseerd in Amsterdam. Audi nam de uitdaging aan om niet zijn oude mise-en-scène te herhalen, maar om opnieuw fris aan de slag te gaan met de laatste twee delen van de Ring.

Kitsch

Het begin van zijn ‘Siegfried’ is veelbelovend: een videoprojectie van kinderen die kartonnen zwaarden en helmen knippen en kleuren, alsof Pierre Audi de nadruk op het sprookjesachtige wou leggen. Dat levert helaas een eerste bedrijf op dat op de rand van de kitsch balanceert, met gewilde overacting van Peter Hoare in de rol van de perfide dwerg Mime, die de onschuldige Siegfried (Magnus Vigilius) als drakendoder wil gebruiken om de Ring te veroveren. Hier kreeg ik heimwee naar de sterke beelden van Castellucci, die zelden in de val trapt van een al te expliciete uitbeelding, zoals Audi dat nu doet met vuurwerk als Siegfried zijn zwaard smeedt.

Merkwaardig genoeg, en gelukkig, wordt de voorstelling in laatste twee bedrijven veel soberder en daarom ook veel intenser. Zoals bij het mythische gevecht tussen de draak en Siegfried, dat met een dreigend abstract decorelement meer gesuggereerd dan echt getoond wordt. Of het poëtisch moment wanneer Siegfried door het drinken van drakenbloed plots het gezang begrijpt van een vogeltje, ontroerend uitgebeeld door een klein meisje in dons.

Ring van vuur

In het derde bedrijf gaat Audi nog verder in zijn abstractere aanpak, vanaf het korte, maar indrukwekkende duet tussen oppergod Wotan (Gábor Bretz) en Erda (Nora Gubisch). Maar het is vooral het mythische slottafereel waarin Audi’s meesterhand merkbaar is: hel in tegenlicht, in een decor van opgehangen rotsen ontdekt Siegfried de slapende Brünnhilde. Zij ligt in een ondoordringbare ring van vuur, maar die wordt niet getoond, omdat dit ook niet nodig is: zij is versteend, hij is verlamd omdat hij eindelijk voelt wat het is om bang te zijn. Niet voor het vuur, wel voor de angst om niet te durven beslissen. Siegfried doet het natuurlijk wel en kust Brünnhilde wakker.

Dit einde benadert, door het weglaten van alles wat overbodig is, de essentie van het werk van Wagner: de triomf van de menselijke liefde op de goddelijke overmacht. Gedragen door de zoals steeds formidabele dirigent Alain Antinoglu en de even fantastische als homogene cast, waarvan alle zangers schitteren in hun veeleisende rollen, laat Audi ons met gerust gemoed uitkijken naar het vierde en laatste deel van de Ring, ‘Götterdammerung’, dat te zien zal zijn vanaf februari volgend jaar.

Alle info op lamonnaiedemunt.be

Pierre Audi

De Ring gaat verder in de Munt met een nieuwe regisseur

Parel op de kroon